Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih čitanja
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] I DOMENICA DI AVVENTO (Anno C) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/11/226-318-2020-Chiesa-di-San-Basilio-Roma-Italia-Creazione-Sole-e-Luna-400x400.jpg "[SEMI] I DOMENICA DI AVVENTO (Anno C) 2")
Comincia il tempo liturgico dell’Avvento. Nell’immediato si pensa alla preparazione del Natale, all’incarnazione del Figlio di Dio, ma si tratta anche dell’attesa della sua seconda e definitiva venuta.
Nella seconda lettura, Paolo raccomanda ai Tessalonicesi di attendere la venuta di Cristo “irreprensibili nella santità” (1Ts 3,13) e di rimanere fedeli a ciò che hanno ricevuto, “affinché come avete imparato da noi il modo di comportarvi e di piacere a Dio – e così già vi comportate –, possiate progredire ancora di più” (1Ts 4,1).
La vita del cristiano si svolge per Paolo nella prospettiva della venuta di Cristo con tutti i suoi santi, per essere presentati a Dio e Padre nostro.
La prospettiva della vita dei battezzati è dunque quella del compimento di tutto in Cristo Gesù al passaggio di questa storia.
Paolo elogia l’amore tra di loro e prega affinché “Il Signore vi faccia crescere e sovrabbondare nell’amore fra voi e verso tutti, come sovrabbonda il nostro per voi, per rendere saldi i vostri cuori e irreprensibili nella santità, davanti a Dio e Padre nostro, alla venuta del Signore nostro Gesù con tutti i suoi santi” (1Ts 3,12-13).
I cuori sono saldi e irreprensibili nella santità, perché il Signore fa crescere e sovrabbondare l’uomo nell’amore.
L’amore è il compimento dell’uomo.
Solov’ëv dice che Dio è l’unico contenuto che compie l’uomo. Infatti, san Giovanni dice: “Nessuno mai ha visto Dio; se ci amiamo gli uni gli altri, Dio rimane in noi e l’amore di lui è perfetto in noi” (1Gv 4,12).
Dio stesso si manifesta come amore e, se questo amore è perfetto nell’uomo, è ovvio che l’uomo è giunto al suo compimento.
Allora la prospettiva escatologica nella quale Paolo colloca i fedeli Tessalonicesi è la prospettiva di crescita nell’amore. Far sempre più trasparire, trasmettere e manifestare l’amore, cioè fare in modo che la natura umana in noi sia veramente vissuta secondo la vita che viene da Dio Padre nostro.
Infatti, già all’inizio della lettera, Paolo dice: “Il nostro Vangelo, infatti, non si diffuse fra voi soltanto per mezzo della parola, ma anche con la potenza dello Spirito Santo” (1Ts 1,5). Anzi, nella prima lettera ai Corinti sostiene che la vera evangelizzazione è opera dello Spirito Santo: “La mia parola e la mia predicazione non si basarono su discorsi persuasivi di sapienza, ma sulla manifestazione dello Spirito e della sua potenza, perché la vostra fede non fosse fondata sulla sapienza umana, ma sulla potenza di Dio” (1Cor 2,4-5).
Infatti, la storia ci fa vedere che, quando nelle nostre metodologie pastorali ci siamo appoggiati sulle varie scienze, il declino è stato rapidissimo così come l’abbandono della Chiesa da parte della gente. Abbiamo messo tanto sforzo nell’essere metodologicamente preparatissimi per l’annuncio del Vangelo, ma la vita dello Spirito Santo che è agape evidentemente non passa.
Paolo dice che l’annuncio fa rigenerare l’uomo (cf 1Cor 4,15).
Ma rimane il fatto che solo l’amore è il fattore che rivela la fede vera e vissuta.
Anche il giudizio finale non consisterà in forme e devozioni religiose adempiute o trascurate, ma nell’amore realizzato o meno (cf Mt 25).
Perciò è spiritualmente molto importante che, qualche versetto dopo il passo odierno, san Paolo precisa di non lasciare che i corpi siano governati dalle passioni.
Come spiega bene san Massimo il Confessore, le passioni sono un movimento che attraversa tutta la nostra esistenza, che ci spinge a colmare la voragine della nostra esistenza, non essendo noi la fonte della vita.
L’uomo si percepisce minacciato da un vuoto incolmabile, perciò nasce un movimento dell’io che, per salvare se stesso, usa tutta la propria natura per se stesso.
Questo è il modo di vivere di coloro che nell’ultimo orizzonte si contemplano premiati con qualcosa per la perfezione raggiunta, spesso frutto di qualche fissazione religiosa.
Invece, san Paolo offre l’orizzonte dell’amore, che è l’unico in grado di compiere l’uomo, proprio perché riesce a rendere l’uomo capace di fare di se stesso un dono e non un monumento di perfezione da ammirare e da adorare.
Per questo Paolo dice che chi abbandona il suo corpo al dominio delle passioni disprezza “Dio stesso, che vi dona il suo santo Spirito” (1Ts 4,8).
Il modo di vivere del battezzato sta nel dono ricevuto con lo Spirito Santo.
Lo Spirito Santo è il dono che include la vita stessa, quella zoē la quale è costituita come agape. Perciò è ovvio che lo Spirito Santo tiene in noi viva la comunione con il Donatore, cioè con il Padre.
E come si può vivere il dono vivendo l’amore con il Donatore?
Essendo figli e vivendo la propria umanità da figli del Padre.
Solo da figli si può vivere con il Padre. Ma questo non è ancora sufficiente.
Uno solo ha compiuto la pienezza della figliolanza da Figlio di Dio e da vero uomo: Cristo Gesù.
Perciò lo Spirito Santo ci tiene innestati in Cristo. In Cristo noi contempliamo e persino mangiamo e beviamo ciò che siamo chiamati ad essere in pienezza.
Infatti, l’amore è la forza che integra tutto e non disperde, non fa perdere nulla.
Tutto viene recuperato dall’amore e nell’amore.
Ciò che rende veramente la persona umana viva e piena è la vita come amore.
“Se parlassi le lingue degli uomini e degli angeli, ma non avessi l’agape, sarei come bronzo che rimbomba o come cimbalo che strepita” (1Cor 13,1).
Possiamo cioè conoscere tutta l’arte della comunicazione e tutta l’intelligenza del cielo e della terra per essere capaci a questo livello di parlare con tutti e non comunicare niente, essere vuoti. Solo apparenza, nient’altro.
“E se avessi il dono della profezia, se conoscessi tutti i misteri e avessi tutta la conoscenza, se possedessi tanta fede da trasportare le montagne, ma non avessi l’agape, non sarei nulla” (1Cor 13,2).
Il più grande intellettuale, interprete della storia, di tutto ciò che è accaduto e che accade e allo stesso tempo uno di una fede tale da spostare le cose fisse della creazione, quando è senza amore non è nulla. Non solo è inconsistente, è inesistente.
“E se anche dessi in cibo tutti i miei beni e consegnassi il mio corpo per averne vanto, ma non avessi l’agape, a nulla mi servirebbe” (1Cor 13,3).
Si può essere di una generosità assoluta, addirittura consegnando il proprio corpo, ma se c’è sotto sotto il movente dell’io che cerca di affermare se stesso, tali gesti non servono a nulla per realizzare la vera vita dell’uomo, che è zoē, cioè una vita costituta come agape.
E in Cristo l’agape non solo ci fa vedere l’insieme e la nostra integrità, ma ci fa vivere intessuti nel suo corpo, rendendoci “membra gli uni degli altri” (Rm 12,5).
Questa è la vita che ci costituisce nell’amore del Padre.
Il passo successivo dei Tessalonicesi ci fa vedere come il corpo può essere sottoposto alla passione. Ma, come si evince dall’insieme della lettera, non è così semplice essere liberi dalle passioni.
Magari possiamo astenerci assolutamente dalle passioni del corpo, come il mangiare, il bere, l’istinto sessuale, ma ciò non significa ancora essere sulla via della vita.
Facciamo un esempio storicamente molto attuale.
Si può essere molto disciplinati nel bere, nel mangiare, nel vivere la sessualità. E, pur essendo ferventi cristiani, possiamo essere grandi nazionalisti, etnocentrici. Quante guerre abbiamo avuto tra i popoli cosiddetti cristiani attraverso i secoli!
Si tratta di un semplice esempio che mostra storicamente come non è facile trovare una nazione che, pur vantandosi di essere super cattolica o super ortodossa, sia veramente libera da se stessa.
Il che vuol dire che purtroppo qualcosa di fondamentale pian piano è andato perduto. In qualche dettaglio dominiamo le passioni, ma su altre sfere siamo totalmente gestiti da esse.
Perché è così importante la visione escatologica, ossia la venuta di Cristo con tutti i suoi santi, come orizzonte della vita dei battezzati?
Perché è la vita stessa, l’agape, il dono che ci custodisce nella comunione, nell’integrazione, mentre tutto ciò che disturba la comunione non fa parte della santità.
Allora l’umanità vissuta non sotto le passioni, ma nell’agape, insieme a tutti i santi che costituiscono il corpo di Cristo, fa sì che non ci siano più né l’individualismo religioso delle varie perfezioni e tanto meno le passioni legate al sangue, alla famiglia, all’etnia – passioni tutte che producono vari -ismi che separano, e dunque contraddicono l’opera di Cristo nell’umanità.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Comienza el tiempo litúrgico del Adviento. Inmediatamente se piensa en la preparación de la Navidad, la encarnación del Hijo de Dios, pero también se trata de la espera de su segunda y definitiva venida.
En la segunda lectura, Pablo recomienda a los tesalonicenses que esperen la venida de Cristo «irreprensibles en santidad» (1 Ts 3,13) y que permanezcan fieles a lo que han recibido, «para que, así como habéis aprendido de nosotros a comportaros y a agradar a Dios -y ya lo estáis haciendo-, progreséis aún más» (1 Ts 4,1).
La vida del cristiano se desarrolla para Pablo en la perspectiva de la venida de Cristo con todos sus santos, para ser presentado a Dios y Padre nuestro.
La perspectiva de la vida del bautizado es, pues, la del cumplimiento de todo en Cristo Jesús al paso de esta historia.
Pablo alaba el amor entre ellos y ruega que «el Señor os haga crecer y abundar en amor entre vosotros y para con todos, como el nuestro abunda para con vosotros, para que vuestros corazones sean firmes e irreprochables en santidad delante de Dios y Padre nuestro, en la venida de nuestro Señor Jesús con todos sus santos» (1 Ts 3,12-13). Los corazones son firmes e irreprochables en la santidad, porque el Señor hace que el hombre crezca y rebose de amor. El amor es la plenitud del hombre.
Solov’ëv dice que Dios es el único contenido que colma al hombre. De hecho, San Juan dice: «A Dios nadie lo ha visto jamás; si nos amamos unos a otros, Dios permanece en nosotros y su amor es perfecto en nosotros» (1 Juan 4: 12). Dios mismo se manifiesta como amor, y si este amor es perfecto en el hombre, es obvio que el hombre ha llegado a su plenitud.
Así pues, la perspectiva escatológica en la que Pablo sitúa a los creyentes tesalonicenses es la perspectiva del crecimiento en el amor. Hacer que el amor resplandezca, se transmita y se manifieste cada vez más, es decir, conseguir que la naturaleza humana en nosotros se viva verdaderamente según la vida que viene de Dios nuestro Padre.
De hecho, ya al comienzo de su carta, Pablo dice: «Porque nuestro Evangelio no se difundió entre vosotros sólo con palabras, sino también por la fuerza del Espíritu Santo» (1 Ts 1,5). Por el contrario, en su primera carta a los Corintios sostiene que la verdadera evangelización es obra del Espíritu Santo: «Mi palabra y mi predicación no se basaban en discursos persuasivos de sabiduría, sino en la manifestación del Espíritu y de su poder, para que vuestra fe no se fundara en la sabiduría humana, sino en el poder de Dios» (1 Co 2,4-5).
De hecho, la historia nos muestra que cuando nos apoyamos en las diversas ciencias en nuestras metodologías pastorales, el declive fue muy rápido, así como el abandono de la Iglesia por parte de la gente. Ponemos tanto empeño en estar preparados metodológicamente para el anuncio del Evangelio, pero la vida del Espíritu Santo que es ágape evidentemente no pasa.
Pablo dice que el anuncio regenera al hombre (cf. 1 Co 4,15). Pero lo cierto es que sólo el amor es el factor que revela la fe verdadera y vivida. Incluso el juicio final no consistirá en las formas y devociones religiosas cumplidas o descuidadas, sino en el amor cumplido o incumplido (cf. Mt 25).
Por eso es espiritualmente muy importante que, pocos versículos después del pasaje de hoy, san Pablo especifique que no dejemos que los cuerpos se dejen dominar por las pasiones. Como bien explica San Máximo el Confesor, las pasiones son un movimiento que recorre toda nuestra existencia, empujándonos a llenar el abismo de nuestra existencia, puesto que no somos la fuente de la vida. El hombre se percibe amenazado por un vacío insalvable, de ahí que surja un movimiento del yo que, para salvarse, utiliza toda su naturaleza para sí mismo.
Este es el modo de vivir de quienes en el último horizonte se contemplan a sí mismos recompensados con algo por la perfección alcanzada, a menudo fruto de alguna fijación religiosa.
En cambio, san Pablo ofrece el horizonte del amor, que es el único capaz de realizar al hombre, precisamente porque logra que el hombre sea capaz de hacer de sí mismo un don y no un monumento de perfección que hay que admirar y adorar.
Por eso Pablo dice que quien abandona su cuerpo al dominio de las pasiones desprecia «al mismo Dios, que os da su Espíritu Santo» (1 Ts 4, 8).
La forma de vida del bautizado radica en el don recibido con el Espíritu Santo.
El Espíritu Santo es el don que incluye la vida misma, esa zoē que se constituye como ágape. Por eso es obvio que el Espíritu Santo mantiene viva en nosotros la comunión con el Dador, es decir, con el Padre.
Y ¿cómo se puede vivir el don viviendo el amor con el Dador? Siendo hijos y viviendo la propia humanidad como hijos del Padre. Sólo como hijos se puede vivir con el Padre. Pero esto no basta. Sólo uno ha realizado la plenitud de la filiación como Hijo de Dios y verdadero hombre: Cristo Jesús.
Por eso el Espíritu Santo nos mantiene injertados en Cristo. En Cristo contemplamos e incluso comemos y bebemos lo que estamos llamados a ser en plenitud.
En efecto, el amor es la fuerza que todo lo integra y no dispersa, no hace que nada se pierda. Todo se recupera desde el amor y en el amor.
L que verdaderamente hace viva y plena a la persona humana es la vida como amor. «Si yo hablara lenguas humanas y angélicas, pero no tuviera ágape, sería como metal que resuena o címbalo que retiñe» (1 Cor 13,1).
Es decir, podemos conocer todo el arte de la comunicación y toda la inteligencia del cielo y de la tierra para poder a este nivel hablar con todo el mundo y no comunicar nada, estar vacíos. Sólo apariencia, nada más.
«Y si tuviera el don de profecía, si conociera todos los misterios y tuviera toda la ciencia, si poseyera tanta fe como para mover montañas, pero no tuviera ágape, no sería nada» (1 Cor 13,2).
El mayor intelectual, el intérprete de la historia, de todo lo que ha sucedido y sucede, y al mismo tiempo el que tiene tanta fe como para mover las cosas fijas de la creación, cuando carece de amor no es nada. No sólo es insustancial, es inexistente.
«Y aunque dé todos mis bienes por comida, y entregue mi cuerpo para gloriarme, si no tengo ágape, de nada me sirve» (1 Cor 13,3). Se puede ser de una generosidad absoluta, entregando incluso el propio cuerpo, pero si subyace el móvil del ego que busca afirmarse, tales gestos no sirven para realizar la verdadera vida del hombre, que es zoē, es decir, una vida constituida como ágape.
Y en Cristo, el ágape no sólo nos hace ver el todo y nuestra totalidad, sino que nos hace vivir entrelazados en su cuerpo, haciéndonos «miembros los unos de los otros» (Rm 12,5). Esta es la vida que nos constituye en el amor del Padre.
El siguiente pasaje de Tesalonicenses nos muestra cómo el cuerpo puede estar sometido a la pasión. Pero, como podemos ver en el conjunto de la carta, no es tan fácil liberarse de las pasiones. Podemos ser capaces de abstenernos absolutamente de las pasiones del cuerpo, como comer, beber, el instinto sexual, pero eso aún no significa que estemos en el camino de la vida.
Tomemos un ejemplo históricamente muy actual. Uno puede ser muy disciplinado en beber, en comer, en vivir la sexualidad. Y, siendo fervientes cristianos, podemos ser grandes nacionalistas, etnocéntricos. ¡Cuántas guerras hemos tenido entre pueblos llamados cristianos a lo largo de los siglos!
Este es un simple ejemplo que demuestra históricamente que no es fácil encontrar una nación que, presumiendo de ser supercatólica o superortodoxa, sea verdaderamente libre de sí misma.
Lo que significa que, por desgracia, algo fundamental se ha ido perdiendo poco a poco. En algunos detalles dominamos las pasiones, pero en otros ámbitos estamos totalmente dirigidos por ellas.
¿Por qué es tan importante la visión escatológica, la venida de Cristo con todos sus santos, como horizonte de la vida del bautizado? Porque es la vida misma, el ágape, el don que nos mantiene en comunión, en integración, mientras que todo lo que perturba la comunión no forma parte de la santidad.
Entonces, la humanidad vivida no bajo las pasiones, sino en el ágape, junto con todos los santos que forman el cuerpo de Cristo, significa que ya no existe ni el individualismo religioso de las diversas perfecciones, ni mucho menos las pasiones ligadas a la sangre, a la familia, a la etnia -pasiones todas ellas que producen diversos -ismos que separan, y por tanto contradicen la obra de Cristo en la humanidad.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
V bogoslužju začenjamo adventni čas. Takoj pomislimo na pripravo na Božič, na učlovečenje Božjega Sina, vendar gre tudi za pričakovanje njegovega drugega in dokončnega prihoda.
V drugem berilu Pavel priporoča Tesaloničanom, naj Kristusov prihod pričakujejo »neoporečni v svetosti« (1 Tes 3,13) in naj ostanejo zvesti temu: »kar ste prejeli od nas, namreč to, kako vam je treba živeti, da boste ugajali Bogu; sicer pa tako živite« (1 Tes 4,1).
Življenje kristjana se za Pavla odvija v vidiku Kristusovega prihoda z vsemi njegovimi svetimi, da bi jih predstavil Bogu in našemu Očetu.
Življenje krščenih torej stremi k izpolnitvi vsega v Jezusu Kristusu na prehodu te zgodovine.
Pavel hvali ljubezen med njimi in moli: »Vam pa naj Gospod nakloni rast in preobilje v ljubezni, s katero ljubite drug drugega in vse, prav kakor jo čutimo mi do vas, da bi tako utrdil vaša srca, da bodo neoporečna v svetosti pred Bogom in našim Očetom, ko pride naš Gospod Jezus z vsemi svojimi svetimi« (1 Tes 3,12-13).
Srca so trdna in neomadeževana v svetosti, ker Gospod daje človeku rasti in prekipevati v ljubezni.
Ljubezen je izpolnitev človeka.
Solovjov pravi, da je Bog edina vsebina, ki človeka izpopolni. Sveti Janez namreč zapiše: »Boga ni nikoli nihče videl. Če se med seboj ljubimo, ostaja Bog v nas in je njegova ljubezen v nas postala popolna« (1 Jn 4,12).
Bog sam se razodeva kot ljubezen, in če je ta ljubezen v človeku popolna, je očitno, da je človek prišel do svoje izpolnitve.
Torej je eshatološki pogled, v katerega Pavel postavi solunske vernike, pogled rasti v ljubezni. Vedno bolj presevati, posredovati in razodevati ljubezen, se pravi storiti, da živimo svojo človeško naravo resnično po življenju, ki nam prihaja od Boga, našega Očeta.
Pavel namreč že na začetku pisma pravi: »Naš evangelij ni prišel med vas samo z besedo, ampak tudi z močjo in Svetim Duhom« (1 Tes 1,5).
V Prvem Pismu Korinčanom celo zagovarja, da je resnična evangelizacija delo Svetega Duha: »Moja beseda in moje oznanilo nista bila v prepričevalnih besedah modrosti, temveč sta se izkazala Duh in moč, zato da vaša vera ne bi temeljila na človeški modrosti, ampak na Božji moči« (1 Kor 2,4-5).
Zgodovina nam namreč kaže, da je bil takrat, ko smo se v svojih pastoralnih metodah opirali na različne znanosti, upad zelo hiter in so ljudje zapuščali Cerkev. Toliko truda smo vložili, da bi bili metodološko pripravljeni, življenja Svetega Duha, ki je zastonjska ljubezen, pa očitno ne posredujemo.
Pavel pravi, da oznanjevanje človeka prerodi (prim. 1 Kor 4,15).
Vendar ostaja dejstvo, da samo ljubezen razodeva resnično in živeto vero.
Tudi končna sodba ne bo odvisna od izpolnjenih ali zanemarjenih religioznih oblik in pobožnosti, ampak od uresničene ali neuresničene ljubezni (prim. Mt 25).
Zato je duhovno zelo pomembno, kar pove Pavel nekaj vrstic za današnjim odlomkom: naj ne dopustimo, da bi telesom vladale strasti.
Sveti Maksim Izpovedovalec dobro razloži, da so strasti gibanje, ki gre skozi celotno naše bitje in nas nagibajo k temu, da bi zapolnili brezno svojega obstoja, saj nismo mi vir življenja.
Človek zaznava, da ga ogroža praznina, ki je ni moč zapolniti, zato se »jaz« zgane, da bi rešil sebe in uporabi vso svojo naravo za reševanje sebe.
To je način razmišljanja tistih, ki so prepričani, da bodo z nečem nagrajeni za doseženo popolnost, ki je pogosto sad neke religiozne fiksne ideje.
Sveti Pavel pa govori o obzorju ljubezni, ki edina zmore izpolniti človeka, prav zato, ker človek zaradi ljubezni iz sebe naredi dar in ne spomenik popolnosti, ki bi ga občudovali in oboževali.
Zato Pavel pravi, da človek, ki prepusti svoje telo strastem, zaničuje »Boga, ki vam daje svojega Svetega Duha« (1 Tes 4,8).
Način življenja krščenega je v daru, ki ga je prejel s Svetim Duhom.
Sveti Duh je dar, ki vključuje življenje samo, življenje kot zoē, ki je zastonjska ljubezen. Zato je očitno, da Sveti Duh v nas ohranja živo občestvo z Darovalcem, to je z Očetom.
In kako lahko živimo dar tako, da živimo ljubezen z Darovalcem?
Tako, da smo sinovi in živimo svojo človeškost kot Očetovi otroci.
Samo kot sinovi lahko živimo z Očetom. Vendar to še ni dovolj. Samo eden je izpolnil polnost sinovstva kot Božji Sin in kot pravi človek: Jezus Kristus.
Zato nas Sveti Duh ohranja vcepljene v Kristusa. V Kristusu zremo in celo jemo in pijemo to, za kar smo poklicani biti v polnosti.
Ljubezen je namreč moč, ki vse združuje in ničesar ne razprši, ničesar ne izgubi.
Vse obnovi z ljubeznijo in v ljubezni.
To, kar človeka naredi resnično živega in polnega, je življenje kot ljubezen.
»Ko bi govoril človeške in angelske jezike, ljubezni pa bi ne imel, sem postal brneč bron ali zveneče cimbale« (1 Kor 13,1).
Lahko poznamo vso umetnost komunikacije in vso razumnost neba in zemlje, lahko smo sposobni govoriti z vsemi, pa vendar ničesar ne sporočimo, smo prazni. Samo videz, nič drugega.
»In ko bi imel dar preroštva in ko bi poznal vse skrivnosti in imel vse spoznanje in ko bi imel vso vero, da bi gore prestavljal, ljubezni pa bi ne imel, nisem nič« (1 Kor 13,2).
Največji intelektualec, razlagalec zgodovine, vsega, kar se je zgodilo in kar se dogaja in hkrati človek s tako vero, da bi premikal nepremične stvari stvarstva, če je brez ljubezni, ni nič. Ni le brez osnove, ampak tudi brez obstoja.
»In ko bi razdal vse svoje imetje, da bi nahranil lačne, in ko bi izročil svoje telo, da bi zgorel,
ljubezni pa bi ne imel, mi nič ne koristi« (1 Kor 13,3).
Človek je lahko do skrajnosti velikodušen, lahko celo izroči svoje telo, vendar, če ga spodaj nagiba »jaz«, ki hoče uveljaviti samega sebe, taka dejanja prav nič ne služijo uresničenju človekovega resničnega življenja, ki je življenje kot zoē, se pravi življenje zastonjskega darovanja.
V Kristusu pa nam zastonjska ljubezen ne le pokaže celoto in našo celovitost, ampak nam daje živeti vtkane v njegovo telo ter nas naredi »ude med seboj« (Rim 12,5).
To je življenje, ki nas tke v Očetovi ljubezni.
Naslednji odlomek Pisma Tesaloničanom nam pokaže, kako se telo lahko podredi strastem. Toda, kot lahko vidimo iz celotnega pisma, ni tako preprosto biti osvobojen strasti.
Lahko se tudi popolnoma vzdržimo strasti telesa, kot je prehranjevanje, pitje, spolni nagon, vendar to še ne pomeni, da smo na poti življenja.
Vzemimo zgodovinsko zelo aktualen primer.
Človek je lahko zelo discipliniran pri pitju, hrani, spolnem življenju. In čeprav smo zelo goreči kristjani, smo lahko veliki racionalisti, nacionalisti. Koliko vojn smo skozi stoletja imeli med tako imenovanimi krščanskimi narodi!
Gre za preprost primer, ki zgodovinsko pokaže, kako ni lahko najti naroda, ki bi bil, navkljub temu, da se ponaša, da je super katoliški ali super pravoslavni, resnično osvobojen samega sebe.
To pomeni, da se je, žal, sčasoma nekaj temeljnega izgubilo. V nekaterih podrobnostih obvladujemo strasti, na drugih pa te popolnoma vodijo nas.
Zakaj je tako pomemben eshatološki pogled, oziroma prihod Kristusa z vsemi njegovimi svetimi, kot obzorje življenja krščenih?
Ker je življenje samo, zastonjska ljubezen, dar, ki nas ohranja v občestvu, v povezanosti, medtem ko vse, kar moti občestvo, ne pripada svetosti.
Zaradi človeštva, ki ga ne obvladujejo strasti, ampak živi v zastonjski ljubezni, skupaj z vsemi svetimi, ki sestavljajo Kristusovo telo, ni več religioznega individualizma različnih popolnosti in še manj strasti krvi, družine, naroda – vse te strasti, ki pripeljejo do raznih -izmov, ki ločujejo in potemtakem nasprotujejo Kristusovemu delu v človeštvu.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Započinje liturgijsko vrijeme došašća. Odmah pomišljamo na pripravu za Božić, na utjelovljenje Sina Božjega, ali tu se radi i o iščekivanju njegova drugog i konačnog dolaska.
U drugom čitanju Pavao preporuča Solunjanima da čekaju Kristov dolazak besprijekorno sveti (usp. 1Sol 3,13) i da ostanu vjerni onome što su primili: „primili ste od nas kako treba da živite da biste ugodili Bogu. Vi tako i živite pa sve više napredujete!“ (1Sol 4,1).
Za Pavla se život kršćanina odvija u perspektivi Kristova dolaska sa svim svetima njegovim, da ih predstavi Bogu i Ocu našemu.
Život krštenika stoga stremi k ispunjenju svega u Isusu Kristu na prijelazu ove povijesti.
Pavao hvali ljubav među njima i moli: „Vama pak Gospodin dao te jedni prema drugima i prema svima rasli i obilovali ljubavlju kakva je i naša prema vama. Učvrstio vam srca da budu besprijekorno sveta pred Bogom i Ocem našim o dolasku Gospodina našega Isusa i svih svetih njegovih s njime“ (1Sol 3,12-13).
Srca su čvrsta i besprijekorna u svetosti, jer Gospodin daje čovjeku rasti i preobilovati u ljubavi.
Ljubav je ispunjenje čovjeka.
Solovjev kaže da je Bog jedini sadržaj koji čovjeka ostvaruje. Naime, sveti Ivan piše: “ Boga nitko nikada ne vidje. Ako ljubimo jedni druge, Bog ostaje u nama, i ljubav je njegova u nama savršena“ (1Iv 4,12).
Sam Bog se očituje kao ljubav i, ako je ta ljubav savršena u čovjeku, očito je da je čovjek postigao svoje ispunjenje.
Dakle, eshatološki vidik u koji Pavao stavlja solunske vjernike jest vidik rasta u ljubavi. Sve više zračiti, prenositi i očitovati ljubav, znači živjeti svoju ljudsku narav po životu koji dolazi od Boga našega Oca.
Naime, Pavao već na početku poslanice kaže: „jer evanđelje naše nije k vama došlo samo u riječi nego i u snazi, u Duhu Svetome“ (1Sol 1,5). U Prvoj poslanici Korinćanima on čak tvrdi da je prava evangelizacija djelo Duha Svetoga: „I besjeda moja i propovijedanje moje ne bijaše u uvjerljivim riječima mudrosti, nego u pokazivanju Duha i snage da se vjera vaša ne temelji na mudrosti ljudskoj nego na snazi Božjoj“ (1Kor 2,4-5).
Naime, povijest nam pokazuje da je, kada smo se u svojim pastoralnim metodama oslanjali na razne znanosti, pad uslijedilo vrlo brzo i ljudi su napuštali Crkvu. Uložili smo toliko truda da se metodološki pripremimo, ali očito ne posredujemo život Duha Svetoga, koji je besplatna ljubav (agape).
Pavao kaže da navještaj preporađa čovjeka (usp. 1Kor 4,15).
Ali ostaje činjenica da samo ljubav otkriva pravu i življenu vjeru.
Ni posljednji sud neće ovisiti o ispunjenim ili zanemarenim religioznim oblicima i pobožnostima, nego o ostvarenoj ili neostvarenoj ljubavi (usp. Mt 25).
Zato je duhovno vrlo važno ono što sveti Pavao kaže nekoliko redaka nakon današnjeg odlomka: ne dopustimo da tijelom zavladaju strasti.
Sveti Maksim Ispovjedalac dobro tumači da su strasti gibanje koje prolazi kroz cijelo naše biće i tjera nas da ispunimo bezdan našeg postojanja, jer mi nismo izvor života.
Čovjek uočava da mu prijeti praznina koja se ne može ispuniti, stoga se rađa gibanje ega koji koristi svu svoju narav da spasi samog sebe.
To je način življenja onih koji se u konačnom horizontu vide nečim nagrađeni za postignuto savršenstvo, što je često plod neke religiozne fiksacije.
Sveti Pavao pak govori o horizontu ljubavi, koja je jedina u stanju ispuniti čovjeka, upravo zato što čovjek zbog ljubavi sebe čini darom, a ne spomenikom savršenstva kojem se treba diviti i klanjati.
Zato Pavao kaže da čovjek koji svoje tijelo prepušta strastima, prezire „Boga koji svoga Duha Svetoga udahnjuje u vas“ (1Sol 4,8).
Način življenja krštenika je u daru koji je primio s Duhom Svetim.
Duh Sveti je dar koji uključuje sam život, život kao zoē koji je besplatna ljubav (agape). Stoga je očito da Duh Sveti održava u nama živo zajedništvo s Darovateljem, odnosno s Ocem.
A kako možemo živjeti dar živeći ljubav s Darovateljem?
Tako što smo sinovi i živimo svoje čovještvo kao djeca Očeva.
Samo kao sinovi možemo živjeti s Ocem. Međutim, to još uvijek nije dovoljno.
Samo je jedan postigao puninu sinovstva kao Sin Božji i kao pravi čovjek: Isus Krist.
Zato nas Duh Sveti drži ucijepljenima u Krista. U Kristu vidimo, pa čak i jedemo i pijemo ono što smo pozvani biti u punini.
Naime, ljubav je snaga koja sve združuje i ništa ne raspršuje, ništa ne gubi.
Sve se nanovo zadobiva s ljubavlju i u ljubavi.
Ono što ljudsku osobu čini istinski živom i ispunjenom jest život kao ljubav.
„Kad bih sve jezike ljudske govorio i anđeoske, a ljubavi ne bih imao, bio bih mjed što ječi ili cimbal što zveči“ (1Kor 13,1).
Možemo, naime, poznavati svu vještinu komunikacije i svu inteligenciju neba i zemlje te biti u stanju razgovarati sa svima a da ne priopćavamo ništa, da smo prazni. Samo prividnost, ništa drugo.
„Kad bih imao dar prorokovanja i znao sva otajstva i sve spoznanje; i kad bih imao svu vjeru da bih i gore premještao, a ljubavi ne bih imao – ništa sam!“ (1Kor 13,2).
Najveći intelektualac, tumač povijesti, svega što se zbilo i što se događa, a ujedno čovjek s takvom vjerom da premješta nepomične stvari stvorenja, ako je bez ljubavi, on je ništa. Ne samo da je nestalan, nego ne postoji.
„I kad bih razdao sav svoj imutak i kad bih predao tijelo svoje da se sažeže, a ljubavi ne bih imao – ništa mi ne bi koristilo“ (1Kor 13,3).
Čovjek može biti velikodušan do krajnjih granica, može predati i svoje tijelo, ali ako je ispod toga nastojanje ega koji se želi afirmirati, takvi postupci nimalo ne služe ostvarenju čovjekovog istinskog života, koji je život kao zoē, odnosno život besplatnog darivanja (agape).
A u Kristu nam besplatna ljubav (agape) ne pokazuje samo cjelinu i našu cjelovitost, nego nam omogućuje da živimo utkani u njegovo tijelo i budemo „udovi jedan drugomu“ (Rim 12,5).
To je život koji nas utkiva u Očevu ljubav.
Sljedeći odlomak iz Poslanice Solunjana pokazuje nam kako tijelo može biti podložno strasti. Ali, kao što se vidi iz poslanice u cjelini, nije tako jednostavno osloboditi se strastî.
Možda se možemo potpuno suzdržati od tjelesnih strasti, kao što su jelo, piće, spolni nagon, ali to još uvijek ne znači da smo na putu života.
Uzmimo jedan povijesno vrlo aktualan primjer.
Možemo biti vrlo disciplinirani u piću, u jelu i u življenju spolnosti. I unatoč tome što smo gorljivi kršćani, možemo biti veliki nacionalisti, etnocentrični. Koliko smo samo ratova imali između takozvanih kršćanskih naroda kroz stoljeća!
Riječ je o jednostavnom primjeru koji povijesno pokazuje kako nije lako naći narod koji je, unatoč tome što se hvali da je super katolički ili super pravoslavni, doista slobodan od samog sebe.
To znači da se, nažalost, nešto temeljno postupno izgubilo. U nekim pojedinostima vladamo strastima, ali u drugim područjima one potpuno upravljaju nama.
Zašto je eshatološka vizija, odnosno dolazak Krista sa svim svojim svetima, toliko važna kao horizont života krštenika?
Jer sam život, besplatna ljubav (agape), dar je koji nas drži u zajedništvu, u povezanosti, a sve ono što remeti zajedništvo ne pripada svetosti.
Tamo gdje čovječanstvo ne živi pod utjecajem strasti, nego u slobodnoj ljubavi (agape), skupa sa svima svetima koji sačinjavaju tijelo Kristovo, nema više religijskog individualizma raznih savršenstava, a još manje strasti vezanih uz krv, obitelj, etničku pripadnost – svih strasti koje proizvode razne -izme koji razdvajaju, i stoga se suprotstavljaju Kristovom djelu u čovječanstvu.
SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.
Rozpoczyna się liturgiczny okres Adwentu. Natychmiast myśli się o przygotowaniach do Bożego Narodzenia, o wcieleniu Syna Bożego, ale także o oczekiwaniu na Jego drugie i ostateczne przyjście.
W drugim czytaniu Paweł zaleca Tesaloniczanom, aby oczekiwali na przyjście Chrystusa „nienaganni w świętości” (por. 1 Tes 3,13) i pozostali wierni temu, co otrzymali, „według tego, coście od nas przejęli w sprawie sposobu postępowania i podobania się Bogu – jak już postępujecie – stawajcie się coraz doskonalszymi!” (1 Tes 4,1).
Życie chrześcijanina rozwija się dla Pawła w perspektywie przyjścia Chrystusa ze wszystkimi Jego świętymi, aby zostać przedstawionym Bogu i Ojcu naszemu.
Perspektywa życia ochrzczonych jest zatem perspektywą wypełnienia się wszystkiego w Chrystusie Jezusie na końcu tej historii.
Paweł chwali miłość między nimi i modli się: „A Pan niech pomnoży liczbę waszą i niech spotęguje waszą wzajemną miłość dla wszystkich, jaką i my mamy dla was; aby serca wasze utwierdzone zostały jako nienaganne w świętości wobec Boga, Ojca naszego, na przyjście Pana naszego Jezusa wraz ze wszystkimi Jego świętymi” (1 Tes 3, 12-13).
Serca są mocne i nienaganne w świętości, ponieważ Pan sprawia, że człowiek wzrasta i przepełnia się miłością.
Miłość jest spełnieniem człowieka.
Sołowjow mówi, że Bóg jest jedyną treścią, która realizuje człowieka. Święty Jan mówi: „Nikt nigdy Boga nie oglądał. Jeżeli miłujemy się wzajemnie, Bóg trwa w nas i miłość ku Niemu jest w nas doskonała” (1 J 4, 12).
Sam Bóg objawia się jako miłość, a jeśli ta miłość jest doskonała w człowieku, to oczywiste jest, że człowiek osiągnął swoje spełnienie.
Tak więc eschatologiczna perspektywa, w której Paweł umieszcza wierzących z Tesalonik, jest perspektywą wzrostu w miłości. Aby miłość jaśniała, była przekazywana i manifestowała się coraz bardziej, to znaczy, aby ludzka natura w nas była prawdziwie przeżywana zgodnie z życiem, które pochodzi od Boga, naszego Ojca.
W rzeczywistości już na początku swojego listu Paweł mówi: „nasze głoszenie Ewangelii wśród was nie dokonało się przez samo tylko słowo, lecz przez moc i przez Ducha Świętego” (1 Tes 1,5). Co więcej, w swoim pierwszym liście do Koryntian utrzymuje, że prawdziwa ewangelizacja jest dziełem Ducha Świętego: „A mowa moja i moje głoszenie nauki nie miały nic z uwodzących przekonywaniem słów mądrości, lecz były ukazywaniem ducha i mocy, aby wiara wasza opierała się nie na mądrości ludzkiej, lecz na mocy Bożej” (1 Kor 2, 4-5).
W rzeczywistości historia pokazuje nam, że kiedy polegaliśmy na różnych naukach w naszych metodologiach duszpasterskich, upadek był bardzo szybki, podobnie jak porzucenie Kościoła przez ludzi. Wkładamy tak wiele wysiłku w metodologiczne przygotowanie się do głoszenia Ewangelii, ale życie Ducha Świętego, które jest agape, najwyraźniej nie przemija.
Paweł mówi, że głoszenie odradza człowieka (por. 1 Kor 4, 15).
Pozostaje jednak prawdą, że tylko miłość jest czynnikiem, który objawia prawdziwą i żywą wiarę.
Nawet sąd ostateczny nie będzie polegał na spełnionych lub zaniedbanych formach religijnych i nabożeństwach, ale na spełnionej lub niespełnionej miłości (por. Mt 25).
Dlatego duchowo bardzo ważne jest, że kilka wersetów po dzisiejszym fragmencie św. Paweł precyzuje, aby nie pozwolić ciałom rządzić się namiętnościami.
Jak dobrze wyjaśnia św. Maksym Wyznawca, namiętności są ruchem, który przebiega przez całą naszą egzystencję, popychając nas do wypełnienia przepaści w naszym istnieniu, ponieważ nie jesteśmy źródłem życia.
Człowiek postrzega siebie jako zagrożonego przez pustkę nie do pokonania, stąd pojawia się ruch ego, który, aby się uratować, wykorzystując całą swoją naturę dla siebie.
Jest to sposób życia tych, którzy na końcu uważają się za nagrodzonych czymś za osiągniętą doskonałość, często będącą wynikiem jakiejś religijnej fiksacji.
Paweł proponuje horyzont miłości, który jest jedynym zdolnym do spełnienia człowieka, właśnie dlatego, że udaje mu się uczynić człowieka zdolnym do uczynienia z siebie daru, a nie pomnika doskonałości, który należy podziwiać i adorować.
Dlatego Paweł mówi, że ten, kto oddaje swoje ciało pod panowanie namiętności, gardzi „samym Bogiem, który daje wam swego Ducha Świętego” (por. 1 Tes 4,8).
Sposób życia osoby ochrzczonej polega na darze otrzymanym wraz z Duchem Świętym.
Duch Święty jest darem, który zawiera samo życie, to zoē, które jest ukonstytuowane jako agape. Dlatego jest oczywiste, że Duch Święty utrzymuje w nas żywą komunię z Dawcą, to znaczy z Ojcem.
A jak można żyć darem, żyjąc miłością z Dawcą?
Będąc dziećmi i żyjąc swoim człowieczeństwem jako dzieci Ojca.
Tylko jako synowie możemy żyć z Ojcem. Ale to wciąż nie wystarcza. Tylko jeden wypełnił pełnię synostwa jako Syn Boży i prawdziwy człowiek: Chrystus Jezus.
Dlatego Duch Święty utrzymuje nas wszczepionych w Chrystusa. W Chrystusie kontemplujemy, a nawet jemy i pijemy to, do czego zostaliśmy powołani w pełni.
W rzeczywistości miłość jest siłą, która integruje wszystko i niczego nie rozprasza ani nie gubi.
Wszystko jest odzyskiwane przez miłość i w miłości.
Tym, co naprawdę czyni ludzką osobę żywą i pełną, jest życie jako miłość.
„Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał,
stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący” (1 Kor 13,1).
Oznacza to, że możemy znać całą sztukę komunikacji i całą inteligencję nieba i ziemi, aby być w stanie na tym poziomie mówić do wszystkich i nie komunikować nic, być pustym. Tylko pozory, nic więcej.
„Gdybym też miał dar prorokowania i znał wszystkie tajemnice,
i posiadał wszelką wiedzę, i wszelką [możliwą] wiarę, tak iżbym góry przenosił, a miłości bym nie miał, byłbym niczym” (1 Kor 13,2).
Największy intelektualista, interpretator historii, wszystkiego, co się wydarzyło i co się dzieje, a jednocześnie osoba o takiej wierze, że jest w stanie poruszyć stałe rzeczy stworzenia, kiedy jest bez miłości, jest niczym. Jest nie tylko nietrwały, ale nie istnieje.
„I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność moją, a ciało wystawił na spalenie, lecz miłości bym nie miał, nic bym nie zyskał” (1 Kor 13,3).
Można być absolutnie wielkodusznym, oddając nawet swoje ciało, ale jeśli pod spodem kryje się motyw własnego ego, które chce potwierdzić siebie, takie gesty nie są przydatne w realizacji prawdziwego życia człowieka, którym jest zoē, czyli życie ukonstytuowane jako agape.
A w Chrystusie agape nie tylko sprawia, że widzimy całość i naszą integralność, ale sprawia, że żyjemy spleceni w Jego Ciele, czyniąc nas „członkami jedni drugich” (por. Rz 12, 5).
Jest to życie, które konstytuuje nas w miłości Ojca.
Dalszy fragment Listu do Tesaloniczan pokazuje nam, w jaki sposób ciało może być poddane namiętnościom. Ale, jak widzimy z całego listu, nie jest łatwo uwolnić się od namiętności.
Możemy być w stanie całkowicie powstrzymać się od namiętności ciała, takich jak jedzenie, picie, instynkty seksualne, ale to jeszcze nie oznacza, że jesteśmy na ścieżce życia.
Weźmy bardzo aktualny historycznie przykład.
Możemy być bardzo zdyscyplinowani w piciu, jedzeniu i seksualności. A będąc żarliwymi chrześcijanami, możemy być wielkimi nacjonalistami, etnocentrykami. Ileż wojen toczyło się między tak zwanymi narodami chrześcijańskimi na przestrzeni wieków!
To prosty przykład, który historycznie pokazuje, że nie jest łatwo znaleźć naród, który szczycąc się byciem super katolickim lub super prawosławnym, jest naprawdę wolny od samego siebie.
Oznacza to, że niestety coś fundamentalnego zostało powoli utracone. W niektórych szczegółach dominujemy nad namiętnościami, ale w innych sferach jesteśmy przez nie całkowicie sterowani.
Dlaczego wizja eschatologiczna, czyli przyjście Chrystusa ze wszystkimi Jego świętymi, jest tak ważna jako horyzont życia ochrzczonych?
Albowiem to życie, agape, dar, jest tym, co utrzymuje nas w komunii, w integracji, podczas gdy wszystko, co zakłóca komunię, nie jest częścią świętości.
Ludzkość żyjąca nie pod wpływem namiętności, ale w agape, wraz ze wszystkimi świętymi, którzy tworzą Ciało Chrystusa, sprawia, że nie ma już ani religijnego indywidualizmu różnych doskonałości, ani tym bardziej namiętności związanych z krwią, rodziną, pochodzeniem etnicznym – namiętności, które wytwarzają różne –izmy, które oddzielają, a tym samym zaprzeczają dziełu Chrystusa w ludzkości.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
