[SEMI] II DOMENICA DI QUARESIMA (Anno C) 2

ITALIANO

Paolo oggi presenta un confronto tra due realtà che ci riguardano. In realtà, però, fa vedere che non si tratta di un confronto, perché tutto pende sulla seconda affermazione, il cui centro è la croce di Cristo.

Alcuni “si comportano da nemici della croce di Cristo”. Ma chi è come Paolo e i suoi, che hanno accolto il suo annuncio, non costituiscono tanto una opposizione a questi nemici della croce di Cristo, ma rappresentano una vera e propria alternativa.

Non c’è infatti un confronto equilibrato tra la perdizione e la cittadinanza nei cieli, dove il Salvatore e Signore nostro Gesù Cristo trasfigura anche i corpi mortali dei suoi e li ammette alla gloria di Dio in eterno.

Non si può infatti ragionevolmente scegliere tra queste due cose, perché è evidente che prevale la seconda possibilità. Eppure, Paolo mette in chiaro che lo spartiacque reale è la croce di Cristo.

Paolo parla piangendo. Lui non piange per qualche sua questione, ma a causa degli altri e per gli altri.

Si tratta di qualcosa di simile a ciò che succede con il pianto di Timoteo (cf 2Tm 1,4). Paolo piange per i nemici della croce di Cristo, per quelli che voltano le spalle a Cristo a causa della sua croce.

Paolo ha scritto addirittura una lettera detta “delle lacrime” che si è perduta: “Vi ho scritto in un momento di grande afflizione e col cuore angosciato, tra molte lacrime, non perché vi rattristiate, ma perché conosciate l’amore che nutro particolarmente verso di voi” (2Cor 2,4).

Ecco che il motivo delle lacrime è l’amore. Chi ama soffre. La via dell’amore in questa storia è il triduo pasquale di Cristo.

Ecco allora i nemici della croce di Cristo: immaginare un evolversi della vita senza la croce vuol dire immaginare questa vita fuori dall’amore, oppure avere un’idea dell’amore in stile classico, cioè secondo una forma perfetta, ideale, e senza la dimensione della sofferenza.

Qui la questione si fa particolarmente delicata, perché la parola che Paolo usa per i nemici della croce di Cristo è echthrous, accusativo plurale dell’aggettivo echthros, che significa nemico (inimicus, in latino), ma non nel senso di nemico di guerra, per il quale si usa invece la parola polemios (hostis, in latino). Si tratta del fatto che questi prima erano amici e ora sono diventati nemici.

Lasciamo tutte le discussioni esegetiche, comunque interessanti, ma ciò che di sicuro emerge è che c’erano delle persone che sono diventate nemici della croce di Cristo.

Paolo contesta la mentalità secondo la quale, se siamo cristiani, non dovremmo essere colpiti dalla sofferenza. Ma, se abbiamo questa mentalità, non abbiamo davvero accolto la vita zōē, che ci è stata data proprio nel passaggio pasquale del battesimo e che rimane il modulo in cui si realizza l’agape, la vita dei battezzati in Cristo.

Chi non abbraccia la propria croce non è degno della vita della figliolanza (cf Mt 10,38) e non può essere discepolo di Cristo (cf Lc 14,27). Ma, soprattutto, non vive la realtà più vera dell’agape, che è la partecipazione. Ora, l’unico che ha realizzato la partecipazione in pienezza è Cristo, che per amore, come dice Massimo il Confessore, da “colui che veramente era, divenne per natura colui che lui amava”. Con ciò, ci ha resi partecipi della vera vita, quella zōē che si realizza solo come agape, cioè come pasqua. Non si può amare se non entrando nella partecipazione. La partecipazione è costitutiva all’agape. E siccome l’amore si realizza attraverso il triduo pasquale, la partecipazione si fonda e proviene da Cristo, cioè partecipando alla pasqua di Cristo, C’è dunque una sola via alla vera vita, che è Cristo: si tratta della via battesimale, quando Dio ci ha dato la grazia di unirci al suo passaggio pasquale. Questa è la via della nostra piena realizzazione: partecipare alla sua croce.

La croce, tutte le croci, rimangono soltanto croci, tranne se le viviamo con il Cristo crocifisso, il che ci aiuta a trapiantarci nel Cristo glorioso: allora diventano risurrezione e luogo di luce e di conoscenza sempre più totale dell’amore del Padre (cf Rm 8,17).

Questa è la via della conoscenza esperienziale della vera gioia (cf 1Pt 4,13).

Le croci che ci colpiscono e che portiamo ogni giorno, grazie alla croce di Cristo per noi cristiani diventano partecipazione al Crocifisso, che ha cambiato il senso e il significato della croce. In Lui la morte stessa diventa un atto di vita, perché, se Cristo è la vita, la morte diventa un atto di comunione con la vita.

Chi non conosce Cristo pensa di trovare la gioia della vita nella realizzazione dei suoi progetti ideali e dei suoi valori.

Ma proprio in questo brano Paolo spiega l’esito di una vita indirizzata in questo senso, attraverso l’uso di una parola che normalmente viene utilizzata nel senso opposto al modo in cui qui viene impiegata. Paolo parla di coloro che hanno come dio il loro ventre, cioè che cercano il massimo della loro realizzazione attraverso la vita intesa come bios e psychē, cioè la sola natura. Ma questi sono proprio coloro che si perderanno, si distruggeranno.

La parola in questione è phronountes – la capacità mentale, la facoltà di essere saggi – che queste persone applicano alle cose della terra. Adesso è tradotto “pensano alle cose della terra”.

Normalmente Paolo impiega questa parola per indicare chi sa discernere, chi è veramente saggio, mentre ora la usa per chi è nemico della croce di Cristo e discerne in chiave della terra, cioè non è in grado di cercare le cose di lassù, perché non ha l’esperienza di essere risorto insieme a Cristo risorto. Non ha perciò esperienza di dove è il Risorto e di dove sono le radici di coloro che sono risorti con Lui, cioè presso il Padre (cf Col 3,1). E neanche conoscono l’amore di Cristo che sorpassa ogni conoscenza e ci riempie della pienezza di Dio (cf Ef 3,19).

Ma, senza questa esperienza, è ovvio che si scambia la fonte della vita con la fonte della propria distruzione (cf Rm 1,23).

Infatti, possiamo essere apparentemente colti e molto religiosi, ma basta vedere se abbiamo l’amore per la croce di Cristo, oppure se vogliamo organizzarci la vita secondo un modo di pensare magari ampiamente condiviso, che però non ci rende cittadini dei cieli dove siamo radicati in Cristo risorto (cf Ef 2,6). Perciò siamo ipersensibili per noi stessi e cerchiamo di sistemare da soli le cose che magari abbiamo sofferto nella vita, unicamente secondo un criterio di questo mondo. In questo caso, molto spesso le sofferenze consistono nel non esserci potuti realizzare secondo il proprio volere (cf Mc 10,37-40; Mc 8,32-33).

Uno degli scivolamenti nel cammino degli ultimi secoli è proprio questo spostamento della cittadinanza dal cielo sulla terra. Per questo è cambiata anche la visione della vita spirituale, della pastorale e soprattutto abbiamo perduto la familiarità con la visione escatologica del compimento di tutto in Cristo.

Altrimenti rimane incomprensibile come, malgrado tutto il dolorismo del devozionismo, è molto difficile trovare nelle catechesi e nell’omiletica il senso pasquale della croce, il suo esito. È più facile trovarlo nelle persone aperte allo Spirito Santo, che vivono appartate dal trambusto dell’opinione pubblica, unite a Cristo e ai fratelli e alle sorelle in Cristo, già da ora da cittadini della Gerusalemme celeste, che è la nostra vera madre (cf Gal 4,26).

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ENGLISH

Today Paul presents a comparison between two realities that involve us. In reality, he shows that it is not a real comparison since everything depends on the second sentence that centres on the cross of Christ.

Some “conduct themselves as enemies of the cross of Christ”. But those who accepted his message are like Paul and his companions who constitute not so much an opposition to these enemies of the cross of Christ as much as they represent a true and proper alternative.

In fact, there really can be no balanced comparison between perdition and citizenship in heaven in which our Lord and Saviour Jesus Christ transfigures the mortal bodies of his followers and admits them to the glory of God for all eternity.

In fact, it is not reasonable to choose between these two things because it is evident that the second possibility prevails. Paul makes it clear that the real watershed is the cross of Christ.

Paul speaks while crying. He doesn’t cry for himself, but because of and for others.

Like when Timothy weeps (cf. 2 Tim 1:4), Paul cries for the enemies of the cross of Christ, for those who turn their backs on Christ because of his cross.

Paul even wrote a “letter of tears” that has been lost: “For out of much affliction and anguish of heart I wrote to you with many tears, not that you might be pained but that you might know the abundant love I have for you” (2 Cor 2:4).

So, the reason for the tears is love. Those who love suffer. The path of love in this story is the Easter Triduum of Christ.

Here then is what it means to be enemies of the cross of Christ: to imagine life unfolding without the cross, which is to imagine this life without love; or to have a classical notion of love that seeks the perfect, ideal form without the dimension of suffering.

Here the question becomes particularly delicate, because the word that Paul uses for the enemies of the cross of Christ is echthrous, accusative plural of the adjective echthros. This term (inimicus, in Latin) does not mean enemy in the sense of an enemy of war, for which the word polemios (hostis, in Latin) would be used. Rather, this term connotes former friends who have now become enemies.

Leaving aside the exegetical discussions, however interesting, what emerges is that there were persons who had become enemies of the cross of Christ.

Paul challenges the mentality that as Christians we should not be affected by suffering. If we have this mentality, we show that we have not truly accepted the zōē-life that was given to us in the paschal passover of our baptism. This latter reality, the life of those baptised in Christ, remains the form in which agape is made real.

Those who do not embrace their cross are not worthy of the life of the children of God (cf. Mt 10:38) and cannot be Christ’s disciples (cf. Lk 14:27). Above all, they do not live the truest reality of agape, which is participation. The only one who has realised participation in its fullness is Christ who, as Maximus the Confessor says, out of love, “from the one who truly was, by nature became the one he loved”. With this, he has made us participants in the true life of zōē that is made real only as agape, that is, as Pascha. One cannot love without entering into participation since participation is constitutive of agape. And since love is realised through the Paschal Triduum, participation is founded on and originates in Christ, that is, through participation in the Pascha of Christ. There is therefore only one path to true life, which is Christ: the baptismal path in which God gave us the grace to unite ourselves to His Paschal passage. Participation in His cross is the way to our complete fulfilment.

The cross, all crosses, remain only crosses, unless we live them with the crucified Christ, which helps us to be transfigured into the glorious Christ. Lived with the crucified Christ, our crosses become resurrection, places of light and of ever more complete knowledge of the Father’s love (cf. Rom 8:17).

This is the path to the experiential knowledge of true joy (cf. 1 Pet 4:13).

Thanks to the cross of Christ, the crosses that afflict us Christians and that we bear every day become participation in the Crucified One, who changed the purpose and meaning of the cross. If Christ is life, death becomes an act of communion with life; in Him death itself becomes an act of life.

Those who do not know Christ think they can experience life’s joy in the achievement of their ideal projects and values.

But in these verses, Paul explains the outcome of a life lived in this way, using a term that is normally used contrary to the way it is used here. Paul speaks of those for whom their belly is their god, that is, those who seek maximal fulfilment in bios and psychē life, that is, nature alone. These are the very ones who, instead, will lose themselves, will destroy themselves.

The word in question is phronountes—mental capacity, the ability to be wise—which, in the case of these people, is applied to earthly matters. It is translated as “Their minds are occupied with earthly things” (v. 19).

Normally Paul uses this word to indicate someone who knows how to discern, who is truly wise, while now he uses it for those who are enemies of the cross of Christ and discern in a worldly way, that is, they are not able to seek the things that are above, because they have not experienced being risen together with the risen Christ. They therefore have no experience of where the Risen One is nor where the roots of those who are risen with Him are to be found, that is, with the Father (cf. Col 3:1). And neither do they know the love of Christ that surpasses all knowledge and fills us with the fullness of God (cf. Eph 3:19).

But without this experience, it is obvious that one exchanges the source of life for the source of one’s own destruction (cf. Rom 1:23).

While it is possible for us to be apparently cultured and very religious, we need only examine whether we love the cross of Christ, or whether we insist on organising our life according to a way of thinking that may be widely shared. The latter does not make us citizens of heaven where we are rooted in the risen Christ (cf. Eph 2:6). As a result, we become hypersensitive to ourselves and we try to fix, by ourselves and according to the criteria of this world, the things that we may have suffered in life. When this is the case, our suffering consist very often in our not having been able to achieve our own desires (cf. Mk 10:37-40; Mk 8:32-33).

One of the downfalls in the path of the last few centuries is precisely this displacement of our citizenship from heaven to earth. For this reason, our vision of the spiritual life and of pastoral care has also changed. Most of all, we have lost familiarity with the eschatological vision of all things as fulfilled in Christ. Apart from this, it remains incomprehensible that, notwithstanding all the pain of devotionalism, it is extremely difficult to detect the paschal meaning of the cross and its fruit in catechesis and homiletics. It is easier to find it in people open to the Holy Spirit, who live secluded from the hustle and bustle of public opinion, united with Christ and with their brothers and sisters in Christ, already as citizens of the heavenly Jerusalem, which is our true mother (cf. Gal 4:26).

 

SEEDS, the Aletti Centre’s column, is available every Wednesday.
Every week, in addition to the Sunday homily in audio format, an in-depth study of the readings from the Sunday or festive Eucharistic liturgy will be available on the LIPA website.

 

ESPAÑOL

Pablo presenta hoy una comparación entre dos realidades que nos conciernen. En realidad, sin embargo, muestra que no se trata de una comparación, porque todo depende de la segunda afirmación, cuyo centro es la cruz de Cristo.

Algunos «se comportan como enemigos de la cruz de Cristo». Pero los que son como Pablo y los suyos, que han aceptado su anuncio, no constituyen tanto una oposición a estos enemigos de la cruz de Cristo, sino que representan una alternativa real.

Porque no hay comparación equilibrada entre la perdición y la ciudadanía en el cielo, donde nuestro Salvador y Señor Jesucristo transfigura incluso los cuerpos mortales de los suyos y los admite en la gloria de Dios en la eternidad.

De hecho, no se puede elegir razonablemente entre ambas, pues es evidente que prevalece la segunda posibilidad. Sin embargo, Pablo deja claro que la verdadera divisoria de aguas es la cruz de Cristo.

Pablo habla llorando. No llora por algún asunto propio, sino por los demás y para los demás.

Esto es similar a lo que ocurre con el llanto de Timoteo (cf. 2 Timoteo 1:4). Pablo llora por los enemigos de la cruz de Cristo, por los que dan la espalda a Cristo a causa de su cruz.

Pablo escribió incluso una carta llamada «de las lágrimas» que se ha perdido: «Te escribí en un momento de gran aflicción y con el corazón angustiado, entre muchas lágrimas, no para que te entristecieras, sino para que conocieras el amor que te tengo» (2 Co 2,4).

Aquí el motivo de las lágrimas es el amor. El que ama sufre. El camino del amor en esta historia es el triduo pascual de Cristo.

He aquí, pues, los enemigos de la cruz de Cristo: imaginar una evolución de la vida sin la cruz es imaginar esta vida fuera del amor, o tener una idea del amor al estilo clásico, es decir, según una forma perfecta, ideal, y sin la dimensión del sufrimiento.

Aquí la cuestión se vuelve particularmente delicada, porque la palabra que Pablo utiliza para designar a los enemigos de la cruz de Cristo es echthrous, plural acusativo del adjetivo echthros, que significa enemigo (inimicus, en latín), pero no en el sentido de enemigo de guerra, para el que se utiliza en cambio la palabra polemios (hostis, en latín). Se trata del hecho de que antes eran amigos y ahora se han convertido en enemigos.

Dejemos todas las discusiones exegéticas, por interesantes que sean, pero lo que sin duda se desprende es que hubo personas que se convirtieron en enemigos de la cruz de Cristo.

Pablo desafía la mentalidad de que, si somos cristianos, no nos debe afectar el sufrimiento. Pero, si tenemos esta mentalidad, no hemos abrazado realmente la vida zōē, que nos fue dada en el pasaje pascual del bautismo y que sigue siendo la forma en la que se realiza el ágape, la vida del bautizado en Cristo.

Quien no abraza su cruz no es digno de la vida de hijo (cf. Mt 10, 38) y no puede ser discípulo de Cristo (cf. Lc 14, 27). Pero, sobre todo, no vive la realidad más verdadera del ágape, que es la participación. Ahora bien, el único que realizó la participación en su plenitud es Cristo, que por amor, como dice Máximo el Confesor, de «aquel que verdaderamente era, se hizo por naturaleza aquel a quien amaba». Con ello nos hizo partícipes de la verdadera vida, esa zōē que sólo se realiza como ágape, es decir, como pascua. No se puede amar si no es entrando en la participación. La participación es constitutiva del ágape. Y puesto que el amor se realiza a través del triduo pascual, la participación se funda y procede de Cristo, es decir, participando en la pascua de Cristo, Sólo hay, pues, un camino hacia la vida verdadera, que es Cristo: es el camino bautismal, cuando Dios nos dio la gracia de unirnos a su pascua. Este es el camino de nuestra plena realización: la participación en su cruz.

La cruz, todas las cruces, siguen siendo sólo cruces, salvo si las vivimos con Cristo crucificado, que nos ayuda a trasplantarnos al Cristo glorioso: entonces se convierten en resurrección y en lugar de luz y de conocimiento cada vez más pleno del amor del Padre (cf. Rm 8, 17).

Este es el camino hacia el conocimiento experimental de la verdadera alegría (cf. 1 Pe 4,13).

Las cruces que nos afectan y que llevamos cada día, gracias a la cruz de Cristo para nosotros los cristianos se convierten en una participación en el Crucificado, que ha cambiado el sentido y el significado de la cruz. En Él la muerte misma se convierte en un acto de vida, porque si Cristo es vida, la muerte se convierte en un acto de comunión con la vida.

Quien no conoce a Cristo cree encontrar la alegría de la vida en la realización de sus proyectos y valores ideales.

Pero en este mismo pasaje Pablo explica el resultado de una vida orientada en este sentido, mediante el uso de una palabra que normalmente se utiliza en sentido contrario al que se emplea aquí. Pablo habla de aquellos que tienen su vientre como dios, es decir, que buscan la realización última a través de la vida entendida como bios y psychē, es decir, la naturaleza sola. Pero estos son precisamente los que se perderán a sí mismos, se destruirán.

La palabra en cuestión es phronountes -la capacidad mental, la facultad de ser sabio- que esta gente aplica a las cosas de la tierra. Ahora se traduce como «piensan en las cosas de la tierra».

Normalmente Pablo emplea esta palabra para los que pueden discernir, los que son verdaderamente sabios, mientras que ahora la emplea para los que son enemigos de la cruz de Cristo y disciernen en clave de la tierra, es decir, no son capaces de buscar las cosas de arriba, porque no tienen la experiencia de ser resucitados junto con Cristo resucitado. Por tanto, no tiene experiencia de dónde está el Resucitado y dónde están las raíces de los que han resucitado con Él, es decir, con el Padre (cf. Col 3,1). Tampoco conoce el amor de Cristo que supera todo conocimiento y nos llena de la plenitud de Dios (cf. Ef 3,19).

Pero sin esta experiencia, es evidente que cambiamos la fuente de la vida por la fuente de nuestra propia destrucción (cf. Rm 1,23).

De hecho, podemos ser aparentemente cultos y muy religiosos, pero basta ver si tenemos amor a la cruz de Cristo, o si queremos organizar nuestra vida según un modo de pensar tal vez muy compartido, pero que no nos hace ciudadanos del cielo, donde estamos arraigados en Cristo resucitado (cf Ef 2,6). Por eso somos hipersensibles a nosotros mismos e intentamos arreglar las cosas que podemos haber sufrido en la vida para nosotros mismos, únicamente según un criterio de este mundo. En este caso, muy a menudo el sufrimiento consiste en no haber podido realizarnos según nuestra propia voluntad (cf. Mc 10,37-40; Mc 8,32-33).

Uno de los deslices del camino de los últimos siglos es precisamente este desplazamiento de la ciudadanía del cielo a la tierra. Debido a ello, también ha cambiado la visión de la vida espiritual, de la pastoral y, sobre todo, hemos perdido la familiaridad con la visión escatológica del cumplimiento de todo en Cristo.

Por lo demás, sigue siendo incomprensible cómo, a pesar de todo el devocionismo doloroso, es muy difícil encontrar el sentido pascual de la cruz, su desenlace, en la catequesis y en la homilética. Es más fácil encontrarlo en personas abiertas al Espíritu Santo, que viven apartadas del bullicio de la opinión pública, unidas a Cristo y a sus hermanos en Cristo, ya desde ahora como ciudadanos de la Jerusalén celestial, que es nuestra verdadera madre (cf. Ga 4, 26).

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

Pavel danes primerja dve resničnosti, ki se nas tičeta. Dejansko pa pokaže, da ne gre za primerjavo, saj se vse nagiba k drugi trditvi, katere središče je Kristusov križ.

Nekateri »živijo kot sovražniki Kristusovega križa«. Kdor pa je kot Pavel in njegovi spremljevalci, ki so sprejeli njegovo oznanilo, ne predstavlja zgolj nasprotja tem sovražnikom Kristusovega križa, ampak resnično alternativo.

Med pogubljenjem in bivanjem v nebesih, kjer naš Zveličar in Gospod Jezus Kristus preobrazi tudi umrljiva telesa svojih izvoljenih in jih za večno pripelje v Božjo slavo, namreč ni uravnotežene primerjave.

Med tema dvema možnostma se ne da razumno izbirati, saj je jasno, da prevlada druga možnost. Pa vendar Pavel jasno pove, da je pravo razpotje Kristusov križ.

Pavel govori jokaje. Ne joka zaradi svojih težav, temveč zaradi drugih in za druge.

Podobno je jokal Timotej (prim. 2 Tim 1,4). Pavel joče zaradi sovražnikov Kristusovega križa, zaradi tistih, ki Kristusu obrnejo hrbet zaradi njegovega križa.

Pavel je celo napisal pismo, imenovano »pismo solza«, ki se je izgubilo: »Iz velike stiske namreč in iz tesnobe srca sem vam pisal z mnogimi solzami, ne zato, da bi se užalostili, ampak, da bi spoznali ljubezen, ki jo imam prav posebno do vas« (2 Kor 2,4).

Solze so torej izraz ljubezni. Kdor ljubi, trpi. Pot ljubezni v tej zgodbi je Kristusovo velikonočno tridnevje.

Tukaj torej naletimo na sovražnike Kristusovega križa: predstavljati si življenje brez križa pomeni zamisliti si življenje brez ljubezni ali pa imeti predstavo o ljubezni v renesančnem slogu – kot popolno, idealno obliko brez razsežnosti trpljenja.

To je še posebej občutljivo vprašanje, ker Pavel za sovražnike Kristusovega križa uporabi besedo echthrous, tožilnik množine pridevnika echthros, kar pomeni sovražnik (inimicus v latinščini), vendar ne v smislu vojnega sovražnika, za kar bi uporabil besedo polemios (hostis v latinščini). Gre za to, da so ti ljudje nekoč bili prijatelji, zdaj pa so postali sovražniki.

Opustimo vse eksegetske razprave, čeprav zanimive; zagotovo pa izstopa, da so bili nekateri, ki so postali sovražniki Kristusovega križa.

Pavel zavrača miselnost, po kateri kristjanov ne bi smelo doleteti trpljenje. Če bi imeli takšno miselnost, bi pomenilo, da nismo resnično sprejeli življenja kot zōē, ki nam je bilo dano prav v  velikonočnem prehodu krsta in ki ostaja vzorec, po katerem se uresničuje zastonjska ljubezen (agape), ki je življenje krščenih v Kristusa.

Kdor ne sprejme svojega križa, ni vreden sinovskega življenja (prim. Mt 10,38) in ne more biti Kristusov učenec (prim. Lk 14,27). Predvsem pa ne živi najresničnejše stvarnosti zastonjske ljubezni, ki je udeleženost. Edini, ki je v polnosti uresničil udeleženost, je Kristus, ki je iz ljubezni – kot pravi Maksim Spoznavalec – »iz tistega, kar je resnično bil, postal po naravi tisti, ki ga je ljubil«. S tem nas je naredil za deležne resničnega življenja, ki je življenje kot zōē in se uresničuje samo kot zastonjska ljubezen, to je kot velika noč. Ne moremo ljubiti drugače kot da smo udeleženi. Zastonjska ljubezen vključuje udeleženost. In ker se ljubezen uresničuje skozi velikonočno tridnevje, udeleženost temelji in izvira iz Kristusa, torej iz udeleženosti pri Kristusovi veliki noči. Obstaja torej samo ena pot do resničnega življenja, in to je Kristus: to je pot krsta, ko nam je Bog dal milost, da se združimo z njegovim velikonočnim prehodom. To je pot naše popolne uresničitve: udeleženost pri njegovem križu.

Križ – vsak križ – ostane zgolj križ, razen če ga živimo s križanim Kristusom, kar nam pomaga, da se presadimo v poveličanega Kristusa: takrat postane vstajenje in kraj vedno večjega spoznavanja Očetove ljubezni (prim. Rim 8,17).

To je pot izkustvenega spoznanja pravega veselja (prim. 1 Pt 4,13).

Križi, ki nas prizadenejo in ki jih nosimo vsak dan, po zaslugi Kristusovega križa za nas kristjane postanejo udeleženost pri Križanem, ki je spremenil pomen in smisel križa. V njem smrt postane dejanje življenja, saj če je Kristus življenje, potem smrt postane dejanje občestva z življenjem.

Kdor ne pozna Kristusa, misli, da bo našel življenjsko veselje v uresničevanju svojih idealnih načrtov in vrednot.

Toda ravno v tem odlomku Pavel pojasnjuje izid življenja, usmerjenega v to smer, s pomočjo besede, ki se običajno uporablja v nasprotnem pomenu, kot je tukaj. Pavel govori o tistih, ki imajo za boga svoj trebuh, torej o tistih, ki si prizadevajo, da bi se uresničili skozi življenje kot bios in kot psychē, torej zgolj v naravi. A prav ti so tisti, ki se bodo pogubili, uničili.

Beseda, ki jo uporablja, je phronountes – razumska sposobnost, zmožnost modrosti – ki jo ti ljudje uporabljajo za zemeljske stvari. Sedaj je prevedeno »ti imajo v mislih zemeljske stvari«.

Običajno Pavel to besedo uporablja za tiste, ki znajo razločevati in so resnično modri, zdaj pa jo uporablja za tiste, ki so sovražniki Kristusovega križa in razločujejo zgolj v zemeljskem smislu ter ne znajo iskati stvari, ki so zgoraj, ker nimajo izkušnje vstajenja s Kristusom. Nimajo torej izkušnje, od kje je Vstali in kje so korenine tistih, ki so vstali z njim – to je pri Očetu (prim. Kol 3,1). Tudi Kristusove ljubezni, ki presega vsakršno spoznanje in nas napolnjuje z Božjo polnostjo (prim. Ef 3,19), ne poznajo.

Brez te izkušnje pa je jasno, da ljudje zamenjujejo vir življenja z virom lastne pogube (prim. Rim 1,23).

Navzven smo lahko razgledani in zelo pobožni, vendar je dovolj pogledati, ali imamo ljubezen do Kristusovega križa ali pa želimo svoje življenje urediti po miselnosti, ki je morda splošno sprejeta, vendar nas ne dela državljanov nebes, kjer smo zakoreninjeni v vstalega Kristusa (prim. Ef 2,6). Zato smo preobčutljivi zase in skušamo sami rešiti stvari, zaradi katerih smo morda v življenju trpeli,  in jih želimo rešiti izključno po merilih tega sveta. V takšnem primeru trpljenje pogosto pomeni, da se nismo mogli uresničiti tako, kot bi si sami želeli (prim. Mr 10,37-40; Mr 8,32-33).

Eden izmed zdrsov na poti zadnjih stoletij je prav ta premik z nebeškega državljanstva na zemeljsko. Zaradi tega se je spremenilo tudi dojemanje duhovnega življenja in pastorale, predvsem pa smo izgubili domačnost z eshatološko vizijo dopolnitve vsega v Kristusu.

Sicer ostaja nerazumljivo, kako je kljub vsemu poudarjanju trpljenja v pobožnosti tako težko v katehezah in pridigah najti velikonočni smisel križa, njegov končni pomen. Lažje ga je najti pri ljudeh, ki so odprti Svetemu Duhu, živijo umaknjeni od hrupa javnega mnenja, združeni s Kristusom ter brati in sestrami v Kristusu in so že zdaj kot državljani nebeškega Jeruzalema, ki je naša resnična mati (prim. Gal 4,26).

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

Pavao danas uspoređuje dvije stvarnosti koje nas se tiču. Zapravo, pokazuje da se ne radi o usporedbi, jer sve naginje drugoj tvrdnji, čije je središte Kristov križ.

Neki „žive kao neprijatelji križa Kristova“. Ali oni koji su poput Pavla i njegovih drugova, koji su prihvatili njegovu objavu, ne predstavljaju toliko opoziciju tim neprijateljima Kristova križa, nego pravu alternativu.

Naime, ne postoji uravnotežena usporedba između propasti i boravka na nebu, gdje Spasitelj i Gospodin naš Isus Krist preobražava također smrtna tijela svojih izabranih i zauvijek ih dovodi u slavu Božju.

Ne može se razumno birati između te dvije mogućnosti, jer je jasno da prevladava druga mogućnost. Pa ipak, Pavao jasno kaže da je stvarna razdvojnica Kristov križ.

Pavao govori plačući. Ne plače zbog svojih problema, nego zbog drugih i za druge.

Timotej je slično plakao (usp. 2Tim 1,4). Pavao plače za neprijateljima Kristova križa, za onima koji Kristu okreću leđa zbog njegova križa.

Pavao je čak napisao pismo nazvano „pismo suza“ koje je izgubljeno: „Pisah vam uistinu uz mnoge suze, iz velike nevolje i tjeskobe srca, ne da se ražalostite, nego da upoznate moju preveliku ljubav prema vama“ (2Kor 2,4).

Suze su dakle izraz ljubavi. Tko ljubi, pati. Put ljubavi u ovoj je priči Kristovo pashalno trodnevlje.

Tu dakle susrećemo neprijatelje Kristova križa: zamišljati život bez križa znači zamišljati život bez ljubavi, ili imati ideju o ljubavi u klasičnom stilu, to jest prema savršenom, idealnom obliku, i bez dimenzije patnje.

Ovo je posebno osjetljivo pitanje, jer Pavao za neprijatelje Kristova križa koristi riječ echthrus, akuzativ množine pridjeva echthros, što znači neprijatelj (inimicus na latinskom), ali ne u smislu ratnog neprijatelja, za što bi upotrijebio riječ polemios (hostis na latinskom). Radi se o tome da su ti ljudi nekoć bili prijatelji, a sada su postali neprijatelji.

Ostavimo po strani sve egzegetske rasprave, koliko god bile zanimljive, ali ono što iz toga zasigurno proizlazi jest to da je bilo ljudi koji su postali neprijatelji Kristova križa.

Pavao osporava mentalitet po kojem kršćani ne bi smjeli biti pogođeni patnjom. Kad bismo imali takav mentalitet, to bi značilo da nismo doista prihvatili život kao zōē, koji nam je darovan upravo u pashalnom prijelazu krštenja i koji ostaje obrazac po kojem se ostvaruje besplatna ljubav (agape), a to je život krštenih u Kristu.

Tko ne prihvaća svoj križ, nije dostojan sinovskog života (usp. Mt 10,38) i ne može biti Kristov učenik (usp. Lk 14,27). Iznad svega, on ne živi najistinitiju stvarnost besplatne ljubavi, a to je sudioništvo. Jedini koji je u potpunosti ostvario sudioništvo jest Krist, koji iz ljubavi, kako kaže Maksim Ispovjedalac, od „onoga koji uistinu bijaše, postade po naravi onaj koji ljubljaše“. Time nas je učinio sudionicima istinskog života, koji je život kao zōē i ostvaruje se samo kao besplatna ljubav, odnosno kao Pasha. Ne možemo ljubiti doli sudjelujući. Besplatna ljubav uključuje sudioništvo. A budući da se ljubav ostvaruje kroz pashalo trodnevlje, sudioništvo se temelji na Kristu i proistječe iz Krista, odnosno sudjelujući u Kristovoj Pashi. Postoji dakle samo jedan put do pravog života, a to je Krist: to je put krštenja, kada nam je Bog dao milost da se združimo s njegovim uskrsnom prijelazom. To je put do našeg potpunog ostvarenja: sudioništvo u njegovu križu.

Križ – svi križevi – ostaju samo križevi, osim ako ih živimo s raspetim Kristom, koji nam pomaže da se presadimo u proslavljenog Krista: tada postaju uskrsnuće i mjesto svjetla i sve potpunije spoznaje ljubavi Očeve (usp. Rim 8,17).

To je put iskustvene spoznaje istinske radosti (usp. 1Pt 4,13).

Križevi koji nas pogađaju i koje svakodnevno nosimo, zahvaljujući Kristovu križu, postaju za nas kršćane sudioništvom u Raspetome, koje je promijenilo smisao i značenje križa. U Njemu sama smrt postaje čin života, jer ako je Krist život, onda smrt postaje čin zajedništva sa životom.

Oni koji ne poznaju Krista misle da će pronaći radost života u ostvarenju svojih idealnih planova i vrijednosti.

Ali upravo u ovom odlomku Pavao objašnjava ishod života usmjerenog u tom smjeru, pomoću riječi koja se inače koristi u suprotnom smislu od načina na koji se ovdje koristi. Pavao govori o onima koji imaju za boga svoj trbuh, odnosno o onima koji traže svoje potpuno ostvarenje kroz život shvaćen kao bios i psychē, odnosno samu narav. Ali to su upravo oni koji će se izgubiti, koji će se uništiti.

Riječ koju koristi je phronountes – razumska sposobnost, sposobnost da se bude mudar – koju ti ljudi koriste za zemaljske stvari. Sada je prevedeno „misle na zemaljsko“.

Pavao obično koristi ovu riječ za one koji znaju razlučivati, za one koji su istinski mudri, dok je sada koristi za one koji su neprijatelji Kristova križa i razlučuju samo u zemaljskom smislu te ne znaju tražiti ono što je gore, jer nemaju iskustvo uskrsnuća s Kristom. Nemaju, dakle, iskustvo odakle je Uskrsli i gdje su korijeni onih koji su uskrsnuli s Njime – to jest kod Oca (usp. Kol 3,1). Ne poznaju ni Kristovu ljubav koja nadilazi svaku spoznaju i ispunja nas puninom Božjom (usp. Ef 3,19).

Bez tog iskustva jasno je da ljudi zamjenjuju izvor života s izvorom vlastitog uništenja (usp. Rim 1,23).

Izvana možemo biti obrazovani i vrlo religiozni, ali dovoljno je pogledati imamo li ljubavi prema Kristovom križu, ili želimo svoj život urediti prema mentalitetu koji je možda općeprihvaćen, ali nas ne čini građanima neba gdje smo ukorijenjeni u Kristu uskrslom (usp. Ef 2,6). Stoga smo preosjetljivi za sebe i pokušavamo riješiti stvari koje smo možda u životu pretrpjeli, isključivo po mjerilima ovoga svijeta. U tom se slučaju vrlo često patnje sastoje u tome što se nismo mogli ostvariti prema vlastitoj volji (usp. Mk 10,37-40; Mk 8,32-33).

Jedno od skliznuća zadnjih stoljeća je upravo taj prijelaz iz nebeskog u zemaljsko državljanstvo. Zbog toga se promijenilo i shvaćanje duhovnog i pastoralnog života, a nadasve smo izgubili prisnost s eshatološkom vizijom ispunjenja svega u Kristu.

Inače ostaje neshvatljivo kako je, uza sve isticanje trpljenja u pobožnostima, u katehezama i propovijedima vrlo teško pronaći pashalno značenje križa, njegov konačni smisao. Lakše ga je pronaći u ljudima koji su otvoreni Duhu Svetome, koji žive daleko od buke javnog mnijenja, sjedinjeni s Kristom i sa svojom braćom i sestrama u Kristu, koji su već sada građani nebeskog Jeruzalema, koji je naša prava majka (usp. Gal 4,26).

 

SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.

 

POLSKI

Paweł przedstawia dziś porównanie dwóch rzeczywistości, które nas dotyczą. W rzeczywistości jednak pokazuje, że nie jest to porównanie, ponieważ wszystko zawieszone jest na drugim stwierdzeniu, którego centrum jest krzyż Chrystusa.

Niektórzy „zachowują się jak wrogowie krzyża Chrystusowego”. Ale ci, którzy są jak Paweł i ci, którzy przyjęli jego głoszenie, nie tyle stanowią opozycję dla tych wrogów krzyża Chrystusa, co reprezentują prawdziwą alternatywę.

Nie ma bowiem zrównoważonego porównania między zatraceniem a obywatelstwem w niebie, gdzie nasz Zbawiciel i Pan Jezus Chrystus przemienia nawet śmiertelne ciała swoich uczniów i dopuszcza ich do chwały Bożej w wieczności.

Rzeczywiście, nie można rozsądnie wybierać między tymi dwiema rzeczami, ponieważ jasne jest, że przeważa druga możliwość. Jednak Paweł wyjaśnia, że prawdziwym przełomem jest krzyż Chrystusa.

Paweł mówi płacząc. Nie płacze z powodu jakiejś własnej sprawy, ale z powodu innych i dla innych.

Jest to podobne do tego, co dzieje się z płaczem Tymoteusza (por. 2 Tm 1,4). Paweł płacze nad wrogami krzyża Chrystusa, nad tymi, którzy odwracają się od Chrystusa z powodu Jego krzyża.

Paweł napisał nawet list nazwany „listem łez”, który zaginął: „Pisałem bowiem do was będąc w wielkiej rozterce i ucisku serca, wśród wielu łez, nie po to, aby was zasmucić, lecz żebyście wiedzieli, jak tym bardziej was miłuję” (2 Kor 2,4).

Tutaj powodem łez jest miłość. Ten, kto kocha, cierpi. Drogą miłości w tej historii jest triduum paschalne Chrystusa.

Oto wrogowie krzyża Chrystusa: wyobrazić sobie ewolucję życia bez krzyża, to wyobrazić sobie to życie poza miłością lub mieć wyobrażenie miłości w stylu klasycznym, to znaczy według doskonałej, idealnej formy i bez wymiaru cierpienia.

Tutaj sprawa staje się szczególnie delikatna, ponieważ słowem, którego Paweł używa w odniesieniu do wrogów krzyża Chrystusa, jest echthrous, dopełniacz liczby mnogiej przymiotnika echthros, który oznacza wroga (łac. inimicus), ale nie w znaczeniu wroga wojennego, dla którego zamiast tego używa się słowa polemios (łac. hostis). Chodzi o fakt, że kiedyś byli przyjaciółmi, a teraz stali się wrogami.

Pozostawmy wszystkie egzegetyczne dyskusje, jakkolwiek interesujące, ale z pewnością wyłania się z nich fakt, że byli ludzie, którzy stali się wrogami krzyża Chrystusa.

Paweł kwestionuje mentalność według ktorej, jeśli jesteśmy chrześcijanami, cierpienie nie powinno nas dotyczyć. Ale jeśli mamy taką mentalność, tak naprawdę nie przyjęliśmy życia zōē, które zostało nam dane właśnie w chrzcielnym przejściu paschalnym i które pozostaje formą urzeczywistniania się agape, życia ochrzczonych w Chrystusie.

Kto nie przyjmuje swojego krzyża, nie jest godny życia w synostwie (por. Mt 10, 38) i nie może być uczniem Chrystusa (por. Łk 14, 27). Ale przede wszystkim nie żyje najprawdziwszą rzeczywistością agape, którą jest uczestnictwo. Jedynym, który urzeczywistnił uczestnictwo w pełni, jest Chrystus, który z miłości, jak mówi Maksym Wyznawca, z „tego, kim naprawdę był, stał się z natury tym, którego umiłował”. W ten sposób uczynił nas uczestnikami prawdziwego życia, tego zōē, które realizuje się tylko jako agape, to znaczy jako pascha. Nie można kochać inaczej niż poprzez uczestnictwo. Uczestnictwo jest konstytutywne dla agape. A ponieważ miłość urzeczywistnia się poprzez Triduum paschalne, uczestnictwo opiera się na Chrystusie i od Niego pochodzi, to znaczy jest uczestnictwem w Passze Chrystusa. Istnieje zatem tylko jedna droga do prawdziwego życia, którą jest Chrystus: jest to droga chrzcielna, kiedy Bóg dał nam łaskę zjednoczenia się z Jego paschalnym przejściem. To jest droga do naszej pełnej realizacji: uczestnictwo w Jego krzyżu.

Krzyż, wszystkie krzyże, pozostają tylko krzyżami, chyba że przeżywamy je z ukrzyżowanym Chrystusem, który pomaga nam przeszczepić się w chwalebnego Chrystusa: wtedy stają się zmartwychwstaniem i miejscem światła oraz coraz pełniejszego poznania miłości Ojca (por. Rz 8, 17).

To jest droga do doświadczalnego poznania prawdziwej radości (por. 1 P 4, 13).

Krzyże, które nas dotykają i które dźwigamy każdego dnia, dzięki krzyżowi Chrystusa dla nas chrześcijan stają się uczestnictwem w Ukrzyżowanym, który zmienił sens i znaczenie krzyża. W Nim sama śmierć staje się aktem życia, ponieważ jeśli Chrystus jest życiem, śmierć staje się aktem komunii z życiem.

Ten, kto nie zna Chrystusa, myśli, że znajduje radość życia w realizacji swoich idealnych projektów i wartości. Ale w tym samym fragmencie Paweł wyjaśnia wynik życia ukierunkowanego w tym sensie, używając słowa, które zwykle jest używane w znaczeniu przeciwnym do tego, w jakim jest tutaj używane. Paweł mówi o tych, którzy mają swój brzuch jako boga, to znaczy, którzy szukają ostatecznego spełnienia poprzez życie rozumiane jako bios i psychē, czyli samą naturę. Ale to są właśnie ci, którzy się zatracą, zniszczą.

Słowo, o którym mowa, to phronountes – zdolność umysłowa, umiejętność bycia mądrym – którą ci ludzie stosują do rzeczy ziemskich. Obecnie jest ono tłumaczone jako „to ci, których dążenia są przyziemne”.

Zwykle Paweł używa tego słowa, aby wskazać tych, którzy wiedzą, jak rozeznawać, tych, którzy są naprawdę mądrzy, ale teraz używa go w odniesieniu do tych, którzy są wrogami krzyża Chrystusa i rozeznają według klucza ziemskiego, to znaczy nie są w stanie szukać rzeczy w górze, ponieważ nie mają doświadczenia zmartwychwstania z Chrystusem zmartwychwstałym. Dlatego nie mają doświadczenia, gdzie jest Zmartwychwstały i gdzie są korzenie tych, którzy z Nim zmartwychwstali, to znaczy u Ojca (por. Kol 3,1). Nie znają też miłości Chrystusa, która przewyższa wszelką wiedzę i napełnia nas pełnią Boga (por. Ef 3,19).

Jednak bez tego doświadczenia oczywiste jest, że człowiek zamienia źródło życia na źródło własnego zniszczenia (por. Rz 1,23).

W rzeczywistości możemy być pozornie kulturalni i bardzo religijni, ale wystarczy zobaczyć, czy mamy miłość do krzyża Chrystusa, czy też chcemy zorganizować nasze życie zgodnie ze sposobem myślenia, który być może jest powszechnie podzielany, ale który nie czyni nas obywatelami nieba, gdzie jesteśmy zakorzenieni w zmartwychwstałym Chrystusie (por. Ef 2,6). Jesteśmy więc nadwrażliwi na samych siebie i próbujemy uporządkować rzeczy, które wycierpieliśmy w życiu, wyłącznie według kryterium tego świata. W tym przypadku bardzo często cierpienie polega na tym, że nie byliśmy w stanie zrealizować siebie zgodnie z własną wolą (por. Mk 10,37-40; Mk 8,32-33).

Jednym z poślizgów na drodze ostatnich stuleci jest właśnie to przeniesienie obywatelstwa (przynależności) z nieba na ziemię. Z tego powodu zmieniła się również wizja życia duchowego, duszpasterstwa, a przede wszystkim straciliśmy znajomość eschatologicznej wizji spełnienia wszystkiego w Chrystusie.

W przeciwnym razie pozostaje niezrozumiałe, jak pomimo całego dewocyjnego smutku, bardzo trudno jest znaleźć paschalne znaczenie krzyża, jego rezultat, w katechezie i homiletyce.

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej