[SEMI] DOMENICA DI PENTECOSTE (Anno C) 2

ITALIANO

“Fratelli, quelli che si lasciano dominare dalla carne non possono piacere a Dio” (Rm 8,8). “Carne”, infatti, indica la condizione umana dopo la tragedia di Genesi 3. Che cosa vuol dire il dominio della carne? Vuol dire che ciò che il diavolo ha nascosto allora della tentazione, cioè il suo esito, tacendolo – la morte – diventa il dominio dell’esistenza degli uomini. Il diavolo è riuscito, con la complicità della volontà di Eva e di Adamo, a sostituire l’interlocutore dell’esistenza umana. Il “tu” dell’uomo, al posto di Dio, diventa la morte. La morte ha curvato l’uomo su sé stesso, facendo sì che l’interlocutore dell’uomo sia in effetti l’io stesso dell’uomo. Ma questo coincide con la morte.

Qui dovremmo fermarci e fare una lunga pausa, affinché ciascuno si possa rendere conto di che cosa si tratta veramente. Quando l’uomo si curva su di sé, l’effetto più grande è la morte della relazione. L’io curvato su sé stesso blocca ogni relazione, il che coincide con la morte. Mentre proprio la relazione con l’altro è la vita (cf Mt 25,40).

Chi infatti è chiuso in sé stesso è abitato dal peccato e dalla morte. Ma ci vuole tuttavia una luce particolare per vedere veramente la situazione di noi stessi. Questa luce è Cristo. Perciò, dopo essere stato raggiunto da Cristo, Paolo può dire: “Io so infatti che in me, cioè nella mia carne, non abita il bene: in me c’è il desiderio del bene, ma non la capacità di attuarlo; infatti, io non compio il bene che voglio, ma il male che non voglio“ (Rm 7,18-19). L’inquilino dell’uomo è il peccato.

Ora, che cos’è il peccato? Che l’interlocutore dell’uomo è sbagliato. L’orientamento dell’uomo è in una direzione esattamente opposta a come dovrebbe essere. Invece del “tu”, rimane esclusivamente l’“io”. Questa impostazione della vita è la legge del peccato. Ma la legge del peccato, che vuol dire servire sé stessi, il proprio io, diventa la morte.

E qui tocchiamo una grave fragilità in ordine a ciò che chiamiamo la vita spirituale. Ad esempio, possiamo leggere in tanti programmi di pastorale vocazionale degli ultimi decenni che si tratta di scegliere la via della propria autorealizzazione. La vocazione che scegli, cioè, dovrebbe portare a realizzare sé stessi. Mi ricordo un colloquio con un presbitero responsabile per le vocazioni in una diocesi. Lui mi spiegava che perseguire la vocazione significa realizzare i propri talenti e i doni per la Chiesa. Ma quando gli ho obiettato che talvolta questo può significare essere rifiutati dalla comunità e vedere il proprio nome considerato come scellerato, mi ha guardato stupito e mi ha detto che non capisco la psicologia dell’autorealizzazione. E, quando gli chiedevo di spiegarmi la mangiatoia della Natività e la kenosi di Fil 2 come via della realizzazione della missione di Cristo, non mi ha risposto.

Essere sotto il dominio della carne vuol dire utilizzare tutto per affermare il proprio io. L’unico che non si fa usare per questo è Cristo, perché la sua via è pasquale. Tranne quando facciamo di Lui un idolo. Perciò, quando la fede cristiana decade in religione, è la peggiore di tutte.

Ma Paolo continua: “Voi però non siete sotto il dominio della carne, ma dello Spirito, dal momento che lo Spirito di Dio abita in voi” (Rm 8,9). Allora è cambiato “l’inquilino” della nostra esistenza. Lo Spirito Santo ci unisce a Cristo. Anzi, senza questo Spirito non apparteniamo a Cristo. Uno può essere un grande esperto di cristologia, ma, se non è abitato dal suo Spirito, non gli appartiene (cf Rm 8,9). Se non siamo innestati in Cristo, la nostra vita rimane sotto il dominio della morte. Solo Cristo ha distrutto la morte secondo la sua natura, perché Lui è morto non secondo la natura della morte, ma per amore, e questo amore ha reso la morte la suprema manifestazione di Dio. A tal punto che, anche un militare, quotidianamente a contatto con la morte, vedendo morire Cristo lo ha riconosciuto come figlio di Dio (cf Mc 15,39).

È importante che il centurione non abbia riconosciuto Cristo semplicemente come Dio, ma come suo Figlio. Ciò significa che il centurione coglie che ciò che la morte di Cristo esprimeva e manifestava era la relazione della figliolanza nell’amore, mentre la morte secondo la sua natura fa vedere l’assenza della relazione come fondamento della non esistenza, del morire appunto. E qui non possiamo trascurare il fatto che la Chiesa per secoli ha considerato la relazione qualcosa di opzionale, spalancando con ciò le porte all’individualismo.

Ora, al cuore della fede cristiana c’è la Santissima Trinità. La tre Persone della Trinità trasmettono questo loro modo di esistenza nella storia della redenzione. Il Padre infatti ha tanto amato il mondo da mandare il suo Figlio unigenito (cf Gv 3,16). E Cristo dice: “perché tutti siano una sola cosa; come tu Padre sei in me e io in te, siano anch’essi in noi, perché il mondo creda che tu mi hai mandato“ (Gv 17,21). Perciò è evidente che coloro che accolgono lo Spirito Santo passano dal dominio della morte al dono della zōē, cioè della vita secondo Dio. E come si vede se davvero siamo vivificati dalla zōē, cioè dalla vita dello Spirito Santo? “Noi sappiamo che siamo passati dalla morte alla vita, perché amiamo i fratelli. Chi non ama rimane nella morte” (1Gv 3,14). Senza amore, si rimane nella morte.

Infatti, per poter vedere più realisticamente i motivi dell’implosione del cristianesimo in questi ultimi secoli, sarebbe bene approfondire come è possibile che noi abbiamo trasformato l’amore, da fonte della nostra esistenza, a mèta da raggiungere. Questo vuol dire che non si partiva dalla rinascita dall’alto, ma dalla nascita secondo la natura, a cui poi seguiva la grazia come aiuto. Ma senza rinascere, senza passare dalla morte alla novità della vita, non esiste l’esistenza dei credenti come figli amati del Padre. Senza lo Spirito Santo, non si rinasce nella figliolanza. E prima o poi si manifesta l’inganno di una fede che infatti non esiste. E l’inganno viene fuori proprio riguardo a Dio e, di conseguenza, all’uomo. Non abbiamo una relazione ontologica con Dio da figli, Dio dunque non è Padre. E, se non è Padre, diventa un oggetto di studio come in qualsiasi disciplina filosofica. E, come testimonia la storia, tali approcci allontanano ancora di più la familiarità con Dio. Ma noi siamo familiari di Dio (cf Ef 2,19).

Purtroppo dobbiamo constatare che ora tante persone hanno abbandonato la fede cristiana perché l’hanno percepita come un giogo pesante. Quanta paura abbiamo creato negli ultimi secoli nei confronti di Dio attraverso le omelie, l’insegnamento e la catechesi!

Invece, la via dello Spirito Santo è totalmente diversa. “E voi non avete ricevuto uno spirito da schiavi per ricadere nella paura, ma avete ricevuto lo Spirito che rende figli adottivi, per mezzo del quale gridiamo Abba! Papà!” (Rm 8,15). Un padre spirituale di un seminario mi ha confidato una volta di aver chiesto ai seminaristi se chiamavano Dio “Papà” e di aver ricevuto come risposta il loro sguardo stupito, tanto più che l’argomento di molti colloqui con loro era che il rapporto con Dio si complicava sempre di più man mano che proseguivano gli anni di studio. Eppure, lo studio dovrebbe essere un tuffo nell’approfondimento della figliolanza in Cristo Gesù, nella forza dello Spirito Santo. E proprio questo stesso padre spirituale mi diceva che lui insisteva continuamente sul fatto che non esiste nessun Dio se non è Padre. Tutto il resto è idolatria.

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ENGLISH

“Brothers, those who allow themselves to be dominated by the flesh cannot please God[1]” (Rom 8:8). “Flesh” indicates the human condition after the tragedy of Genesis 3. What does it mean to be dominated by the flesh mean? It means that the outcome of the devil’s temptation, that is death, which he hid in silence at the time of the time of the temptation, becomes the dominion of human existence. With the complicity of Eve and Adam’s will, the devil succeeded in replacing the dialogue partner of human existence. Replacing God, the “you” of the human person becomes death. And since death has bent man in on himself, the human person’s dialogue partner becomes, in effect, him/herself. But this corresponds to death.

Here we should pause for a long moment so that each of us can realise what this really means. When a person turns in on themselves, the greatest effect is the death of relationships. The self turned in on itself blocks all relationships, which is tantamount to death. Whereas relationships with others are life itself (cf. Mt 25:40).

Those who are closed in on themselves are inhabited by sin and death, making a special light necessary to truly see our situation. This light is Christ. It is after being reached by Christ that Paul can say: “For I know that good does not dwell in me, that is, in my flesh. The willing is ready at hand, but doing the good is not. For I do not do the good I want, but I do the evil I do not want.” (Rom 7:18-19). Sin is like a tenant within the human person.

Now, what is sin? It is the human person directing him/herself to the wrong dialogue partner. The human person’s orientation is in exactly the opposite direction to where it should be. Instead of “you”, there is only “I”. This approach to life is the law of sin. But the law of sin, which means serving oneself, one’s own ego, becomes death.

And here we touch on a serious frailty in what we call the spiritual life. For example, we see in many vocational pastoral programmes of recent decades that it is a matter of choosing the path of self-realisation. The vocation you choose, that is, should lead to personal fulfilment. I remember a conversation with a priest responsible for vocations in a diocese. He explained to me that pursuing one’s vocation means realising one’s talents and gifts for the Church. But when I objected that this can sometimes mean being rejected by the community and seeing one’s name considered scandalous, he looked at me in amazement and told me that I did not understand the psychology of self-realisation. And when I asked him to explain the manger at the Nativity and the kenosis of Philippians 2 as the way to fulfil Christ’s mission, he did not answer me.

 

Being under the dominion of the flesh means using everything to assert one’s own self. The only one who does not allow himself to be used for this is Christ, because His way is the way of the Paschal Mystery. Except when we make Him an idol. That is why when the Christian faith degenerates into religion, it is the worst of all.

But Paul continues: “But you are not in the flesh; on the contrary, you are in the spirit, if only the Spirit of God dwells in you. Whoever does not have the Spirit of Christ does not belong to him.” (Rom 8:9). This means that the “tenant” of our existence has changed. The Holy Spirit unites us to Christ. Indeed, without this Spirit we do not belong to Christ. One can be a great expert in Christology, but if one is not inhabited by his Spirit, one does not belong to him (cf. Rom 8:9). If we are not grafted into Christ, our life remains under the dominion of death. Christ alone destroyed death according to its nature, because He alone died not in accord with death’s logic, but out of love. This love transformed death into the supreme manifestation of God; so much so that seeing Christ die, even a soldier who was in daily contact with death recognised Him as the Son of God (cf. Mk 15:39).

It is important that the centurion did not recognise Christ simply as God, but as God’s Son. This means that the centurion understood that what Christ’s death expressed and manifested was the relationship of sonship in love; whereas death, in accord with its own nature, reveals the absence of relationship as the foundation of non-existence, of dying itself. And here we cannot overlook the fact that for centuries the Church has considered relationship to be something optional, thereby opening the door to individualism.

Now, at the heart of the Christian faith is the Holy Trinity. The three Persons of the Trinity transmit their way of being in the history of redemption. The Father so loved the world that he sent his only Son (cf. Jn 3:16). And Christ says: “that they may all be one, as you, Father, are in me and I in you, that they also may be in us, that the world may believe that you sent me.” (cf. Jn 17:21). Therefore, it is clear that those who receive the Holy Spirit pass from the dominion of death to the gift of zōē, that is, life in accord with God. And how can we see if we are truly enlivened by zōē, that is, by the life of the Holy Spirit? “We know that we have passed from death to life because we love our brothers. Whoever does not love remains in death” (1 Jn 3:14). Without love, we remain in death.

In order to see more realistically the reasons for the implosion of Christianity in recent centuries, it would be good to examine how we have transformed love from being understod as the source of our existence to being understood as a goal to be achieved. This implies that we do not understand our beginning in a rebirth from above, but in birth according to nature, which was then followed by grace as a help. But without being reborn, without passing from death to the newness of life, there is no existence for believers as beloved children of the Father. Without the Holy Spirit, one is not reborn into the sonship of God. Sooner or later, the deception of a faith that does not really exist becomes apparent, a deception that emerges with regard to God and, consequently, with regard to the human person. We do not have an ontological relationship with God as children, therefore God is not Father. And if he is not Father, he becomes an object of study as in any philosophical discipline. And, as history testifies, such an approach further distances us from familiarity with God. But we are God’s family (cf. Eph 2:19).

Unfortunately, we must acknowledge that many people have abandoned the Christian faith because they perceived it as a heavy burden. How much fear we have created in recent centuries towards God through homilies, teaching and catechesis!

In contrast, the way of the Holy Spirit is totally different. “For you did not receive a spirit of slavery to fall back into fear, but you received a spirit of adoption, through which we cry, ‘Abba, Father!’” (Rom 8:15). A spiritual father in a seminary once confided to me that he had asked the seminarians if they called God “Dad” and received only astonished looks in response, especially since the topic of many conversations with them was that their relationship with God became more and more complicated as the years of study progressed. Yet study should be a plunge into a deeper understanding of our sonship in Christ Jesus, in the power of the Holy Spirit. And this same spiritual father told me that he constantly insisted that there is no God unless he is Father. Everything else is idolatry.

[1] This rendering in English follows the Italian / CEI translation of this verse from the Greek.

 

SEEDS, the Aletti Centre’s column, is available every Wednesday.
Every week, in addition to the Sunday homily in audio format, an in-depth study of the readings from the Sunday or festive Eucharistic liturgy will be available on the LIPA website.

 

ESPAÑOL

«Hermanos, los que se dejan dominar por la carne no pueden agradar a Dios» (Rom 8,8). «Carne», en efecto, indica la condición humana después de la tragedia del Génesis 3. ¿Qué significa el dominio de la carne? Significa que lo que el diablo ocultó entonces de la tentación, es decir, su resultado, callándolo -la muerte- se convierte en el dominio de la existencia humana. El diablo ha conseguido, con la complicidad de Eva y la voluntad de Adán, sustituir al interlocutor de la existencia humana. El «tú» del hombre, en lugar de Dios, se convierte en la muerte. La muerte ha replegado al hombre sobre sí mismo, haciendo que el interlocutor del hombre sea, en efecto, el hombre mismo. Pero esto coincide con la muerte.

Aquí deberíamos detenernos y hacer una larga pausa, para que todos puedan darse cuenta de lo que realmente se trata. Cuando el hombre se encorva sobre sí mismo, el mayor efecto es la muerte de la relación. El yo replegado sobre sí mismo bloquea toda relación, lo que coincide con la muerte. Mientras que precisamente la relación con el otro es vida (cf Mt 25,40).

Porque quien está encerrado en sí mismo está habitado por el pecado y la muerte. Pero hace falta una luz especial para ver realmente la situación de nosotros mismos. Esta luz es Cristo. Por eso, después de haber sido alcanzado por Cristo, Pablo puede decir: «Porque sé que en mí, es decir, en mi carne, no habita el bien: en mí hay deseo de bien, pero no capacidad para hacerlo; pues no hago el bien que quiero, sino el mal que no quiero» (Rom 7,18-19). El inquilino del hombre es el pecado.

Ahora bien, ¿qué es el pecado? Que el inquilino del hombre está equivocado. La orientación del hombre está en la dirección exactamente opuesta a como debería ser. En lugar del «tú», sólo queda el «yo». Esta orientación de la vida es la ley del pecado. Pero la ley del pecado, que significa servir a uno mismo, al propio yo, se convierte en muerte.

Y aquí tocamos una grave fragilidad en el orden de lo que llamamos vida espiritual. Por ejemplo, podemos leer en tantos programas de pastoral vocacional de las últimas décadas que se trata de elegir el camino de la autorrealización. Es decir, que la vocación elegida debe conducir a la autorrealización. Recuerdo una conversación con un presbítero responsable de las vocaciones en una diócesis. Me explicó que seguir una vocación significa realizar los propios talentos y dones para la Iglesia. Pero cuando le objeté que a veces eso puede significar ser rechazado por la comunidad y ver cómo el nombre de uno es considerado vergonzoso, me miró asombrado y me dijo que yo no entendía la psicología de la autorrealización. Y, cuando le pedí que me explicara el pesebre de la Natividad y la kenosis de Fil 2 como camino para la realización de la misión de Cristo, no me respondió.

Estar bajo el dominio de la carne es utilizarlo todo para afirmarse. El único que no se deja utilizar para esto es Cristo, porque su camino es pascual. Excepto cuando hacemos de Él un ídolo. Por eso, cuando la fe cristiana se convierte en religión, es lo peor de todo.

Pero Pablo continúa: «Pero vosotros no estáis bajo el dominio de la carne, sino del Espíritu, puesto que el Espíritu de Dios habita en vosotros» (Rom 8,9). Así que el «inquilino» de nuestra existencia ha cambiado. El Espíritu Santo nos une a Cristo. En efecto, sin este Espíritu no pertenecemos a Cristo. Uno puede ser un gran experto en cristología, pero si no está habitado por su Espíritu, no le pertenece (cf. Rm 8,9). Si no estamos habitados por Cristo, nuestra vida permanece bajo el dominio de la muerte. Sólo Cristo destruyó la muerte según su naturaleza, porque no murió según la naturaleza de la muerte, sino por amor, y este amor hizo de la muerte la manifestación suprema de Dios. Tanto es así que incluso un soldado, en contacto diario con la muerte, al ver morir a Cristo, lo reconoció como hijo de Dios (cf. Mc 15,39).

Es importante que el centurión no reconociera simplemente a Cristo como Dios, sino como su Hijo. Esto significa que el centurión capta que lo que la muerte de Cristo expresaba y manifestaba era la relación de filiación en el amor, mientras que la muerte según su naturaleza muestra la ausencia de la relación como fundamento de la no existencia, del morir precisamente. Y aquí no podemos pasar por alto el hecho de que la Iglesia durante siglos consideró la relación como algo opcional, abriendo así la puerta al individualismo.

Ahora bien, en el corazón de la fe cristiana está la Santísima Trinidad. Las tres Personas de la Trinidad transmiten su modo de existencia en la historia de la redención. Porque tanto amó el Padre al mundo que envió a su Hijo único (cf. Jn 3,16). Y Cristo dice: «que todos sean uno; como tú, Padre, en mí y yo en ti, que también ellos estén en nosotros, para que el mundo crea que tú me has enviado» (cf. Jn 17, 21). Por tanto, es evidente que quien recibe el Espíritu Santo pasa del dominio de la muerte al don de zōē, es decir, a la vida según Dios. Y ¿cómo vemos si en verdad somos vivificados por zōē, es decir, por la vida del Espíritu Santo? “Sabemos que hemos pasado de muerte a vida, porque amamos a los hermanos. Quien no ama permanece en la muerte” (1Jn 3,14). Sin amor, uno permanece en la muerte.

De hecho, para poder ver con más realismo las razones de la implosión del cristianismo en estos últimos siglos, sería bueno investigar cómo es posible que hayamos transformado el amor, de fuente de nuestra existencia, en meta a alcanzar. Esto significa que no partimos de un renacimiento desde arriba, sino de un nacimiento según la naturaleza, al que luego siguió la gracia como ayuda. Pero sin renacimiento, sin pasar de la muerte a la novedad de la vida, no hay existencia de los creyentes como hijos amados del Padre. Sin el Espíritu Santo, no hay renacimiento en la filiación. Y tarde o temprano se manifiesta el engaño de una fe que en realidad no existe. Y el engaño surge precisamente con respecto a Dios y, en consecuencia, al hombre. No tenemos una relación ontológica con Dios como hijos, Dios no es por tanto Padre. Y, si no es Padre, se convierte en objeto de estudio como en cualquier disciplina filosófica. Y, como atestigua la historia, tales planteamientos alejan aún más la familiaridad con Dios. Pero nosotros estamos familiarizados con Dios (cf. Ef 2,19).

Lamentablemente, debemos constatar que tantas personas han abandonado ya la fe cristiana porque la han percibido como un yugo pesado. ¡Cuánto miedo hemos creado en los últimos siglos hacia Dios a través de homilías, enseñanzas y catequesis!

En cambio, el camino del Espíritu Santo es totalmente distinto. “Y no habéis recibido un espíritu esclavo para caer de nuevo en el miedo, sino que habéis recibido el Espíritu que os hace hijos adoptivos, por el que clamamos ¡Abba! Abba!” (Rom 8,15). Un padre espiritual de un seminario me confió una vez que había preguntado a los seminaristas si llamaban a Dios «papá» y había recibido como respuesta sus miradas de asombro, sobre todo porque el tema de muchas conversaciones con ellos era que la relación con Dios se complicaba cada vez más a medida que avanzaban los años de estudio. Sin embargo, el estudio debe ser una profundización de la filiación en Cristo Jesús, en el poder del Espíritu Santo. Y este mismo padre espiritual me dijo que insistía continuamente en que no hay Dios si no es Padre. Todo lo demás es idolatría.

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

»Bratje in sestre, tisti, ki živijo po mesu, ne morejo biti všeč Bogu« (Rim 8,8). »Meso« namreč pomeni človeško stanje po tragediji tretjega poglavja Prve Mojzesove knjige. Kaj pomeni prevlada mesa? Pomeni, da tisto, kar je hudič takrat prikril pri skušnjavi, njen izid – smrt – postane to, kar obvladuje človekov obstoj. Hudiču je uspelo, s pomočjo Evine in Adamove volje, da je zamenjal sogovornika človeškega bivanja. Namesto Boga je človekov »ti« postala smrt. Smrt je človeka upognila v njega samega, zaradi česar je postal njegov glavni sogovornik njegov lastni jaz. To pa sovpada s smrtjo.

Tu bi se morali ustaviti in narediti dolg premor, da bi vsakdo lahko dojel, za kaj gre v resnici. Ko se človek upogne vase, je največja posledica smrt odnosa. Jaz, ki je upognjen vase, prepreči vsak odnos – kar je enako smrti. Medtem ko je življenje ravno odnos z drugim (prim. Mt 25,40).

V človeku, ki je zaprt vase, bivata greh in smrt. Vendar je potrebna posebna luč, da bi resnično videli svoj položaj. Ta luč je Kristus. Zato lahko Pavel, potem ko ga je dosegel Kristus, reče: »Vem namreč, da v meni, hočem reči v mojem mesu, ni nič dobrega. Hoteti dobro je v moji môči, dobro delati pa ni. Ne delam namreč dobrega, ki ga hočem, marveč delam zlo, ki ga nočem« (Rim 7,18-19). Človekov stanovalec je greh.

Kaj pa je greh? To, da ima človek napačnega sogovornika. Človek je usmerjen v nasprotno smer, kot bi moral biti. Namesto »ti« ostane zgolj »jaz«. Takšna naravnanost življenja je zakon greha. A zakon greha – služenje samemu sebi, svojemu jazu – postane smrt.

Tu se dotaknemo velike krhkosti tega, kar imenujemo duhovno življenje. Na primer, v mnogih programih poklicne pastorale zadnjih desetletij beremo, da gre za izbiro poti samouresničitve. Poklic, ki ga izbereš, naj bi te vodil k temu, da uresničiš samega sebe. Spomnim se pogovora z duhovnikom, odgovornim za duhovne poklice v neki škofiji. Razlagal mi je, da slediti poklicu pomeni uresničevati lastne talente in darove za Cerkev. Ko pa sem mu pojasnil, da to včasih pomeni tudi biti zavrnjen s strani skupnosti in doživeti zaničevanje svojega imena, me je začudeno gledal in rekel, da ne razumem psihologije samouresničitve. Ko pa sem ga prosil, naj mi pojasni jasli Kristusovega rojstva in kenozo iz Flp 2 kot pot uresničitve Kristusovega poslanstva, mi ni odgovoril.

Biti pod oblastjo mesa pomeni uporabiti vse za uveljavljanje svojega jaza. Edini, ki se ne pusti uporabiti za to, je Kristus, ker je njegova pot velikonočna. Razen, kadar iz njega naredimo malika. Zato, ko krščanska vera pade v religijo, postane slabša od vseh.

A Pavel nadaljuje: »Vi pa niste v mesu, ampak v Duhu, če le prebiva v vas Božji Duh« (Rim 8,9). Torej se je zamenjal »stanovalec« našega obstoja. Sveti Duh nas združuje s Kristusom. Še več, brez tega Duha ne pripadamo Kristusu. Nekdo je lahko velik strokovnjak za kristologijo, a če v njem ne prebiva njegov Duh, mu ne pripada (prim. Rim 8,9). Če nismo vcepljeni v Kristusa, ostaja naše življenje pod oblastjo smrti. Samo Kristus je uničil smrt po njeni naravi, ker je umrl ne po naravi smrti, temveč iz ljubezni, in ta ljubezen je smrt spremenila v največje razodetje Boga. Tako zelo, da je celo vojak, ki je bil vsak dan v stiku s smrtjo, ob pogledu na umirajočega Kristusa prepoznal, da je Božji Sin (prim. Mr 15,39).

Pomembno je, da stotnik Kristusa ni prepoznal zgolj kot Boga, ampak kot njegovega Sina. To pomeni, da je v Kristusovi smrti zaznal in dojel odnos sinovstva v ljubezni, medtem ko smrt po svoji naravi pokaže odsotnost odnosa kot temelj neobstoja – umiranja. Tu ne moremo prezreti dejstva, da je Cerkev stoletja obravnavala odnos kot nekaj izbirnega, s čimer je odprla vrata individualizmu.

V središču krščanske vere je Sveta Trojica. Tri osebe Trojice prenašajo ta svoj način bivanja v zgodovino odrešenja. Oče je namreč svet tako ljubil, da je poslal svojega edinorojenega Sina (prim. Jn 3,16). In Kristus pravi: »… da bi bili vsi eno, kakor si ti, Oče, v meni in jaz v tebi, da bi bili tudi oni v naju, da bo svet veroval, da si me ti poslal« (Jn 17,21). Zato je jasno, da tisti, ki sprejmejo Svetega Duha, preidejo izpod gospostva smrti v dar življenja kot zōē – življenje po Bogu. In kako vemo, ali nas res oživlja življenje kot zōē, torej življenje Svetega Duha? »Mi vemo, da smo prešli iz smrti v življenje, ker ljubimo brate. Kdor ne ljubi, ostaja v smrti« (1 Jn 3,14). Brez ljubezni ostajamo v smrti.

Če hočemo bolje razumeti razloge za propad krščanstva v zadnjih stoletjih, bi bilo dobro podrobneje raziskati, kako je mogoče, da smo ljubezen spremenili iz izvira našega bivanja v cilj, ki ga je treba doseči. To pomeni, da nismo izhajali iz prerojenja od zgoraj, ampak iz rojstva po naravi, kateremu je nato sledila milost kot pomoč. Toda brez ponovnega rojstva, brez prehoda iz smrti v novost življenja, ni obstoja vernikov kot ljubljenih Očetovih otrok. Brez Svetega Duha se ne prerodimo v sinovstvo. In prej ali slej se pokaže prevara vere, ki dejansko ne obstaja. Prevara se razkrije prav glede Boga in posledično glede človeka. Nimamo ontološkega odnosa z Bogom kot otroci, zato Bog ni Oče. In če ni Oče, postane zgolj predmet študija kot pri kateri koli filozofski panogi. In kot pričuje zgodovina, takšni pristopi še bolj oddaljijo domačnost z Bogom. Toda mi smo domačini pri Bogu (prim. Ef 2,19).

Žal moramo ugotoviti, da je veliko ljudi danes opustilo krščansko vero, ker so jo doživljali kot težko breme. Koliko strahu smo v zadnjih stoletjih ustvarjali glede Boga – s pridigami, poučevanjem in katehezo!

Pot Svetega Duha pa je povsem drugačna. »Saj niste prejeli duha suženjstva, da bi spet zapadli v strah, ampak ste prejeli duha posinovljenja, v katerem kličemo: ›Aba, Očka!‹« (Rim 8,15). Duhovni oče nekega semenišča mi je nekoč zaupal, da je vprašal bogoslovce, ali Boga kličejo »Očka«, in da je prejel začudene poglede – še posebej, ker je bila glavna tema mnogih njihovih pogovorov to, da se jim je odnos z Bogom z leti študija vedno bolj zapletal. Toda študij bi moral biti potopitev v poglabljanje sinovstva v Jezusu Kristusu, po moči Svetega Duha. In prav ta duhovni oče mi je rekel, da je neprestano poudarjal, da ni Boga, če ni Oče. Vse drugo je malikovanje.

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

„Oni pak koji su u tijelu, ne mogu se Bogu svidjeti“ (Rim 8,8). „Tijelo“ zapravo znači ljudsko stanje nakon tragedije trećeg poglavlja knjige Postanka. Što znači vladavina tijela? Znači da ono što je đavao prikrio u kušnji, njezin ishod – smrt – postaje ono što vlada ljudskim postojanjem. Đavao je uspio, uz pomoć Evine i Adamove volje, zamijeniti sugovornika ljudskog postojanja. Umjesto Boga, čovjekovo „ti“, postalo je smrt. Smrt je savila čovjeka u njega samoga, učinivši  njegovim glavnim sugovornikom vlastito „ja“. To se pak podudara sa smrću.

Ovdje bi smo se trebali zaustaviti i napraviti dugu pauzu kako bi svatko mogao shvatili o čemu se zapravo radi. Kad se čovjek savije u samoga sebe, najveća posljedica toga je smrt odnosa. „Ja“ savijen u samoga sebe sprječava svaki odnos – što je jednako smrti. Život je pak upravo odnos s drugim (usp. Mt 25,40).

U čovjeku koji je zatvoren u sebe prebivaju grijeh i smrt. Međutim, potrebno je posebno svjetlo da bismo uistinu vidjeli vlastitu situaciju. To svjetlo je Krist. Zato Pavao, nakon što ga je Krist zahvatio, može reći: „Doista znam da dobro ne prebiva u meni, to jest u mojem tijelu. Uistinu: htjeti mi ide, ali ne i činiti dobro“ (Rim 7,18-19). U čovjeku je grijeh kao stanar.

Što je pak grijeh? To da čovjek ima pogrešnog sugovornika. Da je čovjek usmjeren upravo u suprotnom smjeru od onoga u kojem bi trebao biti. Umjesto „ti“, ostaje samo „ja“. Takav životni stav je zakon grijeha. A zakon grijeha – služenje sebi, vlastitom „ja“ – postaje smrt.

Ovdje se dotičemo velike krhkosti onoga što nazivamo duhovnim životom. Primjerice, u mnogim programima pastorala zvanja posljednjih desetljeća možemo pročitati kako se tu radi o odabiru puta samoostvarenja. Naime, zvanje koji odabereš trebalo bi te dovesti do ostvarenja samoga sebe. Sjećam se razgovora sa svećenikom odgovornim za duhovna zvanja u jednoj biskupiji. On mi je objašnjavao da težiti za vlastitim zvanjem znači ostvariti vlastite talente i darove za Crkvu. Ali kad sam mu objasnio da to ponekad znači biti odbačen od zajednice i doživjeti prezir prema svom imenu, on me začuđeno pogledao i rekao da ne razumijem psihologiju samoostvarenja. A kad sam ga zamolio da mi objasni jaslice Kristova rođenja i kenozu iz Fil 2 kao način ostvarenja Kristova poslanja, nije mi odgovorio.

Biti pod vlašću tijela znači koristiti sve za ostvarenje vlastitog „ja“. Jedini koji ne dopušta da ga se za to koristi jest Krist, jer njegov je put pashalni. Osim kada od Njega napravimo idola. Zato, kada kršćanska vjera padne u religiju, postane gora od svih.

A Pavao nastavlja: „A vi niste u tijelu, nego u Duhu, ako Duh Božji prebiva u vama“ (Rim 8,9). Dakle, promijenio se „stanar“ našeg postojanja. Duh Sveti nas sjedinjuje s Kristom. Štoviše, bez toga Duha ne pripadamo Kristu. Netko može biti veliki stručnjak za kristologiju, ali ako u njemu ne prebiva Kristov Duh, on mu ne pripada (usp. Rim 8,9). Ako nismo ucijepljeni u Krista, naš život ostaje pod vlašću smrti. Samo je Krist uništio smrt po njezinoj naravi, jer nije umro po naravi smrti, već iz ljubavi, a ta je ljubav promijenila smrt u najveće očitovanje Boga. Dotle da je čak i vojnik, koji je u svakodnevnom dodiru sa smrću, vidjevši umirućeg Krista, prepoznao da je On sin Božji (usp. Mk 15,39).

Važno je da je satnik prepoznao Krista ne samo kao Boga, nego kao njegova Sina. To znači da je u Kristovoj smrti otkrio i shvatio odnos sinovstva u ljubavi, dok smrt po svojoj naravi pokazuje odsutnost odnosa kao temelja nepostojanja – umiranja. Ovdje ne možemo zanemariti činjenicu da je Crkva stoljećima odnos smatrala kao nešto neobvezno, otvarajući tako vrata individualizmu.

U središtu kršćanske vjere je Presveto Trojstvo. Tri osobe Trojstva prenose taj način postojanja u povijest otkupljenja. Otac je tako ljubio svijet da je poslao svoga Sina jedinorođenca (usp. Iv 3,16). A Krist kaže: „da svi budu jedno kao što ti,  Oče, u meni i ja u tebi, neka i oni u nama budu da svijet uzvjeruje da si me ti poslao“ (Iv 17, 21). Stoga je jasno da oni koji prime Duha Svetoga prelaze iz vlasti smrti u dar života kao zōē – života po Božju. A kako se vidi je li nas uistinu oživio život kao zōē, to jest život Duha Svetoga? „Mi znamo da smo iz smrti prešli u život jer ljubimo braću; tko ne ljubi, ostaje u smrti“ (1Iv 3,14). Bez ljubavi ostajemo u smrti.

Ako želimo bolje razumjeti razloge propadanja kršćanstva u posljednjim stoljećima, bilo bi dobro detaljnije ispitati kako je moguće da smo ljubav od izvora našeg postojanja pretvorili u cilj koji treba postići. To znači da nismo krenuli od ponovnog rođenja odozgo, već od rođenja po naravi, nakon čega bi uslijedila milost kao pomoć. Ali bez ponovnog rođenja, bez prijelaza iz smrti u novost života, nema postojanja vjernika kao ljubljene djece Očeve. Bez Duha Svetoga ne preporađamo se u sinovstvo. Prije ili kasnije se očituje obmana vjere koje zapravo nema. A obmana se otkriva upravo u odnosu na Boga i, posljedično, u odnosu na čovjeka. Nemamo ontološki odnos s Bogom kao djeca, te stoga Bog nije Otac. A ako nije Otac, postaje puki predmet proučavanja, kao i svaka grana filozofije. I kako svjedoči povijest, takvi pristupi nas još više udaljavaju od familijarnosti s Bogom. Ali mi smo ukućani Božji (usp. Ef 2,19).

Nažalost, moramo konstatirati da mnogi ljudi danas napuštaju kršćansku vjeru jer su je doživjeli kao težak jaram. Koliko smo samo straha od Boga izazvali u zadnjim stoljećima – kroz propovijedi, poučavanje i katehezu!

Put Duha Svetoga je potpuno drugačiji. „Ta ne primiste duh robovanja da se opet bojite, nego primiste Duha posinstva u kojem kličemo: »Abba! Oče!«“ (Rim 8,15). Duhovnik jednog sjemeništa jednom mi se povjerio da je pitao bogoslove zovu li Boga „Tata!“ i da je kao odgovor dobio njihov začuđeni pogled, pogotovo jer je tema mnogih razgovora s njima bila da je njihov odnos s Bogom postajao sve kompliciraniji tijekom godina studija. Ali studij bi trebao biti uranjanje u produbljivanje sinovstva u Isusu Kristu, snagom Duha Svetoga. I taj isti duhovnik mi je rekao da je neprestano naglašavao da nema Boga ako nije Otac. Sve ostalo je idolopoklonstvo.

 

SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.

 

POLSKI

„Bracia, ci, którzy żyją według ciała, Bogu podobać się nie mogą” (Rz 8,8). „Ciało” w rzeczywistości oznacza ludzką kondycję po tragedii z Księgi Rodzaju, rozdział 3. Co oznacza panowanie ciała? Oznacza to, że to, co diabeł ukrył przed pokusą, milcząc o tym, tj. jej wynik – śmierć – staje się panowaniem ludzkiej egzystencji. Diabłu udało się, przy współudziale woli Ewy i Adama, zastąpić interlokutora ludzkiej egzystencji.

„Ty” człowieka, w miejscu Boga pojawia się śmierć. Śmierć nagięła człowieka z powrotem do samego siebie, sprawiając, że rozmówcą człowieka w efekcie staje sie jego własne “ja”. Ale to zbiega się ze śmiercią.

W tym miejscu powinniśmy zatrzymać się na dłuższą chwilę, aby każdy mógł uświadomić sobie, o co tak naprawdę chodzi. Kiedy człowiek zamyka się w sobie, największym skutkiem jest śmierć relacji. „Ja” skupione na sobie blokuje wszelkie relacje, co zbiega się ze śmiercią. Natomiast relacja z drugim człowiekiem jest życiem (por. Mt 25,40).

Ponieważ ten, kto jest zamknięty w sobie, jest zamieszkany przez grzech i śmierć. Potrzeba jednak szczególnego światła, aby naprawdę zobaczyć naszą sytuację. Tym światłem jest Chrystus. Dlatego Paweł, po tym, jak został dosięgnięty przez Chrystusa, może powiedzieć: „Jestem bowiem świadom, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro; bo łatwo przychodzi mi chcieć tego, co dobre, ale wykonać – nie. Nie czynię bowiem dobra, którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę” (Rz 7,18-19). Lokatorem człowieka jest grzech.

Czym jest grzech? To, że rozmówca człowieka jest niewłaściwy. Orientacja człowieka jest dokładnie odwrotna do tego, jaka powinna być. Zamiast „ty” pozostaje tylko „ja”. Taka orientacja życia jest prawem grzechu. Ale prawo grzechu, które oznacza służenie samemu sobie, własnemu „ja”, staje się śmiercią.

I tutaj dotykamy poważnej kruchości w porządku tego, co nazywamy życiem duchowym. Na przykład w wielu programach duszpasterstwa powołaniowego ostatnich dziesięcioleci możemy przeczytać, że chodzi o wybór drogi samorealizacji. Oznacza to, że wybrane powołanie powinno prowadzić do samorealizacji.

Pamiętam rozmowę z księdzem odpowiedzialnym za powołania w jednej z diecezji. Wyjaśniał mi, że podążanie za powołaniem oznacza realizowanie swoich talentów i darów dla Kościoła. Ale kiedy zwróciłem mu uwagę, że czasami może to oznaczać odrzucenie przez wspólnotę i uznanie swojego imienia za haniebne, spojrzał na mnie ze zdumieniem i powiedział, że nie rozumiem psychologii samorealizacji. A kiedy poprosiłem go, aby wyjaśnił mi żłóbek Narodzenia Pańskiego i kenozę z 2. Rozdziału Listu do Filipian jako drogę do realizacji misji Chrystusa, nie odpowiedział mi.

Bycie pod panowaniem ciała oznacza wykorzystywanie wszystkiego, by utwierdzić samego siebie. Jedynym, który nie pozwala się do tego wykorzystywać, jest Chrystus, ponieważ Jego droga jest paschalna. Z wyjątkiem sytuacji, gdy czynimy z Niego bożka. Dlatego, gdy wiara chrześcijańska przechodzi w religię, jest to najgorsze ze wszystkiego.

Ale Paweł kontynuuje: „Wy jednak nie żyjecie według ciała, lecz według Ducha, jeśli tylko Duch Boży w was mieszka” (Rz 8,9). Tak więc zmienił się „lokator” naszej egzystencji. Duch Święty jednoczy nas z Chrystusem. Rzeczywiście, bez tego Ducha nie należymy do Chrystusa. Można być wielkim ekspertem w dziedzinie chrystologii, ale jeśli nie jest się zamieszkałym przez Jego Ducha, nie należy się do Niego (por. Rz 8,9). Jeśli nie jesteśmy wszczepieni w Chrystusa, nasze życie pozostaje pod panowaniem śmierci.

Tylko Chrystus zniszczył śmierć zgodnie ze swoją naturą, ponieważ umarł nie zgodnie z naturą śmierci, ale z miłości, a ta miłość uczyniła śmierć najwyższą manifestacją Boga. Do tego stopnia, że nawet żołnierz, na co dzień stykający się ze śmiercią, widząc umierającego Chrystusa, uznał Go za syna Bożego (por. Mk 15,39).

Ważne jest, że setnik nie uznał Chrystusa po prostu za Boga, ale za Jego Syna. Oznacza to, że setnik zrozumiał, że śmierć Chrystusa wyrażała i manifestowała relację synostwa w miłości, podczas gdy śmierć, zgodnie ze swoją naturą, pokazuje brak relacji jako podstawę nieistnienia, umierania właśnie. I tutaj nie możemy przeoczyć faktu, że Kościół przez wieki uważał relację za coś opcjonalnego, otwierając tym samym drzwi do indywidualizmu.

Sercem wiary chrześcijańskiej jest Trójca Święta. Trzy Osoby Trójcy Świętej przekazują swój sposób istnienia w historii odkupienia. Ojciec bowiem tak umiłował świat, że posłał swego jedynego Syna (por. J 3,16). A Chrystus mówi: „aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał” (J 17,21).

Dlatego jest oczywiste, że ci, którzy otrzymują Ducha Świętego, przechodzą z dominacji śmierci do daru zōē, czyli życia według Boga. A jak możemy sprawdzić, czy rzeczywiście jesteśmy ożywieni przez zōē, czyli przez życie Ducha Świętego? „My wiemy, że przeszliśmy ze śmierci do życia, bo miłujemy braci, kto zaś nie miłuje, trwa w śmierci” (1J 3,14). Bez miłości człowiek pozostaje w śmierci.

W rzeczywistości, aby móc bardziej realistycznie spojrzeć na przyczyny implozji chrześcijaństwa w ostatnich stuleciach, dobrze byłoby zbadać, jak to możliwe, że przekształciliśmy miłość ze źródła naszego istnienia w cel do osiągnięcia. Oznacza to, że nie zaczęliśmy od odrodzenia z góry, ale od narodzin zgodnie z naturą, po których potem przychodziła łaska jako pomoc. Ale bez odrodzenia, bez przejścia ze śmierci do nowości życia, nie ma istnienia wierzących jako umiłowanych dzieci Ojca.

Bez Ducha Świętego człowiek nie odradza się do synostwa. I prędzej czy później objawia się oszustwo wiary, która w rzeczywistości nie istnieje. A oszustwo to ujawnia się właśnie w odniesieniu do Boga, a w konsekwencji do człowieka. Nie mamy ontologicznej relacji z Bogiem jako synowie, dlatego Bóg nie jest Ojcem. A jeśli nie jest Ojcem, staje się przedmiotem badań, jak w każdej dyscyplinie filozoficznej. Jak pokazuje historia, takie podejście jeszcze bardziej oddala nas od znajomości Boga. Ale my jesteśmy domownikami Boga (por. Ef 2,19).

Niestety, musimy zauważyć, że tak wielu ludzi porzuciło wiarę chrześcijańską, ponieważ postrzegali ją jako ciężkie jarzmo. Jak wiele strachu wywołaliśmy w ostatnich stuleciach wobec Boga poprzez homilie, nauczanie i katechezy!

Natomiast droga Ducha Świętego jest zupełnie inna. „Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowu pogrążyć w bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: «Abba, Ojcze!»” (Rz 8,15). Pewien duchowy ojciec w seminarium zwierzył mi się kiedyś, że zapytał seminarzystów, czy nazywają Boga „tatą” i otrzymał w odpowiedzi ich zdziwione spojrzenia, zwłaszcza że tematem wielu rozmów z nimi było to, że relacja z Bogiem stawała się coraz bardziej skomplikowana w miarę upływu lat studiów.

Tymczasem studium powinno być zanurzeniem się w pogłębianiu synostwa w Chrystusie Jezusie, w mocy Ducha Świętego. Ten sam duchowy ojciec powiedział mi, że nieustannie podkreślał, że nie ma Boga, jeśli nie jest On Ojcem. Wszystko inne jest bałwochwalstwem.

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej