[SEMI] VI DOMENICA DI PASQUA (Anno C) 2

ITALIANO

Nella Gerusalemme antica, il luogo più importante e che era al fondamento di tutta la vita di fede era il tempio. Nella Gerusalemme nuova, dice Giovanni, “non vidi alcun tempio” (Ap 21,22). Ora, la novità non sta nel fatto che non ci sia il tempio, o che magari tutta la città sia costruita come se fosse il tempio. La novità consiste nel fatto che sono il Dio che mantiene tutto e l’Agnello ad essere il tempio. La presenza di Dio Padre e dell’Agnello fa di tutta la città un tempio.

Se nell’antica alleanza ci voleva un luogo costruito per recarsi là e rivedere, attraverso sacrifici e offerte, la posizione degli uomini, delle donne e dei bambini di fronte a Dio, ora la presenza dell’Agnello comunica pienamente la vita, la zōē e l’agape di Cristo risorto. Tanto è vero che l’umanità si riconosce nel Corpo risorto di Cristo in cui viene innestata.

La Gerusalemme nuova, come espressione di questa umanità redenta, vive tale appartenenza come l’appartenenza d’amore della sposa al suo sposo. Dio e uomo, Dio e tutti i popoli vivono insieme nell’unità della zōē che si realizza come agape, dono dell’amore e per amore (cf Ap 21,3).

Quello che Giovanni ha registrato quando Cristo parlava del tempio, cioè che intendeva il suo corpo (cf Gv 2,21) e che Paolo ha precisato dicendo che noi siamo il corpo di Cristo (cf 1Cor 12,27), ora è già realizzato attraverso il passaggio pasquale della nostra vita in Cristo risorto. Questo corpo è la nostra dimora nuova e definitiva, riconosciuta come il cielo nuovo e la terra nuova. Attraverso la partecipazione alla Pasqua di Cristo, compiuta nella sua agape che ci raggiunge nel battesimo, noi siamo traslocati nel cielo in Cristo (cf Ef 2,6) morto e risorto. È lì che è la nostra casa. Non solo, ma anche noi veniamo abitati da Cristo. Siamo dunque la sua casa se rimaniamo dei figli liberi (cf Eb 3,6).

Questo mistero fondante della nostra vita non è un’operazione intellettuale o ideale, ma è una realtà esperienziale in cui viviamo la vita di Dio Padre, grazie alla comunione del Figlio suo nello Spirito Santo, che è il Signore che ci dona la vita come amore (cf Rm 5,5). Questa è l’esperienza battesimale. Tale esperienza, che ci coinvolge nella vita del corpo morto e risorto di Cristo, anche attraverso altri sacramenti, supera ogni conoscenza (cf Ef 3,19).

Proprio per questo ci vuole un lungo tempo di condivisione con i fratelli e le sorelle, per essere veramente in grado di comprendere ciò che è avvenuto (cf Ef 3,18). Il mondo, infatti, non ci può aiutare offrendoci il suo linguaggio. Bisogna rimanere aperti allo Spirito Santo, per cogliere il suo linguaggio, che è l’unico adatto ad esprimere la novità della vita nella quale veniamo coinvolti (cf 1Cor 2,13).

Qui si apre il tema delicato del rapporto dei cristiani con le culture in cui essi vivono. O noi cristiani diventiamo luce e sale per gli altri, oppure gli altri ci abbagliano con linguaggi che sembrano così ricercati e adatti che quasi spontaneamente li adottiamo. Ma cosa avviene in questo modo? Il linguaggio, non essendo neutro, non solo ci innesta in sistemi culturali e sociali che non sono più espressione della novità della vita in Cristo risorto, ma pian piano ci derubano anche della stessa zōē costituita come agape. Allora ci concentriamo sul pensiero, sulla sua formulazione, cerchiamo di esprimere come ideale ciò che una volta era il dono vissuto concretamente della novità di vita in Cristo risorto. Su questo la storia ha forse molto da dire.

Gli ultimi versetti della lettura di oggi mettono in evidenza che questo è forse già tragicamente avvenuto. “La città non ha bisogno della luce del sole, né della luce della luna: la gloria di Dio la illumina e la sua lampada è l’Agnello” (Ap 21,23). Giovanni va oltre ciò che scrive Isaia: “Il sole non sarà più la tua luce di giorno, né ti illuminerà più lo splendore della luna. Ma il Signore sarà per te luce eterna, il tuo Dio sarà il tuo splendore. Il tuo sole non tramonterà più, né la tua luna si dileguerà, perché il Signore sarà per te la luce eterna; saranno finiti i giorni del tuo lutto” (Is 60,19-20).

Il modo in cui è illuminata la Gerusalemme antica e quello in cui è illuminata la Gerusalemme nuova è totalmente cambiato. Non c’è più il sole né la luna che di notte riflette debolmente la luce del sole. Semplicemente non c’è più la notte (cf Ap 21,25). Il che vuol dire che la luce non proviene da un oggetto illuminante che si trova fuori di Gerusalemme, come infatti lo sono il sole e la luna riguardo alla Gerusalemme antica.

Ormai la luce non viene più dall’esterno. Qui è la grande novità! La gloria di Dio illumina la città. La manifestazione di Dio in modo personale è ora l’illuminazione. Infatti, già nel prologo Giovanni dice che nell’umanità del Figlio di Dio noi contempliamo la gloria di Dio Padre, cioè la sua manifestazione personale, costatabile perché è esperienza di vita (cf Gv 1,14). Tanto è vero che, accogliendo questa manifestazione, si apre all’uomo la via della filiazione con il Padre (cf Gv  1,12). Allora l’illuminazione dal di dentro è l’esperienza di essere figli di Dio Padre in Cristo Gesù.

Ora, la questione della luce è una sorta di spartiacque. Chi non ha l’esperienza della vita da figlio del Padre come luce non può capire che cosa voglia dire la luce che traspare dal di dentro, ma la vedrà sempre venire dall’esterno. E la attribuirà una volta al cosmo, una volta alle idee, anche alla ragione, ma non avrà mai l’esperienza della zōē che è la luce senza tramonto. Perciò potrà avere grandi idee, si potrà sforzare per grandi opere, ma tutte queste realtà non faranno splendere la luce in modo che gli altri comincino a lodare e a glorificare Dio Padre (cf Mt 5,16). Una persona così si potrà anche sforzare per la vita comunitaria, ma sarà sempre un’opera della disciplina, cercata attraverso strutture istituzionalizzate, ma non sarà la manifestazione della vita come comunione, che fa splendere la luce perché si vive la comunione con Dio e con gli uomini, in quanto abitati dal suo amore (cf 1Gv 1,7). Quando invece è così, è evidente che Dio dimora in noi. Anzi, il suo amore in noi è perfetto (cf 1Gv 4,12). Allora in tutto ciò che è, l’uomo manifesta l’amore che lo abita e che è luce.

Non è allora artificiale domandarsi come mai ci siamo dati molto da fare a parlare di Dio nei secoli passati, ma è stato quasi assente il manifestarlo agli altri in modo che essi possano scoprirsi amati da Lui. È un atteggiamento rimasto solo nelle minoranze, qua e là, ma non si respira come caratteristica generale della Chiesa.

È importante anche domandarsi come mai questo avvenga sempre più come un andamento generale nel secondo millennio, proprio quando si conclude la stagione del romanico e le chiese non sono più costruite secondo un’arte che faccia vedere la realtà illuminata dal di dentro, ma rigorosamente dall’esterno, con ombre forti che sottolineano l’appartenenza a questo mondo, anche se si tratta di un mondo fortemente idealista. Un’arte del genere è testimone di un linguaggio importato nella Chiesa, ma suggerito dal mondo.

Bisogna verificare che questo non indichi il venir meno dell’esperienza della rinascita nella zōē, che è luce. Se non l’abbiamo dentro, siamo morti, perché la vita non serve averla davanti ed ammirarla. La vita, la zōē, bisogna averla dentro. La si riconosce dalla luce che splende e si diffonde.

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ENGLISH

In ancient Jerusalem, the most important place and the foundation of all religious life was the temple. In the new Jerusalem, John says, “I saw no temple” (Rev 21:22). Now, the newness is not in the fact that there is no temple, nor that perhaps the whole city is built like a temple. The newness lies in the revelation that God, who sustains everything, is the temple; he Lamb is the temple. The presence of God the Father and the Lamb makes the whole city a temple.

In the old covenant a place had to be built where people could go and see, through sacrifices and offerings, the standing of men, women and children before God. Now, the presence of the Lamb fully communicates the life, the zōē and the agape, of the risen Christ. So much so that humanity recognises itself in the risen Body of Christ into which it is grafted.

The new Jerusalem, as an expression of redeemed humanity, lives this sense of belonging as the loving belonging of a bride to her spouse. God and the human person, God and all peoples live together in the unity of zōē, which is realised as agape, a gift of love and for love (cf. Rev 21:3).

What John recorded when Christ spoke of the temple (i.e that he meant his body,cf. Jn 2:21), and what Paul clarified by saying that we are the body of Christ (cf. 1 Cor 12:27), is now already accomplished through the paschal passing of our life in the risen Christ. This body is our new and definitive dwelling place, recognised as the new heaven and the new earth. Through our participation in Christ’s Passover, accomplished in his agape that reaches us in baptism, we are moved into heaven in Christ (cf. Eph 2:6), who died and rose again. That is where our home is. Not only that, but we are also inhabited by Christ. We are therefore his home if we remain free sons and daughters (cf. Heb 3:6).

This founding mystery of our life is not an intellectual or ideal operation, but an experiential reality in which we live the life of God the Father, thanks to the communion of his Son in the Holy Spirit, who is the Lord who gives us life as love (cf. Rom 5:5). This is the baptismal experience. This experience, which involves us in the life of Christ’s dead and risen body, also through other sacraments, surpasses all knowledge (cf. Eph 3:19).

Precisely for this reason, it takes a long time of sharing with our brothers and sisters to truly understand what has happened (cf. Eph 3:18). The world, in fact, cannot help us by offering us its language. We must remain open to the Holy Spirit in order to grasp his language, which is the only one capable of expressing the newness of the life in which we are engaged (cf. 1 Cor 2:13).

This opens up the delicate matter of the relationship between Christians and the cultures in which they live. Either we Christians become light and salt for others, or others dazzle us with languages that seem so sophisticated and appropriate that we almost spontaneously adopt them. But what happens when we do so? Language is not neutral. Not only does it graft us onto cultural and social systems that are no longer an expression of the newness of life in the risen Christ, but it gradually robs us of the very zōē constituted as agape. We then begin to focus on thought and its formulation, trying to express as an ideal what was once the concretely lived gift of newness of life in the risen Christ. History perhaps has much to say about this.

The last verses of today’s reading highlight that this may already have tragically happened. “The city had no need of sun or moon to shine on it, for the glory of God gave it light, and its lamp was the Lamb.” (Rev 21:23). John goes beyond what Isaiah writes: “No longer shall the sun be your light by day, Nor the brightness of the moon shine upon you at night; The LORD shall be your light forever, your God shall be your glory.  20 No longer shall your sun go down, or your moon withdraw, For the LORD will be your light forever, and the days of your mourning shall be at an end.” (Is 60:19-20).

The way in which ancient Jerusalem is illuminated has completely changed from the way in which the new Jerusalem is illuminated. There is no longer the sun nor the moon that faintly reflects the light of the sun at night. There is simply no longer any night (cf. Rev 21:25). This means that the light does not come from an illuminating object outside Jerusalem, as is the case with the sun and moon in relation to ancient Jerusalem.

The light no longer comes from outside. This is the great news! The glory of God illuminates the city. The manifestation of God in a personal way has now become the illumination.

Already in his prologue, John says that we contemplate the glory of God the Father in the humanity of the Son of God; we contemplate God’s glory in his personal manifestation which can be seen because it is an experience of life (cf. Jn 1:14).  This is so true that, by accepting this manifestation, the path to sonship with the Father opens up to the human person (cf. Jn 1:12). Thus, illumination from within is the experience of being children of God the Father in Christ Jesus.

Now, the question of light is a kind of watershed. Anyone who has not experienced life as children of the Father as light cannot understand what it means for light to shine from within; they will always see it as coming from the outside. Sometimes they will attribute this light to the cosmos, other times to ideas or even to reason; but they will never experience the zōē that is light which never sets. Therefore, they may have great ideas, they may strive for great works, but none of these realities will make the light shine for so that others begin to praise and glorify God the Father (cf. Mt 5:16). Such a person may also strive for community life, but it will always be an act of discipline, sought through institutionalised structures; it will not be the manifestation of life as communion, which makes the light shine because one lives in communion with God and with men, inasmuch as they are inhabited by his love (cf. 1 Jn 1:7). When the latter is the case, it is clear that God dwells in us. Indeed, his love in us is perfect (cf. 1 Jn 4:12). Then, in all that one is, the human person manifests the love dwelling within him, love that is light.

It is not unreasonable, then, to ask why we have been so busy talking about God in past centuries, but have been almost absent in manifesting him to others so that they might discover that they are loved by him. This attitude has remained only in minorities here and there, but it is not felt as a general characteristic of the Church.

It is also important to ask why this is increasingly the case in the second millennium, at a time when the Romanesque period is coming to an end and churches are no longer built according to an art form showing reality as illuminated from within, but instead strictly from the outside. The strong shadows they manifest emphasise that they belong to this world, even if , with strong shadows emphasising their belonging to this world, however highly idealistici t may be. Such art bears witness to a language that has been imported into the Church and that is inspired by the world.

We must ensure that this does not mean the disappearance of the experience of rebirth in zōē, which is light. If we do not have it within us, we are dead, because life is not something to be held up before us and admired. Life, zōē, must be within us. It can be recognised by the light that shines and spreads.

 

SEEDS, the Aletti Centre’s column, is available every Wednesday.
Every week, in addition to the Sunday homily in audio format, an in-depth study of the readings from the Sunday or festive Eucharistic liturgy will be available on the LIPA website.

 

ESPAÑOL

En la antigua Jerusalén, el lugar más importante y el fundamento de toda la vida de fe era el templo. En la nueva Jerusalén, dice Juan, «no vi ningún templo» (Ap 21,22). Ahora bien, la novedad no consiste en que no haya templo, o en que tal vez toda la ciudad esté construida como si fuera el templo. La novedad consiste en que es el Dios que lo mantiene todo y el Cordero quien es el templo. La presencia de Dios Padre y del Cordero hace de toda la ciudad un templo.

Si en la antigua alianza se necesitaba un lugar construido para ir allí y revisar, mediante sacrificios y ofrendas, la posición de hombres, mujeres y niños ante Dios, ahora la presencia del Cordero comunica plenamente la vida, el zōē y el ágape de Cristo resucitado. Tanto es así que la humanidad se reconoce en el Cuerpo resucitado de Cristo en el que está injertada.

La Nueva Jerusalén, como expresión de esta humanidad redimida, experimenta esta pertenencia como la pertenencia amorosa de la esposa a su esposo. Dios y el hombre, Dios y todos los pueblos conviven en la unidad de zōē que se realiza como ágape, don de amor y por amor (cf. Ap 21,3).

Lo que Juan registró cuando Cristo habló del templo, a saber, que se refería a su cuerpo (cf. Jn 2,21) y que Pablo precisó diciendo que somos el cuerpo de Cristo (cf. 1 Co 12,27), se realiza ahora ya mediante el pasaje pascual de nuestra vida en Cristo resucitado. Este cuerpo es nuestra morada nueva y definitiva, reconocida como el cielo nuevo y la tierra nueva. Por la participación en la Pascua de Cristo, realizada en su ágape que nos alcanza en el bautismo, somos trasladados al cielo en Cristo (cf. Ef 2,6) muertos y resucitados. Allí está nuestro hogar. No sólo eso, sino que además estamos habitados por Cristo. Somos, pues, su casa si seguimos siendo hijos libres (cf. Hb 3,6).

Este misterio fundante de nuestra vida no es una operación intelectual o ideal, sino una realidad experiencial en la que vivimos la vida de Dios Padre, gracias a la comunión de su Hijo en el Espíritu Santo, que es el Señor que nos da la vida como amor (cf. Rm 5, 5). Es la experiencia bautismal. Esta experiencia, que nos implica en la vida del cuerpo muerto y resucitado de Cristo, incluso a través de otros sacramentos, supera todo conocimiento (cf Ef 3,19).

Precisamente por eso necesitamos un largo tiempo de compartir con nuestros hermanos y hermanas, para poder comprender realmente lo que ha sucedido (cf. 1 Co 2,17). El mundo, en efecto, no puede ayudarnos ofreciéndonos su lenguaje. Debemos permanecer abiertos al Espíritu Santo, para captar su lenguaje, que es el único apto para expresar la novedad de vida en la que estamos inmersos (cf. 1 Co 2,13).

Se abre así el delicado tema de la relación de los cristianos con las culturas en las que viven. O bien los cristianos nos convertimos en luz y sal para los demás, o bien los demás nos deslumbran con lenguajes que parecen tan refinados y adecuados que casi espontáneamente los adoptamos. Pero, ¿qué ocurre de este modo? El lenguaje, al no ser neutro, no sólo nos injerta en sistemas culturales y sociales que ya no son expresión de la novedad de la vida en Cristo resucitado, sino que nos roba poco a poco el propio zōē constituido como ágape. Así que nos centramos en el pensamiento, en su formulación, intentamos expresar como ideal lo que antes era el don concretamente vivido de la novedad de vida en Cristo resucitado. Sobre esto la historia quizá tenga mucho que decir.

Los últimos versículos de la lectura de hoy dejan claro que tal vez sea ya trágicamente así. «La ciudad no tiene necesidad de la luz del sol, ni de la luz de la luna: la gloria de Dios la ilumina, y su lámpara es el Cordero» (Ap 21,23). Juan va más allá de lo que escribe Isaías: «El sol ya no será vuestra luz de día, ni os iluminará el esplendor de la luna. Pero el Señor será para ti una luz eterna, tu Dios será tu resplandor. Ya no se pondrá tu sol, ni se apagará tu luna, porque el Señor será para ti luz eterna; los días de tu luto habrán terminado» (Is 60,19-20).

La forma de iluminar la antigua Jerusalén y la forma de iluminar la nueva Jerusalén ha cambiado totalmente. Ya no hay sol, ni luna que refleje tenuemente la luz del sol por la noche. Sencillamente, ya no hay noche (cf. Ap 21,25). Lo que significa que la luz no procede de un objeto iluminador fuera de Jerusalén, ya que, de hecho, el sol y la luna proceden de la antigua Jerusalén.

La luz ya no viene de fuera. He aquí la gran noticia. La gloria de Dios ilumina la ciudad. La manifestación de Dios de manera personal es ahora iluminación. De hecho, ya en el prólogo Juan dice que en la humanidad del Hijo de Dios contemplamos la gloria de Dios Padre, es decir, su manifestación personal, que se puede ver porque es experiencia de vida (cf. Jn 1,14). Tan es así que, acogiendo esta manifestación, se abre al hombre el camino de la filiación con el Padre (cf. Jn 1, 12). Luego la iluminación interior es la experiencia de ser hijos de Dios Padre en Cristo Jesús.

Ahora bien, la cuestión de la luz es una especie de divisoria de aguas. Quien no tiene la experiencia de la vida como hijo del Padre como luz, no puede comprender lo que significa la luz de dentro, sino que la verá siempre venir de fuera. Y la atribuirá una vez al cosmos, otra a las ideas, incluso a la razón, pero nunca tendrá la experiencia del zōē que es la luz sin ocaso. Por tanto, podrá tener grandes ideas, podrá esforzarse por realizar grandes obras, pero todas estas realidades no harán brillar la luz de tal manera que los demás comiencen a alabar y glorificar a Dios Padre (cf. Mt 5,16). Una persona así puede esforzarse por vivir en comunidad, pero siempre será un trabajo de disciplina, buscado a través de estructuras institucionalizadas, pero no será la manifestación de la vida como comunión, que hace brillar la luz porque se vive la comunión con Dios y con los hombres, en cuanto habitados por su amor (cf. 1 Jn 1,7). Cuando es así, es evidente que Dios habita en nosotros. En efecto, su amor en nosotros es perfecto (cf. 1Jn 4,12). Entonces, en todo lo que es, el hombre manifiesta el amor que habita en él y que es luz.

Es entonces artificial preguntarse por qué en los siglos pasados nos hemos esmerado en hablar de Dios, pero hemos estado casi ausentes en manifestarlo a los demás para que se descubran amados por Él. Es una actitud que sólo ha permanecido en minorías, aquí y allá, pero que no se respira como característica general de la Iglesia.

También es importante preguntarse por qué esto sucede cada vez más como tendencia general en el segundo milenio, precisamente cuando la época del románico llega a su fin y las iglesias ya no se construyen según un arte que muestra la realidad iluminada desde dentro, sino estrictamente desde fuera, con fuertes sombras que subrayan la pertenencia a este mundo, aunque sea un mundo fuertemente idealista. Tal arte da testimonio de un lenguaje importado a la Iglesia, pero sugerido por el mundo.

Hay que comprobar que esto no indica la pérdida de la experiencia del renacimiento en zōē, que es luz. Si no la tenemos dentro, estamos muertos, porque no tiene sentido tener la vida delante y admirarla. La vida, la zōē, hay que tenerla dentro. Se reconoce por la luz que brilla y se difunde.

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

V starem Jeruzalemu je bil najpomembnejši kraj, v katerem je temeljilo vse versko življenje, tempelj. Za novi Jeruzalem pa pravi Janez: »svetišča v njem nisem videl« (Raz 21,22). Novost ni v tem, da templja ni več ali da je morda celo vse mesto zgrajeno tako, kot da bi bilo tempelj. Novost je v tem, da sta tempelj Bog, ki vse ohranja, in Jagnje. Navzočnost Boga Očeta in Jagnjeta naredi iz celotnega mesta tempelj.

Če je bila v stari zavezi potrebna stavba, kamor so ljudje – moški, ženske in otroci – lahko prihajali in prek daritev in darov preverjali svoj položaj pred Bogom, zdaj navzočnost Jagnjeta popolnoma posreduje življenje kot zōē in življenje kot zastonjsko ljubezen (agapē) Vstalega Kristusa. Človeštvo se namreč prepozna v Vstalem Kristusovem telesu, v katerega je vcepljeno.

Novi Jeruzalem, kot izraz tega odrešenega človeštva, to pripadnost živi kot ljubezensko pripadnost neveste ženinu. Bog in človek, Bog in vsi narodi živijo skupaj v edinosti življenja kot zōē, ki se uresničuje kot zastonjska ljubezen, kot dar ljubezni in za ljubezen (prim. Raz 21,3).

Kar je Janez dojel, ko je Kristus govoril o templju – da je pri tem mislil na svoje telo (prim. Jn 2,21), in kar je Pavel razložil, ko je dejal, da smo mi Kristusovo telo (prim. 1 Kor 12,27), je zdaj že uresničeno v velikonočnem prehodu našega življenja v Vstalega Kristusa. To telo je naše novo in dokončno prebivališče, prepoznano kot novo nebo in nova zemlja. Preko udeleženosti pri Kristusovi veliki noči, ki se uresniči v njegovi zastonjski ljubezni in nas doseže pri krstu, smo preneseni v nebo, v Kristusa (prim. Ef 2,6), umrlega in vstalega. Tam je naš dom. Ne samo to, ampak tudi mi postajamo Kristusovo bivališče. Smo torej njegova hiša, če ostanemo svobodni otroci (prim. Heb 3,6).

Ta temeljna skrivnost našega življenja ni neko intelektualno ali idealno dejanje, ampak izkustvena resničnost, v kateri živimo življenje Boga Očeta, zahvaljujoč občestvu njegovega Sina v Svetem Duhu, ki je Gospod, ki nam daje življenje kot ljubezen (prim. Rim 5,5). To je krstna izkušnja. Ta izkušnja, ki nas vključuje v življenje umrlega in vstalega Kristusovega telesa, tudi po drugih zakramentih, presega vsakršno spoznanje (prim. Ef 3,19).

Prav zato je potreben dolg čas sobivanja z brati in sestrami, da bi mogli resnično doumeti, kaj se je zgodilo (prim. Ef 3,18). Svet nam namreč ne more pomagati s svojim jezikom. Potrebno je ostati odprt Svetemu Duhu, da bi zaznali njegov jezik, ki edini lahko izrazi novost življenja, v katero smo vključeni (prim. 1 Kor 2,13).

Tukaj se odpre občutljiva tema odnosa kristjanov do kultur, v katerih živijo. Ali mi kristjani postanemo luč in sol za druge, ali pa nas drugi preslepijo z jeziki, ki se zdijo tako iskani in primerni, da jih skoraj spontano posvojimo. Kaj pa se zgodi pri tem? Jezik ni nevtralen in nas ne le vcepi v kulturne in družbene sisteme, ki niso več izraz novosti življenja v vstalem Kristusu, temveč nas postopoma tudi oropa življenja kot zōē, ki je zastonjska ljubezen. Začnemo se osredotočati na misel in njeno oblikovanje ter skušamo kot ideal izraziti tisto, kar so ljudje nekoč konkretno živeli kot dar novosti življenja v vstalem Kristusu. Nemara ima zgodovina o tem veliko povedati.

Zadnje vrstice današnjega odlomka pokažejo, da se je to morda že tragično zgodilo. »In mesto ne potrebuje sonca ne lune, da bi mu svetila, kajti Božje veličastvo ga je razsvetlilo in njegova svetilka je Jagnje« (Raz 21,23). Janez gre dlje od tega, kar zapiše Izaija: »Ne bo ti več sonce za luč podnevi in lune sij ti ne bo svetil, temveč Gospod ti bo večna luč in tvoj Bog bo tvoje veličastvo. Tvoje sonce ne bo več zašlo in tvoja luna ne izgine, kajti Gospod ti bo večna luč, tvoji dnevi žalovanja so končani« (Iz 60,19-20).

Način, kako je bil osvetljen stari Jeruzalem, in način, kako je osvetljen novi Jeruzalem, se je popolnoma spremenil. Ni več sonca, niti lune, ki ponoči le bledo odseva sončno svetlobo. Preprosto, noči ni več (prim. Raz 21,25). To pomeni, da svetloba ne prihaja več od zunanjega vira, kot sta to sonce in luna v starem Jeruzalemu.

Zdaj svetloba ne prihaja več od zunaj. V tem je velika novost! Božje veličastvo razsvetljuje mesto. Bog se osebno razodeva in s tem razsvetljuje. Janez že v predgovoru v svoj evangelij pove, da v človeškosti Božjega Sina zremo Očetovo slavo, se pravi njegovo osebno, otipljivo razodetje, ker gre za izkušnjo življenja (prim. Jn 1,14). Do te mere, da se človeku, ki sprejme to razodetje, odpre pot v Božje otroštvo (prim. Jn 1,12). Razsvetljenje od znotraj je torej izkušnja, da smo otroci Boga Očeta v Kristusu Jezusu.

Vprašanje svetlobe je torej nekakšna ločnica. Kdor nima izkušnje življenja Očetovega otroka kot luči, ne more razumeti, kaj pomeni luč, ki prihaja od znotraj, ampak jo bo vedno videl prihajati od zunaj. Pripisal jo bo enkrat vesolju, drugič idejam ali razumu, vendar nikoli ne bo imel izkušnje življenja kot zōē, ki je luč brez zatona. Lahko bo imel velike ideje, se trudil za mogočna dela, vendar ta dejanja ne bodo zasijala tako, da bi drugi začeli slaviti Boga Očeta (prim. Mt 5,16). Tak človek se lahko trudi za skupnostno življenje, vendar bo to vedno sad discipline, iskan skozi strukture, ne pa razodetje življenja kot občestva, ki sveti kot luč, ker je to življenje občestvo z Bogom in ljudmi, ki jih prežema Božja ljubezen (prim. 1 Jn 1,7). Ko pa je temu tako, je očitno, da Bog prebiva v nas. Še več, njegova ljubezen v nas je izpopolnjena (prim. 1 Jn 4,12). Takrat človek v vsem, kar je, razodeva ljubezen, ki v njem prebiva in ki je luč.

Zato ni izumetničeno vprašanje, zakaj smo se v preteklih stoletjih toliko trudili govoriti o Bogu, skoraj povsem pa je bilo odsotno, da bi ga drugim razodevali tako, da bi se čutili ljubljeni od Njega. Taka drža je ostala le v manjšinah, tu in tam, ne zaznamo pa je kot splošno značilnost Cerkve.

Pomembno je tudi vprašanje, zakaj se to vse bolj dogaja kot splošni trend v drugem tisočletju – prav v času, ko se zaključuje obdobje romanike in cerkva ne gradijo več v umetnosti, ki bi pokazala resničnost, osvetljeno od znotraj, temveč zgolj od zunaj, z močnimi sencami, ki poudarjajo pripadnost temu svetu, četudi gre za močno idealistični svet. Takšna umetnost pričuje o jeziku, ki ga je navdihnil svet, Cerkev pa ga je uvozila.

Potrebno je preveriti, ali to ne kaže na upadanje izkušnje prerojenja v življenje kot zōē, ki je luč. Če ga nimamo v sebi, smo mrtvi, kajti ničemur ne služi, če imamo življenje pred seboj in ga občudujemo. Življenje kot zōē je treba imeti v sebi. Prepoznamo ga po luči, ki sije in se širi.

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

U starom Jeruzalemu najvažnije mjesto, u kojem se temeljio sav vjerski život, bio je hram. Za novi Jeruzalem Ivan kaže: „Hrama u gradu ne vidjeh“ (Otk 21,22). Novost nije u tome da nema hrama ili da je možda cijeli grad izgrađen kao da je hram. Novost je u tome da je hram Bog, koji sve održava, i Jaganjac. Prisutnost Boga Oca i Jaganjca čini cijeli grad hramom.

Ako je u starom savezu bilo potrebno zdanje u koje su ljudi – muškarci,  žene i djeca – mogli doći i preko žrtava i prinosa provjeriti svoj položaj pred Bogom, sada prisutnost Jaganjca u potpunosti priopćava život kao zōē i život kao besplatnu ljubav (agapē) uskrslog Krista. Uostalom, čovječanstvo se prepoznaje u tijelu Krista uskrsloga u koje je ucijepljeno.

Novi Jeruzalem, kao izraz tog otkupljenog čovječanstva, živi tu pripadnost kao ljubavnu pripadnost zaručnice svome zaručniku. Bog i čovjek, Bog i svi narodi žive zajedno u jedinstvu života kao zōē koji se ostvaruje kao besplatna ljubav, kao dar ljubavi i za ljubav (usp. Otk 21,3).

Ono što je Ivan razumio kada je Krist govorio o hramu – da je mislio na svoje tijelo (usp. Iv 2,21), i što je Pavao objasnio kad je rekao da smo tijelo Kristovo (usp. 1Kor 12,27), sada je već ostvareno u pashalnom prijelazu našeg života u Krista uskrslog. To tijelo je naše novo i konačno prebivalište, prepoznato kao novo nebo i nova zemlja. Po sudjelovanju u Kristovoj Pashi, koja se ostvaruje u njegovoj besplatnoj ljubavi i dohvaća nas u krštenju, mi smo preneseni u nebo, u Krista (usp. Ef 2,6) umrlog i uskrslog. Tamo je naš dom. Ne samo to, nego i mi postajemo Kristovo prebivalište. Mi smo dakle njegova kuća ako ostanemo slobodna djeca (usp. Heb 3,6).

Ovo temeljno otajstvo našega života nije neka intelektualna ili idealna radnja, nego iskustvena stvarnost u kojoj živimo život Boga Oca, zahvaljujući zajedništvu njegova Sina u Duhu Svetome, koji je Gospodin koji nam dariva život kao ljubav (usp. Rim 5,5). To je iskustvo krštenja. To iskustvo, koje nas uključuje u život mrtvog i uskrslog tijela Kristova, također i po drugim sakramentima, nadilazi svaku spoznaju (usp. Ef 3,19).

Upravo je zato potreban dugi suživot s braćom i sestrama da bi uistinu mogli shvatiti što se dogodilo (usp. Ef 3,18). Svijet nam, naime, ne može pomoći svojim jezikom. Potrebno je da ostanemo otvoreni Duhu Svetomu, kako bismo mogli otkriti njegov jezik, koji je jedini prikladan za izražavanje novosti života u koji smo uključeni (usp. 1Kor 2,13).

Ovdje se otvara osjetljiva tema odnosa kršćana prema kulturama u kojima žive. Ili mi kršćani postajemo svjetlo i sol za druge, ili nas drugi zavaravaju jezicima koji se čine toliko traženima i prikladnima da ih gotovo spontano usvajamo. Što se pak pritom događa? Jezik nije neutralan i ne samo da nas ucjepljuje u kulturne i društvene sustave koji više nisu izraz novosti života u uskrslom Kristu, već nam postupno krade i sam život kao  zōē, koji je besplatna ljubav. Počinjemo se usredotočiti na misao i na njezinu formulaciju te pokušavamo izraziti kao ideal ono što su ljudi nekoć konkretno živjeli kao dar novosti života u uskrslom Kristu. Možda povijest ima puno toga za reći o tome.

Zadnji reci današnjeg odlomka pokazuju da se to možda već tragično dogodilo. „I gradu ne treba ni sunca ni mjeseca da mu svijetle. Ta Slava ga Božja obasjala i svjetiljka mu Jaganjac!“ (Otk 21,23). Ivan ide dalje od onoga što Izaija piše: „Neće ti više sunce biti svjetlost danju nit’ će ti svijetlit’ mjesečina, nego će Gospodin biti tvoje vječno svjetlo i tvoj će Bog biti tvoj sjaj. Sunce tvoje neće više zalaziti nit’ će ti mjesec pomrčati, jer će Gospodin biti tvoje vječno svjetlo, i okončat će se dani tvoje žalosti“ (Iz 60,19-20).

Način na koji je bio osvijetljen stari Jeruzalem i način na koji je osvijetljen novi Jeruzalem potpuno se promijenio. Nema više sunca, niti mjeseca koji noću blijedo reflektira sunčevu svjetlost. Jednostavno više nema noći (usp. Otk 21,25). To znači da svjetlost više ne dolazi iz vanjskog izvora, poput sunca i mjeseca, kao što je to bilo u slučaju starog Jeruzalema.

Sada svjetlo više ne dolazi izvana. U tome je velika novost! Slava Božja osvjetljava grad. Bog se osobno očituje i time prosvjetljuje. Naime, već u proslovu svog Evanđelja Ivan kaže da u čovještvu Sina Božjega promatramo slavu Očevu, odnosno njegovo osobno, opipljivo očitovanje jer je to iskustvo života (usp. Iv 1,14). Do te mjere da se čovjeku koji prihvaća to očitovanje otvara put u Božje sinovstvo (usp. Iv 1,12). Dakle, osvjetljenje iznutra je iskustvo da smo djeca Boga Oca u Kristu Isusu.

Stoga je pitanje svjetla svojevrsna razdjelnica. Tko nema iskusio života Očevog djeteta kao svjetla, ne može razumjeti što znači svjetlo koje dolazi iznutra, nego će ga uvijek vidjeti kako dolazi izvana. Ponekad će to pripisivati kozmosu, ponekad idejama ili razumu, ali nikada neće imati iskustvo života kao zōē, koji je svjetlo bez zalaska. On može imati velike ideje, može poduzimati velika djela, ali sve te aktivnosti neće zasjati tako da će drugi početi slaviti Boga Oca (usp. Mt 5,16). Takva se osoba također može zalagati za život u zajednici, ali to će uvijek biti plod discipline, tražene kroz strukture, a ne očitovanje života kao zajedništva koje svijetli poput svjetla, jer se živi zajedništvo s Bogom i s ljudima koji su prožeti Božjom ljubavlju (usp. 1Iv 1,7). Kad je pak tako, očito je da Bog prebiva u nama. Štoviše, ljubav je njegova u nama savršena (usp. 1Iv 4,12). Tada u svemu što jest, čovjek očituje ljubav koja prebiva u njemu i koja je svjetlo.

Stoga je na mjestu pitanje zašto smo se u prošlim stoljećima toliko trudili govoriti o Bogu, dok smo gotovo posve propustili očitovati ga drugima na način da se osjete ljubljeni od Njega. Takvo je držanje ostalo samo u manjinama, tu i tamo, ali ga ne zapažamo kao opće obilježje Crkve.

Također je važno zapitati se zašto se to sve više događa kao opći trend u drugom tisućljeću – upravo u trenutku kad završava razdoblje romanike i crkve se više ne grade u umjetnosti koja prikazuje stvarnost osvijetljenu iznutra, već samo izvana, s jakim sjenama koje naglašavaju pripadnost ovom svijetu, makar on bio izrazito idealistički svijet. Takva umjetnost svjedoči o jeziku koji je inspiriran svijetom i uvezen u Crkvu.

Potrebno je provjeriti je li to ukazuje na pad iskustva preporođenja u život kao zōē, koji je svjetlo. Ako ga nemamo u sebi, mrtvi smo, jer ničemu ne služi imati život pred sobom i diviti mu se. Život kao zōē, treba imati u sebi. Prepoznajemo ga po svjetlu koje svijetli i širi se.

 

SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.

 

POLSKI

W starożytnej Jerozolimie najważniejszym miejscem i fundamentem całego życia wiary była świątynia. W nowym Jeruzalem Jan mówi: „A świątyni w nim nie dojrzałem” (Ap 21,22). Nowość nie polega na tym, że nie ma świątyni, ani na tym, że być może całe miasto jest zbudowane tak, jakby było świątynią. Nowość polega na tym, że to Bóg podtrzymuje wszystko, a Baranek jest świątynią. Obecność Boga Ojca i Baranka czyni całe miasto świątynią.

Jeśli w Starym Przymierzu potrzeba było wybudowanego miejsca, aby tam pójść i poprzez ofiary i dary, ujrzeć pozycję mężczyzn, kobiet i dzieci przed Bogiem, teraz obecność Baranka w pełni przekazuje życie, zōē i agape zmartwychwstałego Chrystusa. Do tego stopnia, że ludzkość rozpoznaje siebie w zmartwychwstałym Ciele Chrystusa, w które jest wszczepiona.

Nowe Jeruzalem, jako wyraz tej odkupionej ludzkości, przeżywa tę przynależność jako miłosną przynależność oblubienicy do jej oblubieńca. Bóg i człowiek, Bóg i wszystkie ludy żyją razem w jedności zōē, która urzeczywistnia się jako agape, dar miłości i z miłości (por. Ap 21,3).

To, co Jan zapisał, gdy Chrystus mówił o świątyni, a mianowicie, że miał na myśli swoje ciało (por. J 2,21) i co Paweł sprecyzował, mówiąc, że jesteśmy ciałem Chrystusa (por. 1 Kor 12,27), jest już teraz realizowane poprzez paschalne przejście naszego życia w zmartwychwstałym Chrystusie. To ciało jest naszym nowym i ostatecznym miejscem zamieszkania, uznanym za nowe niebo i nową ziemię. Poprzez uczestnictwo w Passze Chrystusa, dokonanej w Jego agape, która dociera do nas w chrzcie, zostajemy przeniesieni do nieba w Chrystusie (por. Ef 2,6), który umarł i zmartwychwstał. Tam jest nasz dom. Nie tylko to, ale jesteśmy również zamieszkani przez Chrystusa. Jesteśmy zatem Jego domem, jeśli pozostajemy wolnymi dziećmi (por. Hbr 3,6).

Ta misterium będące u fundamentów naszego życia nie jest działaniem intelektualnym czy idealnym, ale jest rzeczywistością doświadczalną, w której żyjemy życiem Boga Ojca, dzięki komunii Jego Syna w Duchu Świętym, który jest Panem dającym nam życie jako miłość (por. Rz 5,5). Jest to doświadczenie chrztu. To doświadczenie, które włącza nas w życie umarłego i zmartwychwstałego ciała Chrystusa, także poprzez inne sakramenty, przewyższa wszelką wiedzę (por. Ef 3,19).

Właśnie dlatego potrzebujemy długiego czasu dzielenia się z naszymi braćmi i siostrami, aby móc naprawdę zrozumieć, co się wydarzyło (por. Ef 3,18). Świat nie może nam pomóc, oferując nam swój język. Musimy pozostać otwarci na Ducha Świętego, aby pojąć Jego język, który jest jedynym odpowiednim do wyrażenia nowości życia, w które jesteśmy zaangażowani (por. 1 Kor 2,13).

Otwiera to delikatną kwestię relacji chrześcijan z kulturami, w których żyją. Albo my, chrześcijanie, stajemy się światłem i solą dla innych, albo inni oślepiają nas językami, które wydają się tak wyrafinowane i odpowiednie, że niemal spontanicznie je przyjmujemy. Ale co się wtedy dzieje? Język, nie będąc neutralnym, nie tylko wszczepia nas w systemy kulturowe i społeczne, które nie są już wyrazem nowości życia w zmartwychwstałym Chrystusie, ale także powoli okrada nas z samego zōē ukonstytuowanego jako agape. Skupiamy się więc na myśli, na jej sformułowaniu, próbujemy wyrazić jako ideał to, co kiedyś było konkretnie przeżywanym darem nowości życia w zmartwychwstałym Chrystusie. Być może historia ma wiele do powiedzenia na ten temat.

Ostatnie wersety dzisiejszego czytania jasno pokazują, że być może ta sytuacja tragicznie już się wydarzyła. „Miastu nie trzeba słońca ni księżyca, by mu świeciły, bo chwała Boga je oświetliła, a jego lampą – Baranek” (Ap 21,23). Jan idzie dalej niż to, co pisze Izajasz: „Już słońca mieć nie będziesz w dzień jako światła, ani jasność księżyca nie zaświeci tobie, lecz Pan będzie ci wieczną światłością i Bóg twój – twoją ozdobą. Twe słońce nie zajdzie już więcej i księżyc twój się nie zaćmi, bo Pan będzie ci światłością wieczną i skończą się dni twej żałoby” (Iz 60,19-20).

Sposób oświetlania starożytnej Jerozolimy i nowej Jerozolimy uległ całkowitej zmianie. Nie ma już słońca ani księżyca, który w nocy słabo odbija światło słońca. Po prostu nie ma już nocy (por. Ap 21,25). Oznacza to, że światło nie pochodzi z obiektu oświetlającego znajdującego się poza Jerozolimą, czym w rzeczywistości sa słońce i księżyc pochodzące ze starożytnej Jerozolimy.

Światło nie pochodzi już z zewnątrz. Oto wielka nowość! Chwała Boża oświetla miasto. Objawienie się Boga w osobisty sposób jest teraz iluminacją. W rzeczywistości już w prologu Jan mówi, że w człowieczeństwie Syna Bożego kontemplujemy chwałę Boga Ojca, to znaczy Jego osobiste objawienie się, które można zobaczyć, ponieważ jest doświadczeniem życia (por. J 1,14). Jest więc prawdą, że przez przyjęcie tego objawienia otwiera się przed człowiekiem droga synostwa z Ojcem (por. J 1,12). Wtedy oświecenie od wewnątrz jest doświadczeniem bycia dziećmi Boga Ojca w Chrystusie Jezusie.

Kwestia światła jest pewnego rodzaju przełomem. Ten, kto nie ma doświadczenia życia jako dziecko Ojca jako światła, nie może zrozumieć, co oznacza światło, które świeci od wewnątrz, ale zawsze będzie je widział z zewnątrz. I raz przypisze to kosmosowi, raz ideom, nawet rozumowi, ale nigdy nie będzie miał doświadczenia zōē, które jest światłem bez zachodu słońca.

Dlatego może mieć wielkie idee, może dążyć do wielkich dzieł, ale wszystkie te rzeczywistości nie sprawią, że światło zabłyśnie tak, że inni zaczną chwalić i wielbić Boga Ojca (por. Mt 5,16). Taka osoba może nawet zabiegać o życie wspólnotowe, ale zawsze będzie to dzieło dyscypliny, poszukiwane poprzez zinstytucjonalizowane struktury; nie będzie to przejaw życia jako komunii, która sprawia, że światło jaśnieje, ponieważ żyje się w komunii z Bogiem i z ludźmi, o ile są oni zamieszkani przez Jego miłość (por. 1 J 1,7). Kiedy tak się dzieje, jest oczywiste, że Bóg mieszka w nas. Rzeczywiście, Jego miłość w nas jest doskonała (por. 1J 4,12). Wtedy człowiek we wszystkim, czym jest, objawia miłość, która w nim mieszka i która jest światłością.

Można się więc zastanawiać, dlaczego w minionych wiekach zadawaliśmy sobie tyle trudu, by mówić o Bogu, ale byliśmy prawie nieobecni w objawianiu Go innym, aby mogli odkryć, że są przez Niego kochani. Jest to postawa, która pozostała tylko w mniejszości, tu i tam, ale nie oddycha się nią jako ogólną charakterystyką Kościoła.

Ważne jest również, aby zapytać, dlaczego dzieje się to coraz bardziej jako ogólna tendencja w drugim tysiącleciu, dokładnie wtedy, gdy kończy się okres romański, a kościoły nie są już budowane zgodnie ze sztuką, która pokazuje rzeczywistość oświetloną od wewnątrz, ale wyłącznie z zewnątrz, z silnymi cieniami, które podkreślają przynależność do tego świata, nawet jeśli jest to świat silnie wyidealizowany. Taka sztuka świadczy o języku importowanym do Kościoła, ale sugerowanym przez świat.

Musimy zweryfikować, czy nie oznacza to utraty doświadczenia odrodzenia w zōē, które jest światłem. Jeśli nie mamy go w sobie, jesteśmy martwi, ponieważ nie jest konieczne posiadanie życia przed sobą i podziwianie go. Życie, zōē, trzeba mieć w sobie. Jest rozpoznawane jako światło, które świeci i rozprzestrzenia się.

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej