[SEMI] XXV DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (ANNO C) 2

ITALIANO

Oggi e la prossima domenica, la seconda lettura è tratta dalla Prima Lettera dell’apostolo Paolo a Timoteo. Si tratta di una lettera che fa parte di quel blocco di scritti che normalmente vengono chiamate “lettere pastorali”. In effetti, vi si nota una sfumatura diversa rispetto ad altre lettere paoline. Intanto, va notato che le lettere chiamate così non sono indirizzate a delle Chiese, ma a persone precise che sono i capi delle comunità. Si tratta di Timoteo, Tito e Filemone. Paolo si trova già verso la fine della sua vita. A differenza delle altre lettere, queste sono molto più asciutte teologicamente, tanto che molti esperti sostengono che non siano di Paolo, ma che vadano attribuite a qualche suo discepolo o a un ignoto autore cristiano. Ma, rimanendo nella tradizione che attribuisce queste lettere a Paolo, possiamo leggerle sullo sfondo che troviamo nelle altre lettere paoline e cogliere così il fatto che qui vengono dati una serie di consigli pratici, addirittura un po’ sbrigativi, che tuttavia provengono da un terreno più riflettuto e profondo e qui vanno collocati. Per questo motivo, alcune parti, proprio perché sono così pratiche, non vanno assolutizzate e separate dalle profonde riflessioni che troviamo altrove. Infatti, certi aspetti concreti possono variare a seconda dei tempi e dei luoghi diversi. Si tratta di un discernimento continuo che la Chiesa compie nel sapere agire a partire dalla fede.

Il brano si apre con l’esortazione a pregare: pregare per tutti gli uomini, per i re e per tutti coloro che hanno autorità. Sembra un’esortazione totalmente abituale. Ma, vedendo le parole che Paolo usa per la preghiera, già si dischiude un contenuto spirituale molto utile e prezioso.

Per dire “preghiera”, Paolo usa la parola deēseis, ossia deēsis. La parola viene dal verbo che vuol dire chiedere, supplicare orientati a chi si domanda.

Anche la seconda parola che Paolo usa, proseuchas, normalmente viene tradotta con “preghiere”. Ma, di per sé, il suo significato principale è “desiderare”, che poi viene assorbito nel pregare. È una parola composta da pros che vuol dire “verso”, e euchomai, cioè “desiderare”. Ciò vuol dire che la preghiera porta, comunica il desiderio verso l’altro, verso Dio stesso.

La terza parola usata è enteuxeis, cioè “intercessioni”, dunque chiedo per conto di un’altra persona. Sono pertanto un mediatore.

L’ultima parola che viene suggerita da Paolo è eucharistias, cioè “ringraziamenti”.

Paolo propone una sintesi sulla preghiera che è sempre molto utile ricordare, per avere una più profonda chiarezza in che cosa consista la preghiera. Tanto più che è evidente che qui Paolo considera la preghiera della comunità, la preghiera liturgica.

Quando ci invitava a pregare, Cristo usava una parola che significa presentare i desideri a Dio e consegnarli a Lui. Siccome siamo risuscitati dal battesimo nella vita filiale di comunione, è importante che i desideri che nascono in noi vengano coscientizzati in un dialogo filiale con il Padre, o nella comunione con Cristo. Come ci insegnano diversi padri della Filocalia, ciò è importantissimo, perché mentre io racconto i miei desideri dentro ad una reale relazione nello Spirito Santo, già si compie una purificazione di tali desideri.

I desideri possono nascere infatti dalle passioni, dalle realtà della mia natura umana che facilmente sono tentate dall’uomo vecchio che vorrebbe essere rianimato dopo la morte battesimale. Figuriamoci se non abbiamo cura di una vita spirituale veramente battesimale ed eucaristica, dove la zoē non è l’unica vita a cui è finalizzata tutta la nostra esistenza, e il corpo di Cristo l’unico corpo in cui il mio trova il suo compimento!

Quanti desideri che prendiamo in considerazione portano esattamente nella direzione opposta a Cristo, e dunque fuori dalla comunione! E quante volte i desideri per cui preghiamo sono camuffati dall’amor proprio, dalla vendetta, da una soggettiva sistemazione delle ferite e dall’autoaffermazione. Queste sono tutte realtà che manifestano che non siamo ancora redenti. La redenzione è il compimento dei desideri veri che la preghiera riconosce. Si tratta allora di cogliere i desideri della zoē, e non dell’uomo vecchio!

E ciò lo fa una preghiera fondata nello Spirito Santo che, per Cristo, mi fa vivere da figlio con il Padre. Allora, la preghiera è vissuta nella zoē, che integra bios e psichē in Cristo Gesù.

Si può supplicare fortemente, ma la relazione nello Spirito Santo ti fa comprendere che magari ciò che non accade e per cui hai pregato è proprio grazie all’amore di Dio che ti protegge. Perciò la mia vera preghiera non esiste senza rendimento di grazie. Chi non è mosso dalla gratitudine verso Dio, Padre, Figlio e Spirito Santo, non conosce il vero Dio (cf Rm 1,21).

Ma qui i ringraziamenti sono mossi anche per gli altri uomini, non solo per noi stessi.

Dunque, la preghiera costituisce un atteggiamento attento alle relazioni e, attraverso di esse, io leggo tutto in una comunione d’amore con Dio Padre. Tanto che la prima parola che Paolo usa per cominciare a descrivere la preghiera, cioè deēsis, è entrata nell’iconografia cristiana. L’icona chiamata deēsis più frequente è composta dalla Madre di Dio e da san Giovanni Battista, ciascuno posti da un lato di Cristo e orientati a Lui, con il capo un po’ inclinato verso di Lui e le mani aperte a indicarlo e a ricevere la zoē. Questo dice e manifesta un grande contenuto spirituale: chi prega veramente, è così orientato a Cristo che con la propria vita diventa uno che lo indica e lo testimonia. Diventa cioè una persona che manifesta e comunica Cristo come Colui che è venuto da Salvatore di tutti gli uomini, Cristo come dono del Padre che permette a tutti di trovarsi in una novità di vita.

È magnifico che Paolo dica di pregare per chi governa, per chi ha autorità. Attenzione: non dice di pregare affinché divengano cristiani, ma di pregare affinché si possa vivere in pace, e i cristiani possano vivere una vita dedicata a Dio. Infatti la pace, la serenità, la bontà, la magnanimità sono frutti dello Spirito Santo.

Dio vuole che tutti gli uomini siano salvati e arrivano a conoscere la verità, che infatti, come testimonia Giovanni, è la relazione d’amore tra il Padre e il Figlio. Ma uno solo è il mediatore tra gli uomini e Dio: Cristo Gesù. E infatti abbiamo visto che una parola che Paolo usa per la preghiera è proprio “intercessione”. Dunque, proprio a Cristo presentiamo gli uomini e, tramite Lui, la nostra supplica si apre alla volontà del Padre.

E, ogni volta che prega, Paolo ha in mente l’atteggiamento orante ebraico, cioè le mani alzate (cf v. 8). Ma la cosa più importante in questo gesto è che queste mani siano purificate dalle passioni, specialmente da collera e contese. Se abbiamo qualsiasi cosa che ostacola la comunione, non possiamo pregare nel senso che abbiamo approfondito ora, ma bisogna entrare nella purificazione, che reinnesta nella comunione del corpo.

Se non viviamo la comunione, è inutile alzare le mani in preghiera, perché non stiamo nella relazione di Cristo con il Padre. Figuriamoci quando si prega ostentatamente in pubblico, per far vedere che noi siamo religiosi: “Invece, quando tu preghi, entra nella tua camera, chiudi la porta e prega il Padre tuo, che è nel segreto; e il Padre tuo, che vede nel segreto, ti ricompenserà” (Mt 6,6).

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ENGLISH

Today and next Sunday, the second reading is taken from the First Letter of St Paul to Timothy. This letter is part of a group of writings that are commonly referred to as “pastoral letters”. There is a different tone to these letters compared to other Pauline letters. First of all, it should be noted that the letters so called are not addressed to churches, but to specific individuals (Timothy, Titus, and Philemon) who are the leaders of communities. Paul is already nearing the end of his life. Unlike the other letters, these are much more concise theologically, so much so that many experts argue that they are not by Paul, but should be attributed to one of his disciples or to an unknown Christian author. However, remaining within the tradition that attributes these letters to Paul, when we can read them against the background found in the other Pauline letters, we grasp the following: the series of practical, even somewhat hasty pieces of advice that are given here originate in more thoughtful and profound grounding and should, therefore, be situated in that context. For this reason, the practical nature of some sections should not be understood as absolute, taken in isolation from the profound reflections found elsewhere. In fact, certain concrete aspects may vary according to different times and places. This is a matter of continuous discernment that the Church carries out in knowing how to act on the basis of faith.

The passage opens with an exhortation to pray: to pray for all men, for kings and for all those in authority. While it appears to be a completely normal exhortation, attention to the words that Paul uses for prayer reveals the unfolding of very useful and precious spiritual content.

To say “supplications”, Paul uses the word deēseis, or deēsis, a word that comes from the verb that means “to ask” or “to beg” and is directed towards the one who is asked. For the second word, Paul uses the word proseuchas. While this term is normally translated as “prayers”, the main meaning of this term in itself is “to desire”, being a composite of the preposition “prós” meaning “towards” and “euchomai” meaning “to desire”. This meaning is taken up into the term “prayer”, indicating that prayer implies or communicates a desire towards the other, towards God himself.

The third word that is used in the series is enteuxeis, meaning “petitions” or “intercessions”, connoting that I ask on behalf of another person. I am therefore a mediator.

The last word suggested by Paul is eucharistias, meaning “thanksgiving”.

Paul offers a summary of prayer that is always very useful to remember, in order to have a deeper understanding of what prayer consists, especially since it is clear that here Paul is referring to the prayer of the community, liturgical prayer.

When Christ invited us to pray, he used a word that means to present our desires to God and entrust them to him. Since we are resurrected through baptism into a filial life of communion, it is important that the desires that arise in us become explicitly realized in a filial dialogue with the Father, or in communion with Christ. As several fathers of the Philokalia teach us, this is very important, because as I recount my desires within a real relationship in the Holy Spirit, a purification of those desires already takes place.

Desires can in fact arise from passions, from the realities of my human nature, which are easily tempted by the old man who would like to be revived after baptismal death. Imagine not caring for a truly spiritual life that is both baptismal and Eucharistic; imagine a spiritual life that fails to pursue zoē as the only life to which we direct our entire existence and the body of Christ as the only body in which my body finds its fulfilment!

How many desires we entertain lead us in the exact opposite direction from Christ and therefore lead us out of communion! How often does it happen that the desires for which we pray are disguised by self-love, revenge, a self-help healing of our wounds and self-assertion. All of these realities indicate that we are not yet redeemed. Redemption is rather the fulfilment of true desires that prayer recognises. It is therefore a matter of grasping the desires of zoē and not of the old man!

This is done in prayer that is founded in the Holy Spirit who, through Christ, makes me live as a child with the Father. In this way prayer is lived in zoē which integrates both bios and psichē in Christ Jesus.

One may plead fervently, but the relationship in the Holy Spirit enables us understand that perhaps the thing for which I prayed that does not happen is precisely thanks to the love of God who protects us. Therefore, my true prayer does not exist without thanksgiving. Those who are not moved by gratitude towards God, Father, Son and Holy Spirit, do not know the true God (cf. Rom 1:21).

But here, thanksgiving is also offered for other people, not just for ourselves.

Therefore, prayer constitutes an attitude that is attentive to relationships. Through them, I read everything in a communion of love with God the Father. This is so true that the term deēsis, the first word Paul uses to describe prayer, has found its way into Christian iconography. The most common icon called a deēsis is composed of the Mother of God and St John the Baptist, each placed on either side of Christ and oriented towards Him, with their heads slightly inclined towards Him and their hands open to point to Him and receive zoē. This says and manifests a great spiritual content: those who truly pray are so oriented towards Christ that with their own lives they become those who point to Him and bear witness to Him. That is, they become a person who manifests and communicates Christ as the One who came as the Saviour of all people, Christ as the gift of the Father who allows everyone to find themselves in a newness of life.

It is wonderful that Paul says to pray for those who govern, for those in authority. Note: he does not say to pray that they may become Christians, but to pray that we may live in peace and that Christians may live a life dedicated to God. In fact, peace, serenity, goodness and magnanimity are fruits of the Holy Spirit.

God wants all people to be saved and come to know the truth, which, as John testifies, is the loving relationship between the Father and the Son. But there is only one mediator between men and God: Christ Jesus. We have seen, in fact, that one word Paul uses for prayer is “intercession”. Therefore, we present others to Christ, and through Him, our supplication opens itself to the will of the Father.

Every time he prays, Paul has in mind the typical Jewish posture of prayer, that is, hands raised (cf. v. 8). But the most important thing in this gesture is that these hands are purified from passions, especially anger and strife. If we have anything that hinders communion, we cannot pray in the sense that we have just explored, but we must enter into purification, which re-engages us in the communion of the body.

If we do not live in communion, it is useless to raise our hands in prayer, because we are not in Christ’s relationship with the Father. Imagine when we pray ostentatiously in public to show that we are religious: “But when you pray, go to your inner room, close the door, and pray to your Father in secret. And your Father who sees in secret will repay you.” (Matthew 6:6).

 

SEEDS, the Aletti Centre’s column, is available every Wednesday.
Every week, in addition to the Sunday homily in audio format, an in-depth study of the readings from the Sunday or festive Eucharistic liturgy will be available on the LIPA website.

 

ESPAÑOL

Hoy y el próximo domingo, la segunda lectura está tomada de la Primera Carta del apóstol Pablo a Timoteo. Se trata de una carta que forma parte de ese conjunto de escritos que normalmente se denominan «cartas pastorales». De hecho, se aprecia en ella un matiz diferente con respecto a otras cartas paulinas. En primer lugar, hay que señalar que las cartas llamadas así no están dirigidas a las Iglesias, sino a personas concretas que son los jefes de las comunidades. Se trata de Timoteo, Tito y Filemón. Pablo se encuentra ya hacia el final de su vida. A diferencia de las otras cartas, estas son mucho más concisas teológicamente, hasta tal punto que muchos expertos sostienen que no son de Pablo, sino que deben atribuirse a alguno de sus discípulos o a un autor cristiano desconocido.

Pero, siguiendo la tradición que atribuye estas cartas a Pablo, podemos leerlas en el contexto que encontramos en las otras cartas paulinas y comprender así que aquí se dan una serie de consejos prácticos, incluso un poco apresurados, que sin embargo provienen de un terreno más reflexivo y profundo y deben situarse aquí. Por esta razón, algunas partes, precisamente porque son tan prácticas, no deben absolutizarse y separarse de las profundas reflexiones que encontramos en otros lugares. De hecho, ciertos aspectos concretos pueden variar según los diferentes tiempos y lugares. Se trata de un discernimiento continuo que la Iglesia lleva a cabo al saber actuar a partir de la fe.

El pasaje comienza con la exhortación a orar: orar por todos los hombres, por los reyes y por todos los que tienen autoridad. Parece una exhortación totalmente habitual. Pero, al ver las palabras que Pablo utiliza para la oración, ya se revela un contenido espiritual muy útil y valioso. Para decir «oración», Pablo utiliza la palabra deēseis, es decir, deēsis. La palabra proviene del verbo que significa pedir, suplicar, orientado a quien se lo pide.

La segunda palabra que utiliza Pablo, proseuchas, también se traduce normalmente como «oraciones». Pero, en sí misma, su significado principal es «desear», que luego se absorbe en la oración. Es una palabra compuesta por pros, que significa «hacia», y euchomai, es decir, «desear». Esto significa que la oración lleva, comunica el deseo hacia el otro, hacia Dios mismo.

La tercera palabra utilizada es enteuxeis, es decir, «intercesiones», por lo tanto, pido en nombre de otra persona. Por lo tanto, soy un mediador. La última palabra que sugiere Pablo es eucharistias, es decir, «agradecimiento».

Pablo propone una síntesis sobre la oración que siempre es muy útil recordar, para tener una claridad más profunda sobre en qué consiste la oración. Tanto más cuanto que es evidente que aquí Pablo considera la oración de la comunidad, la oración litúrgica.

Cuando nos invitaba a orar, Cristo utilizaba una palabra que significa presentar los deseos a Dios y entregárselos a Él. Puesto que hemos resucitado por el bautismo a la vida filial de comunión, es importante que los deseos que nacen en nosotros se conscienticen en un diálogo filial con el Padre, o en la comunión con Cristo. Como nos enseñan varios padres de la Filocalia, esto es muy importante, porque mientras relato mis deseos dentro de una relación real en el Espíritu Santo, ya se lleva a cabo una purificación de esos deseos.

De hecho, los deseos pueden surgir de las pasiones, de las realidades de mi naturaleza humana que fácilmente son tentadas por el hombre viejo que querría ser reanimado después de la muerte bautismal. Imaginemos si no cuidamos una vida espiritual verdaderamente bautismal y eucarística, donde la zoē no es la única vida a la que se dirige toda nuestra existencia, y el cuerpo de Cristo el único cuerpo en el que el mío encuentra su plenitud.

¡Cuántos deseos que tenemos en cuenta nos llevan exactamente en la dirección opuesta a Cristo, y por lo tanto fuera de la comunión! Y cuántas veces los deseos por los que rezamos están disfrazados de amor propio, venganza, una solución subjetiva de las heridas y autoafirmación. Todas estas son realidades que manifiestan que aún no hemos sido redimidos. La redención es el cumplimiento de los verdaderos deseos que la oración reconoce. Se trata, pues, de captar los deseos de la zoē, ¡y no los del hombre viejo!

Y esto lo hace una oración fundada en el Espíritu Santo que, por Cristo, me hace vivir como hijo con el Padre. Entonces, la oración se vive en la zoē, que integra bios y psichē en Cristo Jesús.

Se puede suplicar con fuerza, pero la relación en el Espíritu Santo te hace comprender que tal vez lo que no sucede y por lo que has rezado es precisamente gracias al amor de Dios que te protege. Por eso, mi verdadera oración no existe sin acción de gracias. Quien no se mueve por la gratitud hacia Dios, Padre, Hijo y Espíritu Santo, no conoce al verdadero Dios (cf. Rm 1,21).

Pero aquí las gracias se dan también por los demás, no solo por nosotros mismos. Por lo tanto, la oración constituye una actitud atenta a las relaciones y, a través de ellas, leo todo en una comunión de amor con Dios Padre. Tanto es así que la primera palabra que Pablo utiliza para comenzar a describir la oración, es decir, deēsis, ha entrado en la iconografía cristiana.

El icono más frecuente llamado deēsis está compuesto por la Madre de Dios y San Juan Bautista, cada uno situado a un lado de Cristo y orientado hacia Él, con la cabeza ligeramente inclinada hacia Él y las manos abiertas para señalarlo y recibir la zoē. Esto dice y manifiesta un gran contenido espiritual: quien reza verdaderamente está tan orientado hacia Cristo que con su propia vida se convierte en alguien que lo señala y lo testimonia. Es decir, se convierte en una persona que manifiesta y comunica a Cristo como Aquel que ha venido como Salvador de todos los hombres, Cristo como don del Padre que permite a todos encontrarse en una novedad de vida.

Es magnífico que Pablo diga que hay que orar por los que gobiernan, por los que tienen autoridad. Atención: no dice que hay que orar para que se conviertan al cristianismo, sino para que podamos vivir en paz y los cristianos puedan vivir una vida dedicada a Dios. De hecho, la paz, la serenidad, la bondad y la magnanimidad son frutos del Espíritu Santo.

Dios quiere que todos los hombres se salven y lleguen a conocer la verdad, que, de hecho, como testimonia Juan, es la relación de amor entre el Padre y el Hijo. Pero solo hay un mediador entre los hombres y Dios: Cristo Jesús. Y, de hecho, hemos visto que una palabra que Pablo utiliza para la oración es precisamente «intercesión». Por lo tanto, presentamos a los hombres precisamente a Cristo y, a través de Él, nuestra súplica se abre a la voluntad del Padre.

 

Y, cada vez que reza, Pablo tiene en mente la actitud orante judía, es decir, las manos levantadas (cf. v. 8). Pero lo más importante en este gesto es que estas manos estén purificadas de las pasiones, especialmente de la ira y las disputas. Si tenemos algo que obstaculiza la comunión, no podemos orar en el sentido que hemos profundizado ahora, sino que debemos entrar en la purificación, que nos reincorpora a la comunión del cuerpo.

Si no vivimos la comunión, es inútil levantar las manos en oración, porque no estamos en la relación de Cristo con el Padre. Imaginemos cuando se reza ostentosamente en público, para demostrar que somos religiosos: «Pero tú, cuando reces, entra en tu habitación, cierra la puerta y reza a tu Padre, que está en secreto; y tu Padre, que ve en lo secreto, te recompensará» (Mt 6,6).

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

Danes in naslednjo nedeljo je drugo berilo vzeto iz Prvega pisma apostola Pavla Timoteju. Gre za pismo, ki spada v sklop spisov, ki jih običajno imenujemo »pastoralna pisma«. Dejansko je v njem zaznati nekoliko drugačen ton kot v drugih Pavlovih pismih. Najprej je treba povedati, da ta pisma niso naslovljena na cerkvene skupnosti, temveč na določene osebe, ki so voditelji skupnosti. To so Timotej, Tit in Filemon. Pavel se bliža koncu svojega življenja. Za razliko od drugih pisem, so ta teološko veliko bolj suhoparna, tako da mnogi strokovnjaki menijo, da niso Pavlova, ampak da jih je napisal kateri od njegovih učencev ali neznan krščanski avtor. Če pa ostanemo v tradiciji, ki ta pisma pripisuje Pavlu, jih lahko beremo na podlagi drugih Pavlovih pisem, in tako zaznamo, da gre tukaj predvsem za vrsto praktičnih, včasih celo nekoliko hitro podanih nasvetov, ki pa izvirajo iz globljega in premišljenega ozadja in jih je treba tja umestiti. Prav zato nekaterih delov, ker so tako praktični, ne smemo absolutizirati in ločevati od globokih razmišljanj, ki jih najdemo na drugih mestih. Nekateri konkretni vidiki se namreč lahko spreminjajo glede na čase in kraje. Gre za stalno razločevanje Cerkve, da bi, izhajajoč iz vere, znala delovati.

Odlomek se začne z spodbudo k molitvi: moliti za vse ljudi, za kralje in za vse, ki so na oblasti. Zdi se povsem običajna spodbuda. A če pogledamo besede, ki jih Pavel uporablja za molitev, se razkrije zelo bogata in dragocena duhovna vsebina.

Za »prošnjo« Pavel uporabi besedo deēseis oziroma deēsis. Ta beseda izhaja iz glagola, ki pomeni prositi, goreče prositi obrnjen k tistemu, ki ga prosiš.

Druga beseda, ki jo uporabi, je proseuchas, ki jo običajno prevajamo z »molitev«. Sama po sebi pa pomeni predvsem »želeti«, ki se nato vključi v molitev. Sestavljena je iz pros, ki pomeni »proti, k« in euchomai »želeti«. To pomeni, da molitev nosi in posreduje željo do drugega, do samega Boga.

Tretja beseda je enteuxeis, to je »priprošnje«, kar pomeni, da prosim v imenu drugega človeka. Sem posrednik.

Četrta beseda pa je eucharistias, to je »zahvale«.

Pavel nam tako ponudi povzetek molitve, ki si ga je vedno koristno zapomniti, da imamo jasnejšo predstavo, kaj molitev v resnici je. Jasno je tudi, da tu Pavel govori predvsem o molitvi skupnosti, o bogoslužni molitvi.

Ko nas je Kristus vabil k molitvi, je uporabljal besedo, ki pomeni predložiti želje Bogu in jih izročiti Njemu. Ker smo pri krstu vstali v sinovsko življenje občestva, je pomembno, da želje, ki se porajajo v nas, ozavestimo v sinovskem dialogu z Očetom ali v občestvu s Kristusom. Kot učijo različni očetje iz Filokalije, je to zelo pomembno, kajti, ko svoje želje pripovedujem v resničnem odnosu v Svetem Duhu, se te želje že prečiščujejo.

Želje lahko namreč izvirajo iz strasti ali iz naše človeške narave, ki je skušana s strani starega človeka, ki je sicer umrl pri krstu, a želi biti ponovno oživljen. To se dogaja še toliko bolj, če ne skrbimo za resnično krstno in evharistično življenje, če življenje kot zoē ni edino življenje, h kateremu je usmerjeno vse naše bivanje, in Kristusovo telo ni edino telo, v katerem moje telo najde svojo izpolnitev!

Koliko želja, ki jih gojimo, pelje natanko v nasprotno smer od Kristusa, torej izven občestva! In kolikokrat se za željami, za katere prosimo, skrivajo samoljubje, maščevanje, subjektivno reševanje ran in samouveljavljanje. Vse to pomeni, da še nismo resnično odrešeni. Odrešenje je dopolnitev pravih želja, prepoznanih v molitvi. Gre za to, da upoštevamo želje življenja kot zoē, ne pa starega človeka!

To je mogoče v molitvi, utemeljeni v Svetem Duhu, ki mi po Kristusu daje živeti kot sin z Očetom. Takrat molitev postane življenje kot zoē, ki vključuje bios in psychē v Jezusu Kristusu.

Lahko goreče prosimo, toda odnos v Svetem Duhu nam pomaga razumeti, da se včasih tisto, za kar prosimo in se ne zgodi, ne zgodi prav zaradi Božje ljubezni, ki nas varuje. Zato ne morem prav moliti, če se ne zahvaljujem. Kdor ni hvaležen Očetu, Sinu in Svetemu Duhu, ne pozna pravega Boga (prim. Rim 1,21).

Toda tukaj se zahvaljujemo tudi za druge ljudi, ne le, kar zadeva nas same.

Tako molitev postane drža pozornosti na odnose: skozi njih vse berem v občestvu ljubezni z Bogom Očetom. Tako je prva beseda, s katero Pavel začne opis molitve, deēsis, vstopila tudi v krščansko ikonografijo. Ikona, imenovana deēsis, najpogosteje prikazuje Božjo Mater in svetega Janeza Krstnika, vsakega na eni strani Kristusa, oba obrnjena k Njemu, z rahlo nagnjeno glavo in z odprtimi rokami, ki kažejo nanj in sprejemajo življenje kot zoē. To govori in razodeva globoko duhovno vsebino: kdor resnično moli, je tako usmerjen h Kristusu, da s svojim življenjem postane tisti, ki ga kaže in pričuje. Postane oseba, ki razodeva in posreduje Kristusa, ki je prišel kot Odrešenik vseh ljudi; Kristusa kot dar Očeta, ki vsakomur omogoča, da vstopi v novost življenja.

Čudovito je, da Pavel pravi, naj molimo za tiste, ki vladajo, ki so na oblasti. Pazite: ne pravi, naj molimo, da postanejo kristjani, temveč, da bi lahko živeli v miru in da bi kristjani lahko živeli življenje, posvečeno Bogu. Kajti mir, vedrina, dobrota, velikodušnost so sadovi Svetega Duha.

Bog hoče, da bi bili vsi ljudje odrešeni in da bi prišli do spoznanja resnice, ki je odnos ljubezni med Očetom in Sinom, kot pričuje Janez. A le eden je posrednik med Bogom in ljudmi: Jezus Kristus. Videli smo, da je ena izmed besed, ki jih Pavel uporablja za molitev, prav »priprošnja«. Tako ljudi predstavljamo Kristusu in po Njem se naše prošnje odpirajo Očetovi volji.

Vsakič, ko moli, ima Pavel pred očmi judovsko molitveno držo: dvignjene roke (prim. v. 8). Najpomembnejše pri tem pa je, da so te roke očiščene strasti, zlasti jeze in sporov. Če je karkoli, kar ovira občestvo, ne moremo moliti v tem smislu, ki smo ga zdaj poglobili, ampak moramo najprej vstopiti v očiščenje, ki ponovno vcepi v občestvo telesa.

Če ne živimo občestva, zaman dvigujemo roke v molitvi, saj nismo v Kristusovem odnosu z Očetom. Toliko manj, če pretirano molimo v javnosti, da bi pokazali, da smo pobožni: »Kadar pa ti moliš, pojdi v svojo sobo, zapri vrata in môli k svojemu Očetu, ki je na skrivnem in tvoj Oče, ki vidi na skrivnem, ti bo povrnil« (Mt 6,6).

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

Danas i sljedeće nedjelje drugo čitanje uzeto je iz Prve poslanice apostola Pavla Timoteju. To je poslanica koja pripada skupini spisa koje obično nazivamo „pastoralnim poslanicama“. U njima se doista opaža malo drugačiji ton od ostalih Pavlovih poslanica. Prije svega, treba reći da te poslanice nisu upućene crkvenim zajednicama, već određenim osobama koje su voditelji zajednica. To su Timotej, Tit i Filemon. Pavao je već pri kraju svog života. Za razliku od ostalih poslanica, ove su teološki mnogo suhoparnije, pa mnogi stručnjaci smatraju da nisu Pavlove, već da ih je napisao jedan od njegovih učenika ili nepoznati kršćanski autor. Međutim, ako ostanemo u tradiciji koja ove poslanice pripisuje Pavlu, možemo ih iščitavati na pozadini drugih Pavlovih poslanica, te tako uočavamo da je ovdje u pitanju prvenstveno niz praktičnih, ponekad čak i pomalo ishitrenih savjeta, koji pak proizlaze iz promišljenije i dublje pozadine te ih tamo treba smjestiti. Upravo zbog toga, neke dijelove, budući da su tako praktični, ne treba apsolutizirati i odvajati od dubokih promišljanja koja se nalaze na drugim mjestima. Naime, neki konkretni aspekti mogu varirati ovisno o vremenima i mjestima. To je stvar stalnog razlučivanje Crkve, kako bi, polazeći od vjere, znala djelovati.

Odlomak započinje s poticanjem na molitvu: moliti za sve ljude, za kraljeve i za sve koji su na vlasti. Čini se kao sasvim običan poticaj. Ali ako pogledamo riječi koje Pavao koristi za molitvu, otkriva se vrlo koristan i dragocjen duhovni sadržaj.

Za „prošnju“ Pavao koristi riječ deēseis ili deēsis. Ta riječ dolazi od glagola koji znači tražiti, usrdno tražiti okrenut onome koga moliš.

Druga riječ koju koristi je proseuchas, koja se obično prevodi kao „molitve“. Međutim, sama po sebi prvotno znači „željeti“, što se zatim uključuje u molitvu. Sastavljena je od pros, što znači „prema“, i euchomai, što znači „željeti“. To znači da molitva nosi i priopćava želju za drugim, za samim Bogom.

Treća riječ je enteuxeis, što znači „zagovori“; dakle, molim u ime druge osobe. Ja sam posrednik.

Četvrta riječ je eucharistias, što znači „zahvale“.

Pavao nam tako nudi sažetak molitve kojeg je uvijek korisno imati na umu kako bi smo imali jasniju predodžbu o tome što je zapravo molitva. Također je jasno da Pavao tu prvenstveno govori o molitvi zajednice, o liturgijskoj molitvi.

Kada nas je Krist pozivao na molitvu, upotrebljavao je riječ koja znači iznijeti svoje želje Bogu i predati ih Njemu. Budući da smo na krštenju uskrsnuli na sinovski život zajedništva, važno je da želje koje se u nama rađaju posvijestimo u sinovskom dijalogu s Ocem ili u zajedništvu s Kristom. Kako nas uče razni oci iz Filokalije, to je vrlo važno, jer dok pripovijedam svoje želje unutar stvarnog odnosa u Duhu Svetom, te se želje već pročišćuju.

Želje mogu naime proizaći iz strastî ili iz naše ljudske naravi, koju napastuje stari čovjek koji je umro na krštenju, ali želi biti ponovno oživljen. To se događa tim više ako ne skrbimo o istinskom krsnom i euharistijskom životu, ako život kao zoē nije jedini život prema kojem je usmjereno cijelo naše postojanje, a tijelo Kristovo nije jedino tijelo u kojem moje tijelo pronalazi svoje ispunjenje!

Koliko želja koje gajimo vode upravo u suprotnom smjeru od Krista, odnosno izvan zajedništva! I koliko se puta iza želja za koje se molimo krije samoljublje, osveta, subjektivno rješavanje rana i samopotvrđivanje. Sve to znači da još nismo stvarno otkupljeni. Otkupljenje je ispunjenje istinskih želja prepoznatih u molitvi. Radi se o tome da uvažavamo želje života kao zoē, a ne staroga čovjeka!

To je moguće u molitvi, utemeljenoj u Duhu Svetom, koji mi po Kristu omogućuje da živim kao sin s Ocem. Tada molitva postaje život kao zoē, što uključuje bios i psychē u Isusu Kristu.

Možemo žarko moliti, ali odnos u Duhu Svetom pomaže nam da shvatimo da se možda ono što ištemo, a ne dogodi se, ne događa upravo zahvaljujući Božjoj ljubavi koja nas štiti. Stoga ne mogu istinski moliti ako ne zahvaljujem. Tko nije zahvalan Ocu, Sinu i Duhu Svetomu, ne poznaje pravog Boga (usp. Rim 1,21).

Ali tu zahvaljujemo i za druge ljude, a ne samo za ono što se nas tiče.

Tako molitva postaje stav pažnje prema odnosima: kroz njih sve iščitavam u zajedništvu ljubavi s Bogom Ocem. Tako je prva riječ s kojom Pavao započinje opis molitve, deēsis, ušla u kršćansku ikonografiju. Ikona nazvana deēsis najčešće prikazuje Majku Božju i svetog Ivana Krstitelja, svakoga s jedne strane Krista, oboje okrenuti prema Njemu, s blago nagnutom glavom i raširenim rukama koje pokazuju Njega i prihvaćaju život kao zoē. To izriče i očituje duboki duhovni sadržaj: tko istinski moli, toliko je usmjeren prema Kristu da svojim životom postaje onaj koji ga pokazuje i svjedoči o njemu. Postaje osoba koja očituje i priopćava Krista koji je došao kao Spasitelj svih ljudi; Krista kao dar Oca koji omogućuje svima da uđu u novost života.

Divno je što Pavao kaže da molimo za one koji vladaju, one koji su na vlasti. Obratimo pažnju: ne kaže da molimo da postanu kršćani, već da se može živjeti u miru i da kršćani mogu živjeti život posvećen Bogu. Jer su mir, spokoj, dobrota, velikodušnost plodovi Duha Svetoga.

Bog želi da se svi ljudi spase i da dođu do spoznanja istine, koja je, kako svjedoči Ivan, odnos ljubavi između Oca i Sina. Ali samo je jedan posrednik između ljudi i Boga: Krist Isus. Vidjeli smo da je jedna od riječi koju Pavao koristi za molitvu upravo „zagovor“. Tako ljude predstavljamo Kristu, i po Njemu se naše prošnje otvaraju Očevoj volji.

Svaki put kad moli, Pavao ima pred očima židovski molitveni stav: uzdignute ruke (usp. r. 8). Ali pritom je najvažnije da su te ruke očišćene od strasti, posebno srdžbe i svađe. Ako postoji išta što sprječava zajedništvo, ne možemo moliti u ovom smislu koji smo sada produbili, već najprije moramo ući u čišćenje, koje ponovno ucjepljuje u zajedništvo tijela.

Ako ne živimo zajedništvo, uzaludno dižemo ruke u molitvi, jer nismo u Kristovom odnosu s Ocem. A pogotovo onda kad pretjerano molimo u javnosti kako bismo pokazali da smo pobožni: „Ti, naprotiv, kad moliš, uđi u svoju sobu, zatvori vrata i pomoli se svomu Ocu, koji je u skrovitosti. I Otac tvoj, koji vidi u skrovitosti, uzvratit će ti“ (Mt 6,6).

 

SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.

 

POLSKI

Dzisiaj i w kolejną niedzielę drugie czytanie pochodzi z Pierwszego Listu św. Pawła do Tymoteusza. Jest to list należący do zbioru pism zwanych zazwyczaj „listami pasterskimi”. W rzeczywistości można w nim dostrzec pewną różnicę w stosunku do innych listów św. Pawła. Należy zauważyć, że listy te nie są adresowane do Kościołów, ale do konkretnych osób, które są odpowiedzialne za wspólnoty. Chodzi o Tymoteusza, Tytusa i Filemona. Paweł znajduje się już pod koniec swojego życia. W przeciwieństwie do innych listów, te są znacznie bardziej lakoniczne teologicznie, do tego stopnia, że wielu ekspertów twierdzi, iż nie są one autorstwa Pawła, ale należy je przypisać jednemu z jego uczniów lub nieznanemu autorowi chrześcijańskiemu. Pozostając jednak w tradycji, która przypisuje te listy Pawłowi, możemy je czytać w kontekście innych listów paulińskich i dostrzec, że zawierają one szereg praktycznych, a nawet nieco pospiesznych rad, które jednak wynikają z głębszej refleksji i należy je tak traktować. Z tego powodu niektóre elementy, właśnie dlatego, że są tak praktyczne, nie powinny być traktowane jako absolutne i oddzielane od głębokich refleksji, które znajdujemy gdzie indziej. W rzeczywistości pewne konkretne aspekty mogą się różnić w zależności od czasu i miejsca. Jest to ciągłe rozeznanie, które Kościół dokonuje, aby wiedzieć, jak postępować w świetle wiary.

Fragment rozpoczyna się wezwaniem do modlitwy: modlitwy za wszystkich ludzi, za królów i wszystkich sprawujących władzę. Wydaje się to całkowicie zwyczajnym wezwaniem. Jednak patrząc na słowa, których Paweł używa w odniesieniu do modlitwy, dostrzegamy już bardzo użyteczną i cenną treść duchową. Aby powiedzieć „modlitwa”, Paweł używa słowa deēseis lub też deēsis. Słowo to pochodzi od czasownika oznaczającego prosić, błagać, skierowane do tego, kogo się prosi.

Również drugie słowo użyte przez Pawła, proseuchas, zazwyczaj tłumaczone jest jako „modlitwy”. Jednak samo w sobie jego głównym znaczeniem jest „pragnąć”, co następnie przechodzi w modlitwę. Jest to słowo złożone z pros, które oznacza „w kierunku”, oraz euchomai, czyli „pragnąć”. Oznacza to, że modlitwa niesie ze sobą, przekazuje pragnienie skierowane ku drugiemu, ku samemu Bogu.

Trzecie użyte słowo to enteuxeis, czyli „wstawiennictwo”, a więc proszę w imieniu innej osoby. Jestem zatem pośrednikiem.

Ostatnim słowem sugerowanym przez Pawła jest eucharistias, czyli „dziękczynienie”.

Paweł oferuje podsumowanie dotyczące modlitwy, o którym zawsze warto pamiętać, aby lepiej zrozumieć, na czym polega modlitwa. Tym bardziej, że jasne jest, iż Paweł rozważa tutaj modlitwę wspólnotową, modlitwę liturgiczną.

Kiedy Chrystus zachęcał nas do modlitwy, używał słowa, które oznacza przedstawianie Bogu naszych pragnień i powierzanie ich Jemu. Ponieważ poprzez chrzest zostaliśmy wskrzeszeni do synowskiego życia w komunii, ważne jest, aby pragnienia, które rodzą się w nas, były uświadamiane w synowskim dialogu z Ojcem lub w komunii z Chrystusem. Jak uczą nas różni ojcowie z Filokalii, jest to niezwykle ważne, ponieważ kiedy opowiadam o swoich pragnieniach w prawdziwej relacji w Duchu Świętym, już następuje oczyszczenie tych pragnień.

Pragnienia mogą bowiem wynikać z namiętności, z realiów mojej ludzkiej natury, która łatwo ulega pokusom starego człowieka, który chciałby być reanimowany po śmierci chrzcielnej. Wyobraźmy sobie, że nie dbamy o prawdziwie chrzcielne i eucharystyczne życie duchowe, w którym zoē nie jest jedynym życiem, do którego zmierza cała nasza egzystencja, a ciało Chrystusa jedynym ciałem, w którym moje ciało znajduje swoją pełnię!

Ileż to pragnień, które bierzemy pod uwagę, prowadzi nas dokładnie w kierunku przeciwnym do Chrystusa, a zatem poza wspólnotę! Ileż to razy pragnienia, o które się modlimy, są zamaskowane przez miłość własną, zemstę, subiektywne uleczenie ran i autoafirmację. Wszystkie te rzeczywistości pokazują, że nie jesteśmy jeszcze zbawieni. Odkupienie jest spełnieniem prawdziwych pragnień, które rozpoznaje modlitwa. Chodzi więc o to, aby uchwycić pragnienia zoē, a nie starego człowieka!

A czyni to modlitwa oparta na Duchu Świętym, który dzięki Chrystusowi pozwala mi żyć jak syn z Ojcem. Modlitwa jest więc przeżywana w zoē, które integruje bios i psychē w Chrystusie Jezusie.

Można błagać z całą mocą, ale relacja w Duchu Świętym pozwala zrozumieć, że to, o co się modliliśmy, a co się nie spełniło, jest właśnie dzięki miłości Boga, który nas chroni. Dlatego moja prawdziwa modlitwa nie istnieje bez dziękczynienia. Kto nie jest poruszony wdzięcznością wobec Boga, Ojca, Syna i Ducha Świętego, nie zna prawdziwego Boga (por. Rz 1,21).

Ale tutaj podziękowania kierowane są również do innych ludzi, nie tylko ze względu na nas samych.

Modlitwa stanowi zatem postawę uważną na relacje, a poprzez nie odczytuję wszystko w komunii miłości z Bogiem Ojcem. Do tego stopnia, że pierwsze słowo, którego Paweł używa, aby opisać modlitwę, czyli deēsis, weszło do ikonografii chrześcijańskiej. Najczęściej spotykana ikona zwana deēsis przedstawia Matkę Bożą i św. Jana Chrzciciela, stojących po obu stronach Chrystusa i zwróconych ku Niemu, z głowami lekko pochylonymi w Jego stronę i rękami otwartymi, aby wskazać na Niego i przyjąć zoē.

To ma głębokie znaczenie duchowe: kto naprawdę się modli, jest tak skupiony na Chrystusie, że swoim życiem wskazuje na Niego i daje o Nim świadectwo. Staje się osobą, która pokazuje i przekazuje Chrystusa jako Tego, który przyszedł jako Zbawiciel wszystkich ludzi, Chrystusa jako dar Ojca, który pozwala wszystkim znaleźć się w nowym życiu.

To wspaniałe, że Paweł mówi, aby modlić się za rządzących, za tych, którzy sprawują władzę. Uwaga: nie mówi on, aby modlić się, aby stali się chrześcijanami, ale aby modlić się, abyśmy mogli żyć w pokoju, a chrześcijanie mogli prowadzić życie poświęcone Bogu. W rzeczywistości pokój, spokój, dobroć i wielkoduszność są owocami Ducha Świętego.

Bóg pragnie, aby wszyscy ludzie zostali zbawieni i poznali prawdę, która, jak świadczy Jan, jest relacją miłości między Ojcem a Synem. Ale tylko jeden jest pośrednikiem między ludźmi a Bogiem: Chrystus Jezus. Widzieliśmy już, że słowem, którego Paweł używa w odniesieniu do modlitwy, jest właśnie „wstawiennictwo”. Dlatego właśnie Chrystusowi przedstawiamy ludzi, a poprzez Niego nasza prośba otwiera się na wolę Ojca.

I za każdym razem, gdy się modli, Paweł ma na myśli żydowską postawę modlitewną, czyli podniesione ręce (por. w. 8). Ale najważniejsze w tym geście jest to, aby ręce te były oczyszczone z namiętności, zwłaszcza z gniewu i sporów. Jeśli mamy cokolwiek, co przeszkadza nam w komunii, nie możemy modlić się w sensie, który właśnie zgłębiliśmy, ale musimy wejść w proces oczyszczenia, który ponownie wprowadza nas w komunię ciała.

Jeśli nie żyjemy w komunii, nie ma sensu podnosić rąk w modlitwie, ponieważ nie jesteśmy w relacji Chrystusa z Ojcem. Nie mówiąc już o ostentacyjnym modleniu się w miejscach publicznych, aby pokazać, że jesteśmy religijni: „Ty zaś, gdy chcesz się modlić, wejdź do swej izdebki, zamknij drzwi i módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu. A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie” (Mt 6,6).

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej