[SEMI] XXVII DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (ANNO C) 2

ITALIANO

Paolo raccomanda a Timoteo di ravvivare il dono di Dio che ha ricevuto mediante l’imposizione delle sue mani.

Il dono è il dono dello Spirito, cioè il dono della vita che si esprime nell’agape, che è allo stesso tempo forte e saggia, prudente, cioè che non cade nella trappola del male. E una tale trappola potrebbe essere anche una sorta di timidezza.

Ma questo ravvivare il dono significa praticamente dare sempre attenzione alla vita che lo Spirito Santo versa in noi. Custodire vuol dire dare lo spazio al dono e curare il dono. Il dono ricevuto raccoglie così la nostra primaria attenzione.

Qui si apre uno dei capitoli più importanti della vita spirituale: custodire la vita, ossia rimanere sempre nel flusso dello Spirito Santo che agisce in noi.

Noi eravamo per secoli formati su “ciò che dobbiamo fare per vivere secondo Dio”. E questo significava “credere le verità rivelate e osservare i suoi comandamenti con l’aiuto della sua grazia che si ottiene mediante i sacramenti e le preghiere”. Si trattava di imparare la dottrina e poi metterla in pratica. Persino Gesù veniva facilmente inteso come colui “che ci insegna con l’esempio e con la parola a vivere secondo Dio”.

Ma questo significa che si rimane davanti a Cristo e, se si è bravi, lo si contempla e lo si ascolta. Infatti, l’arte nelle chiese da cinque secoli testimonia che l’uomo è uscito da Cristo ed è tornato in questa creazione. Non siamo più illuminati dalla vita divina che ci abita e che è la luce, ma siamo illuminati dal sole o dalla luna, cioè dalla luce di questo mondo che passerà. E il cammino di fede è come avvicinarsi a Cristo, come salire vicino a Dio.

Basti pensare che in questi ultimi secoli raramente si parlava, come fa Paolo nelle sue lettere, della vita “in Cristo”. Nel catechismo della dottrina cristiana (detto di Pio X) questa espressione è usata una sola volta, ma riportando il testo della liturgia della messa, al “memento dei morti”: “quelli che riposano in Cristo”.

Invece, se guardiamo alle lettere di san Paolo, troviamo decine di volte detto che noi battezzati siamo in Cristo, ci troviamo traslocati da questo mondo in Cristo Gesù, perché rigenerati dal Padre in Cristo. Siamo il suo stesso corpo. Il Padre ci rende partecipare in Cristo Gesù della sua stessa vita. Per questo è ovvio che la domanda fondamentale è come rimanere in Cristo Gesù. L’omiletica e i catechismi dei secoli passati pongono invece come domanda fondamentale che cosa dobbiamo fare per vivere secondo la fede.

Non si tratta di una differenza di poco conto.

Anche se si dice che c’è l’aiuto della grazia, certamente non è la stessa cosa che essere in Cristo Gesù, dove la grazia in questo caso aiuta a rimanere in Cristo e a vivere la sua stessa vita. Anche perché, se io sono davanti a Cristo e non respiro la sua stessa vita, il protagonista della vita spirituale rimango io. Il tentatore in questo caso può giocarmi facilmente. Infatti, chi è il protagonista di un’opera e non ha una reale esperienza di essere redento, cioè di essere veramente rigenerato in Cristo, dunque risuscitato alla novità della vita, facilmente crederà alle tentazioni che gli si presentano. Soprattutto perché il diavolo è esperto della religione e, come dice san Macario l’Egiziano, suggerisce al coraggioso pensieri coraggiosi per la sua impresa religiosa, al pio e devoto pensieri pii e devoti, alla persona timida trova il modo di farle vedere la timidezza come una virtù religiosa, ecc…

La Filocalia è piena di suggerimenti testimoniati di come rimanere in Cristo Gesù. Cristo dice: “Rimanete in me e io in voi. Come il tralcio non può portare frutto da se stesso se non rimane nella vite, così neanche voi se non rimanere in me” (Gv 15,4). Ma i Padri ci dicono che pensare di rimanere in Cristo è qualcosa che è ancora facilmente soggetto alle immaginazioni e agli idealismi. La prova inconfutabile che rimaniamo in Cristo è quando si ama. Perciò raccomandano come prima cosa l’attenzione a come far penetrare l’amore di Dio in tutto ciò che siamo, perché possa manifestarsi attraverso di noi, attraverso il nostro modo di pensare, di volere e agire. L’amore, come è stato realizzato da Cristo nella storia, è inconfondibile. Infatti, Cristo stesso ci dice: “Come il Padre ha amato me, anche io ho amato voi. Rimanete nel mio amore” (cf Gv 15,9). E qui la possibilità di essere illusi è piccolissima.

Cristo afferma con chiarezza che il primo ad amare è il Padre. Lui ci ama con l’amore con il quale il Padre lo ha amato (Gv 15,9). Questo amore entra nella persona amata solo quando la attraversa e si manifesta all’esterno, raggiungendo gli altri. Cristo dice così che il suo modo di amare è quello del Padre.

L’amore è sempre personale, perché è il modo di essere persona in senso teologico. La persona nasce dalla relazione. Quando diciamo figlio, diciamo anche padre e madre. E se dici moglie dici allo stesso tempo anche marito. Perciò l’amore costituisce la persona come un’esistenza relazionale.

L’amore rende ogni persona unica, anche se fa tante cose uguali agli altri. Il modo dell’amore è infatti totalmente fuori da ogni protagonismo, da ogni paragone e da ogni affermazione dell’individuo, proprio perché è il modo comunionale.

“In verità, in verità io vi dico: il Figlio da se stesso non può fare nulla, se non ciò che vede fare il Padre; quello che egli fa, anche il Figlio lo fa allo stesso modo” (Gv 5,19).

Tipicamente cristiano è essere rigenerati e non accettare semplicemente Cristo in modo esterno, per poi cominciare a promuoverlo, che infatti è piuttosto un cercare di imporlo, come spiega bene Solov’ëv nelle sue Lezioni sulla divinoumanità. Tanto è vero che, dopo secoli di una certa siccità frustrante, oggi non trovi più nessuno che potrebbe ancora avere qualche interesse a sapere cosa fare per vivere secondo Dio.

La questione oggi è davvero seria! Come conoscere il dono? Come scoprire i sacramenti che mi fanno passare con Cristo la morte ad una certa forma di esistenza e mi fanno risuscitare in Lui ad una novità di vita? La novità, infatti, consiste nella partecipazione all’amore del Padre che lo Spirito Santo versa nei nostri cuori (Rm 5,5) per poter vivere la nostra natura umana in Cristo Gesù, cioè come Lui l’ha vissuta, amato dal Padre.

Infatti, c’è “un solo Dio, che opera tutto in tutti” (1Cor 12,6). E questa opera passa per il dono dello Spirito Santo che abita in noi, come sottolinea san Paolo diverse volte.

Allora la nostra attenzione è a quella vita che, mentre la accogli, versa nei nostri cuori il contenuto dell’amore tra il Padre e il Figlio. Così cominciamo a sentire familiare il dare spazio all’accoglienza. Cominciamo a percepire la gioia e la pace che sono testimoni dell’agape. E non siamo più preoccupati della perfezione della forma, in quanto la pasqua diventa il modo più proprio per accogliere, perché così si realizza l’agape. E certamente la crocifissione smentisce ogni nostra idea di perfezione ideale, classica, della forma.

Cominciamo così a percepire la volontà di Dio Padre come un disegno d’amore. Allora, l’unica cosa alla quale un cristiano tiene è essere come il letto di un fiume: più è pulito, più ci scorre sopra limpida, come l’acqua, la zōē, il dono dello Spirito Santo. E, passando, come l’acqua leviga le pietre, così la zōē consuma la natura umana nell’agape, nel non badare a se stessi, ma a consegnarsi.

Perciò, come dice San Massimo il Confessore, chi bada al parere degli altri non si è ancora trovato in Cristo Gesù.

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ENGLISH

Paul recommends that Timothy rekindle the gift of God that he received through the laying on of hands.

The gift is the gift of the Spirit, that is, the gift of life expressed in agape, which is at once strong, wise, and prudent, a life that does not fall into the trap of evil. And such a trap could even be a kind of timidity.

But reviving the gift means, in practical terms, always paying attention to the life that the Holy Spirit pours into us. Guarding means giving space to the gift and caring for the gift. The gift we have received thus becomes our primary focus.

Here begins one of the most important chapters of spiritual life: safeguarding life, that is, remaining always in the flow of the Holy Spirit who acts within us.

For centuries, we were taught “what we must do to live in accord with God”. This meant “believing revealed truths and observing God’s commandments with the help of God’s grace, which is obtained through the sacraments and prayers”. It was a matter of learning the doctrine and then putting it into practice. Even Jesus was easily understood as the one “who teaches us by example and by word to live in accord with God’.

But this means that we remain in front of Christ and, if we are good, we contemplate him and listen to him. In fact, art in churches for five centuries has testified that the human person has left Christ and returned to this creation. We are no longer illuminated by the divine life that dwells within us and is the light, but we are illuminated by the sun or the moon, that is, by the light of this world that will pass away. The journey of faith in this logic is like drawing closer to Christ, like climbing closer to God.

Suffice it to say that in recent centuries, there has been little mention, as Paul does in his letters, of life “in Christ”. In the Compendium of Christian Doctrine (otherwise known as the Catechism of Pius X), this expression is used only once, but in reference to a text from the Liturgy for the dead or the “Memorial of the Dead” where the dead are said to “rest in Christ”.

In contrast, if we look at St Paul’s letters, we find dozens of references to the fact that we who are baptised are in Christ, that we have been transferred from this world into Christ Jesus, because we have been regenerated by the Father in Christ. We are his very body. The Father makes us share in Christ Jesus’ own life. For this reason, it is obvious that the fundamental question is how to remain in Christ Jesus. Homiletics and catechisms from the recent past centuries, however, pose the following as a fundamental question: “what we must do to live according to the faith?”

The difference between these two questions in not minor.

Even if we say that there is the help of grace to live according to the faith is not the same thing as being in Christ Jesus where grace helps us to remain in Christ and live his own life. This is also because, if I exist in front of Christ and do not, therefore, breathe his own life, I remain the protagonist of the spiritual life. The tempter in this case can easily play with me. In fact, the one who remains a protagonist of a work and does not have a real experience of being redeemed, that is, of being truly regenerated in Christ and therefore resurrected to newness of life, will easily believe the temptations that come his way. This is especially true because the devil is an expert in religion and, as St Macarius the Egyptian says, he suggests courageous thoughts to the courageous for their religious endeavours, pious and devout thoughts to the pious and devout, and finds ways to make the timid see timidity as a religious virtue, etc.

The Philokalia is full of suggestions on how to remain in Christ Jesus. Christ says: “Abide in me as I abide in you. Just as the branch cannot bear fruit by itself unless it abides in the vine, neither can you unless you abide in me.” (Jn 15:4). But the Fathers tell us that thinking about remaining in Christ is something that is still easily subject to imagination and idealism. The irrefutable proof that we remain in Christ is when we love. Therefore, they recommend first and foremost that we pay attention to how God’s love penetrates everything we are, so that it can manifest itself through us, through our way of thinking, willing and acting. Love, as realised by Christ in history, is unmistakable. In fact, Christ himself tells us: “As the Father has loved me, so I have loved you; abide in my love” (Jn 15:9). And here the possibility of being deluded is minimal.

Christ clearly states that the Father is the first to love. Christ loves us with the love with which the Father loved him (cf. Jn 15:9). This love enters the beloved person only when it passes through them and manifests itself externally, reaching others. Christ thus says that his way of loving is that of the Father.

Love is always personal because it is the theological way of being a person. The person is born from relationship. When we say son, we also say father and mother. And if we say wife, we also say husband. Therefore, love constitutes the person as a relational existence.

Love makes each person unique, even if they do many things in common with others. The way of love is completely beyond the realm of any protagonism, any comparison, or any affirmation of the individual precisely because it is the communal way.

“Very truly, I tell you, the Son can do nothing on his own, but only what he sees the Father doing; for whatever the Father does, the Son does likewise” (Jn 5:19).

Being regenerated is what is distinctively Christian. Therefore, Christian existence is not the mere external acceptance of Christ which, then, leads us to promote Christ, or rather impose Christ, as Soloviev explains well in his Lessons on Divinity. This “imposing of Christ” has generated centuries of frustrating drought so much so that today we no longer find many who convey any interest in knowing what must be to live in accord with God.

The issue today is quite serious! How can we know this gift of life in Christ? How can we discover the sacraments that allow us to pass with Christ through death to a certain form of existence and be resurrected in Him to a new life? This newness consists in participating in the love of the Father that the Holy Spirit pours into our hearts (cf. Rom 5:5) so that we can live our human nature in Christ Jesus, that is, as He lived it, loved by the Father.

In fact, there is one God who activates all good gifts in everyone (cf. 1 Cor 12:6). This work passes through the gift of the Holy Spirit who dwells in us, as St Paul emphasises several times.

So, our attention is focused on that life which, as we welcome it, pours the love between the Father and the Son into our hearts. In this way, we begin to feel comfortable with giving space to welcome. We begin to perceive the joy and peace that are witnesses to agape, and we are no longer concerned with the perfection of form. The “paschal” nature of our existence becomes the most appropriate way to welcome because this is how agape is made real. Indeed, any remnant within us that desires the classical perfection of form or ideas of what is ideal is disavowed by the crucifixion.

We thus begin to perceive the will of God the Father as a plan of love. Then, the only thing a Christian cares about is being like a riverbed: the cleaner it is, the more clearly the zōē, the gift of the Holy Spirit, flows over it, like water. And, as water smoothes stones, so zōē consumes human nature in agape, that is, in not caring for oneself but in giving of oneself.

Therefore, as St. Maximus the Confessor says, those who care about the opinions of others have not yet found themselves in Christ Jesus.

 

SEEDS, the Aletti Centre’s column, is available every Wednesday.
Every week, in addition to the Sunday homily in audio format, an in-depth study of the readings from the Sunday or festive Eucharistic liturgy will be available on the LIPA website.

 

ESPAÑOL

Pablo recomienda a Timoteo que reaviva el don de Dios que ha recibido mediante la imposición de sus manos.

El don es el don del Espíritu, es decir, el don de la vida que se expresa en el ágape, que es al mismo tiempo fuerte y sabio, prudente, es decir, que no cae en la trampa del mal. Y tal trampa también podría ser una especie de timidez.

Pero este revivir el don significa prácticamente prestar siempre atención a la vida que el Espíritu Santo derrama en nosotros. Custodiar significa dar espacio al regalo y cuidar el regalo. El regalo recibido recoge así nuestra atención primaria.

Aquí se abre uno de los capítulos más importantes de la vida espiritual: guardar la vida, es decir, permanecer siempre en el flujo del Espíritu Santo que actúa en nosotros.

Durante siglos estuvimos formados sobre “lo que debemos hacer para vivir según Dios”. Y esto significaba “creer en las verdades reveladas y observar sus mandamientos con la ayuda de su gracia que se obtiene a través de los sacramentos y las oraciones”. Se trataba de aprender la doctrina y luego ponerla en práctica. Incluso Jesús fue fácilmente entendido como aquel “que nos enseña con el ejemplo y con la palabra a vivir según Dios”.

Pero esto significa que uno permanece ante Cristo y, si uno es bueno, lo contempla y lo escucha. De hecho, el arte en las iglesias durante cinco siglos atestigua que el hombre salió de Cristo y regresó a esta creación. Ya no estamos iluminados por la vida divina que nos habita y que es la luz, sino que estamos iluminados por el sol o la luna, es decir, por la luz de este mundo que pasará. Y el camino de la fe es como acercarse a Cristo, como acercarse a Dios.

Basta pensar que en estos últimos siglos rara vez se hablaba, como hace Pablo en sus cartas, de la vida “en Cristo”. En el catecismo de la doctrina cristiana (dicho de Pío X) esta expresión se usa una sola vez, pero devolviendo el texto de la liturgia de la misa, al “memento de los muertos”: “los que descansan en Cristo”.

En cambio, si miramos las cartas de San Pablo, encontramos decenas de veces dicho que los bautizados somos en Cristo, nos encontramos trasladados de este mundo a Cristo Jesús, porque regenerados por el Padre en Cristo. Somos su propio cuerpo. El Padre nos hace participar en Cristo Jesús de su propia vida. Por eso es obvio que la pregunta fundamental es cómo permanecer en Cristo Jesús. La homilética y los catecismos de los siglos pasados plantean, en cambio, como pregunta fundamental qué debemos hacer para vivir según la fe.

No se trata de una pequeña diferencia.

Aunque se dice que existe la ayuda de la gracia, ciertamente no es lo mismo que estar en Cristo Jesús, donde la gracia en este caso ayuda a permanecer en Cristo y vivir su propia vida. También porque, si estoy delante de Cristo y no respiro su propia vida, el protagonista de la vida espiritual sigo siendo yo. El tentador en este caso puede jugarme fácilmente. De hecho, quien es el protagonista de una obra y no tiene una experiencia real de ser redimido, es decir, de ser verdaderamente regenerado en Cristo, por lo tanto resucitado a la novedad de la vida, creerá fácilmente en las tentaciones que se le presentan. Sobre todo porque el diablo es experto en religión y, como dice San Macario el Egipcio, sugiere al valiente pensamientos valientes para su empresa religiosa, al piadoso y devoto pensamientos piadosos y devotos, a la persona tímida encuentra la manera de hacerle ver la timidez como una virtud religiosa, etc…

La Filocalia está llena de sugerencias testimoniadas de cómo permanecer en Cristo Jesús. Cristo dice: “Permanecéos en mí y yo en vosotros. Como el tramo no puede dar fruto de sí mismo si no permanece en la vid, así tampoco vosotros si no permaneces en mí” (Jn 15,4). Pero los Padres nos dicen que pensar en permanecer en Cristo es algo que todavía está fácilmente sujeto a imaginaciones e idealismos. La prueba irrefutable de que permanecemos en Cristo es cuando amamos. Por lo tanto, recomiendan como primera cosa la atención a cómo hacer que el amor de Dios penetre en todo lo que somos, para que pueda manifestarse a través de nosotros, a través de nuestra forma de pensar, de querer y de actuar. El amor, como fue realizado por Cristo en la historia, es inconfundible. De hecho, Cristo mismo nos dice: “Como el Padre me amó, también yo os he amado a vosotros. Permaneced en mi amor” (Jn 15,9). Y aquí la posibilidad de ser engañado es muy pequeña.

Cristo afirma con claridad que el primero en amar es el Padre. Él nos ama con el amor con el que el Padre lo amó (Jn 15,9). Este amor entra en la persona amada solo cuando la atraviesa y se manifiesta en el exterior, alcanzando a los demás. Cristo dice así que su manera de amar es la del Padre.

El amor es siempre personal, porque es la forma de ser persona en sentido teológico. La persona nace de la relación. Cuando decimos hijo, también decimos padre y madre. Y si dices esposa, dices al mismo tiempo también marido. Por lo tanto, el amor constituye a la persona como una existencia relacional.

El amor hace que cada persona sea única, incluso si hace muchas cosas iguales a los demás. De hecho, el modo del amor está totalmente fuera de todo protagonismo, de toda comparación y de toda afirmación del individuo, precisamente porque es el modo comunal.

“En verdad, en verdad os digo: el Hijo no puede hacer nada por sí mismo, sino lo que ve hacer al Padre; lo que él hace, también el Hijo lo hace de la misma manera” (Jn 5,19).

Típicamente cristiano es ser regenerado y no simplemente aceptar a Cristo de manera externa, para luego comenzar a promoverlo, que de hecho es más bien un intento de imponerlo, como explica bien Solov’ëv en sus Lecciones sobre la divina humanidad. Tanto es así que, después de siglos de una cierta sequía frustrante, hoy ya no se encuentra a nadie que todavía pueda tener algún interés en saber qué hacer para vivir según Dios.

¡El asunto de hoy es realmente serio! ¿Cómo conocer el regalo? ¿Cómo descubrir los sacramentos que me hacen pasar con Cristo la muerte a una cierta forma de existencia y me hacen resucitar en Él a una nueva vida? La novedad, de hecho, consiste en la participación en el amor del Padre que el Espíritu Santo vierte en nuestros corazones (Rm 5,5) para poder vivir nuestra naturaleza humana en Cristo Jesús, es decir, como Él la vivió, amado por el Padre.

De hecho, hay “un solo Dios, que lo hace todo en todos” (1Cor 12,6). Y esta obra pasa por el don del Espíritu Santo que habita en nosotros, como subraya San Pablo varias veces.

Entonces nuestra atención está en esa vida que, mientras la acoges, vierte en nuestros corazones el contenido del amor entre el Padre y el Hijo. Así que empezamos a sentirnos familiares al dar espacio a la acogida. Empezamos a percibir la alegría y la paz que son testigos del ágape. Y ya no nos preocupa la perfección de la forma, ya que la Pascua se convierte en la forma más propia de acoger, porque así se realiza el ágape. Y ciertamente la crucifixión desmiente todas nuestras ideas de perfección ideal, clásica, de la forma.

Así empezamos a percibir la voluntad de Dios Padre como un diseño de amor. Entonces, lo único que le importa a un cristiano es ser como el lecho de un río: cuanto más limpio es, más claro fluye sobre él, como el agua, la zōē, el don del Espíritu Santo. Y, pasando, como el agua alisa las piedras, así la zōē consume la naturaleza humana en el ágape, en no cuidarse a sí mismos, sino a entregarse.

Por lo tanto, como dice San Máximo el Confesor, quien cuida la opinión de los demás aún no se ha encontrado en Cristo Jesús..

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

Pavel priporoča Timoteju, naj znova razplameni Božji dar, ki ga je prejel po polaganju njegovih rok.

To je dar Duha, torej dar življenja, ki se pokaže v zastonjski ljubezni (agapē), ki je hkrati močna in modra ter preudarna, torej taka, ki ne pade v past zla. Ena takšnih pasti bi lahko bila tudi določena oblika sramežljivosti.

Razplameneti ta dar dejansko pomeni biti nenehno pozoren na življenje, ki ga Sveti Duh vliva v nas. Ohranjati pomeni dajati prostor daru in skrbeti zanj. Prejeti dar tako postane središče naše pozornosti. Tukaj se odpira eno najpomembnejših poglavij duhovnega življenja: varovati življenje, torej neprenehoma ostajati v toku Svetega Duha, ki deluje v nas.

Dolga stoletja smo bili vzgajani v tem »kaj moramo storiti, da bomo živeli po Božje«. To je pomenilo »verovati razodetim resnicam in spolnjevati Božje zapovedi s pomočjo njegove milosti, ki jo prejemamo po zakramentih in molitvah«. Šlo je za to, da se naučimo nauk in ga nato izvajamo v praksi. Tudi Jezusa so pogosto razumeli kot tistega, ki nas »z zgledom in besedo uči živeti po Božje«.

To pa pomeni, da ostajamo pred Kristusom in, če smo dovolj dobri, ga zremo in poslušamo. Umetnost v cerkvah zadnjih pet stoletij priča o tem, da je človek izstopil iz Kristusa in se vrnil v to stvarstvo. Ne razsvetljuje nas več Božje življenje, ki prebiva v nas in je luč, temveč nas razsvetljujeta sonce ali luna – luč tega sveta, ki bo prešla. Pot vere pa je v tem, kako se približati Kristusu in kako se povzpeti blizu Boga.

Dovolj je pomisliti, da se v zadnjih stoletjih redko govori – kot to dela Pavel v svojih pismih – o življenju »v Kristusu«. V katekizmu krščanskega nauka (imenovanem po Piju X.) je ta izraz uporabljen samo enkrat, in sicer ob navajanju besed mašnega bogoslužja, pri »spominu na rajne«: »tisti, ki počivajo v Kristusu«.

Če pa pogledamo Pavlova pisma, najdemo na desetine omemb, da smo krščeni »v Kristusu«, da smo preseljeni iz tega sveta v Jezusa Kristusa, ker nas je Oče prerodil v Kristusu. Mi smo njegovo telo. Oče nam v Jezusu Kristusu daje delež pri svojem lastnem življenju. Zato je povsem samoumevno, da je temeljno vprašanje, kako ostajati v Jezusu Kristusu. Homilije in katekizmi preteklih stoletij pa postavljajo kot temeljno vprašanje: kaj moramo storiti, da bi živeli po veri?

To ni nepomembna razlika.

Čeprav je rečeno, da milost pomaga, to vsekakor ni isto kot biti v Jezusu Kristusu, kjer nam milost pomaga ostajati v Kristusu in živeti njegovo lastno življenje. Kajti, če sem pred Kristusom, a ne diham njegovega življenja, sem jaz protagonist duhovnega življenja. V tem primeru se skušnjavec zlahka poigra z menoj. Kdor je protagonist nekega dela, nima pa resničnega izkustva, da je odrešen, to je, da je zares prerojen v Kristusu in je tako vstal v novost življenja, bo hitro verjel skušnjavam. Še posebej, ker je hudič strokovnjak za religijo in, kot pravi sveti Makarij Veliki, pogumnemu predlaga pogumne misli za njegov religiozni podvig, pobožnemu in predanemu pobožne in predane misli, boječemu pa zna sramežljivost prikazati kot religiozno krepost itd.

Filokalija je polna pričevanj in nasvetov, kako ostati v Jezusu Kristusu. Kristus pravi: »Ostanite v meni in jaz v vas. Kakor mladika ne more sama od sebe roditi sadu, če ne ostane na trti, tako tudi vi ne, če ne ostanete v meni« (Jn 15,4). Cerkveni očetje pa pravijo, da misel, da ostajamo v Kristusu, lahko hitro zapade domišljiji in idealizmom. Nesporno znamenje, da ostajamo v Kristusu, je kadar ljubimo. Zato kot prvo priporočajo, naj pazimo, kako lahko Božja ljubezen prodre v vse, kar smo, da se lahko izrazi skozi nas, skozi naš način razmišljanja, hotenja in delovanja. Ljubezen, kakor jo je Kristus uresničil v zgodovini, je nezamenljiva. Kristus sam namreč pravi: »Kakor je Oče mene ljubil, sem tudi jaz vas ljubil. Ostanite v moji ljubezni« (Jn 15,9). Tu pa je zelo majhna možnost, da bi se slepili.

Kristus jasno pove, da je prvi, ki ljubi, Oče. On nas ljubi z isto ljubeznijo, s katero je Oče ljubil njega (Jn 15,9). Ta ljubezen vstopi v ljubljeno osebo šele, ko gre skoznjo in se izrazi navzven ter doseže druge. Kristus tako pravi, da on ljubi na enak način kot Oče.

Ljubezen je vedno osebna, ker je način, kako biti oseba v teološkem smislu. Oseba se rodi iz odnosa. Ko rečemo sin, hkrati mislimo tudi očeta in mater. In če rečeš žena, rečeš hkrati tudi mož. Zato ljubezen določa osebo kot odnosno bitje.

Ljubezen naredi vsakega človeka enkratnega, čeprav ta dela marsikaj povsem enako kot drugi. Način ljubezni je namreč povsem izven vsakega protagonizma, vsakega primerjanja in uveljavljanja posameznika, prav zato, ker je občestveni način.

»Resnično, resnično, povem vam: Sin ne more delati ničesar sam od sebe, razen tega, kar vidi, da dela Oče; kar namreč dela on, dela enako tudi Sin« (Jn 5,19).

Značilno krščansko je, da smo prerojeni in Kristusa ne sprejemamo zgolj na zunaj, da bi ga nato začeli promovirati, kar pogosto pomeni vsiljevati, kot to lepo pojasni Solovjov v svojih Predavanjih o bogočloveškosti. In prav zato danes, po stoletjih neke razočarajoče suše, skorajda ne najdemo nikogar, ki bi ga res zanimalo vprašanje kaj je potrebno storiti, da bi živeli po Božje.

Vprašanje je danes zelo resno! Kako spoznati dar? Kako odkriti zakramente, ki me skupaj s Kristusom popeljejo skozi smrt k določeni obliki bivanja in me skupaj z Njim obudijo v novost življenja? Kajti novost pomeni udeleženost pri Očetovi ljubezni, ki jo Sveti Duh vliva v naša srca (Rim 5,5), da bi lahko živeli svojo človeško naravo v Jezusu Kristusu, torej tako, kot jo je živel On, ljubljen od Očeta.

Kajti »isti pa je Bog, ki dela vse v vseh« (1 Kor 12,6). In to delovanje se uresničuje preko daru Svetega Duha, ki prebiva v nas, kot sveti Pavel večkrat poudari.

Naša pozornost je torej usmerjena v tisto življenje, ki – medtem ko ga sprejemamo – v naša srca vliva vsebino ljubezni med Očetom in Sinom. Tako nam postane domače, da damo prostor sprejemanju. Začnemo zaznavati veselje in mir, ki sta znamenji zastonjske ljubezni. Tako nas ne skrbi več popolnost oblike, saj postane velika noč najpristnejši način sprejemanja, kajti prav v tem se uresničuje zastonjska ljubezen. In križanje nedvomno razkrije praznino vseh naših idealnih in klasičnih predstav popolnosti oblike.

Tako začnemo zaznavati Očetovo voljo kot načrt ljubezni. Takrat je edino, kar kristjanu res nekaj pomeni, to, da je kot struga reke: bolj ko je čist, čistejše teče po njem življenje kot zōē, dar Svetega Duha. In kakor voda, ko teče, gladi kamne, tako življenje kot zōē preobraža človeško naravo v zastonjsko ljubezen, v to, da ne skrbimo zase, ampak se izročamo.

Zato, kot pravi sveti Maksim Izpovedovalec: kdor se še vedno ozira na mnenje drugih, se še ni znašel v Jezusu Kristusu.

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

Pavao preporučuje Timoteju da raspiruje dar Božji koji je primio polaganjem njegovih ruku.

Taj dar je dar Duha, odnosno dar života koji se očituje u besplatnoj ljubavi (agapē), ljubavi koja je istodobno snažna i mudra te razborita, odnosno ona koja ne upada u zamku zla. Jedna od takvih zamki mogla bi biti i neka vrsta bojažljivosti.

Raspirivati taj dar zapravo znači biti neprestano pozoran prema životu koji Duh Sveti ulijeva u nas. Čuvati znači dati prostora tom daru i skrbiti za njega. Tako primljeni dar postaje središte naše pozornosti.

Ovdje se otvara jedno od najvažnijih poglavlja duhovnog života: čuvati život, odnosno ostati neprestano u protoku Duha Svetoga koji djeluje u nama.

Stoljećima smo bili odgajani u tome „što moramo činiti da bismo živjeli po Božju“. A to je značilo „vjerovati objavljenim istinama i vršiti Božje zapovijedi uz pomoć njegove milosti, koju primamo po sakramentima i molitvama“. Radilo se o tome da se nauči nauk, a zatim da ga se provodi u praksi. I Isusa se često razumijevalo kao onoga koji nas „svojim primjerom i riječju uči kako živjeti po Božju“.

To znači da ostajemo pred Kristom i, ako smo dovoljno dobri, promatramo ga i slušamo. Umjetnost u crkvama posljednjih pet stoljeća svjedoči o tome da je čovjek izašao iz Krista i vratio se stvorenju. Ne osvjetljuje nas više Božji život koji prebiva u nama i koji je svjetlo, nego nas osvjetljuje sunce ili mjesec – svjetlo ovoga svijeta koje će proći. A put vjere sastoji se u tome kako se približiti Kristu i kako se uzdići bliže Bogu.

Dovoljno je pomisliti kako se u posljednjim stoljećima rijetko govori – kao što Pavao čini u svojim poslanicama – o životu „u Kristu“. U katekizmu kršćanskog nauka (nazvanom po Piju X.) taj se izraz koristi samo jednom, i to u spomenu na pokojne: „oni koji počivaju u Kristu“.

Ako pak pogledamo Pavlove poslanice, nalazimo na desetke spomena da smo mi krštenici „u Kristu“ – da smo premješteni iz ovoga svijeta u Isusa Krista, jer nas je Otac nanovo rodio u Kristu. Mi smo njegovo tijelo. Otac nam u Isusu Kristu daje udio u svom vlastitom životu. Zato je samo po sebi razumljivo da je temeljno pitanje: kako ostati u Isusu Kristu? Homilije i katekizmi prošlih stoljeća, međutim, postavljaju kao temeljno pitanje: što trebamo činiti da bismo živjeli po vjeri?

To nije beznačajna razlika.

Iako se govori da milost pomaže, to ipak nije isto što i biti u Isusu Kristu, gdje nam milost pomaže ostati u Kristu i živjeti njegov vlastiti život. Jer ako sam pred Kristom, ali ne dišem njegov život, ja sam protagonist duhovnog života. U tom slučaju napasnik se lako poigra sa mnom. Tko je protagonist nekog djela, ali nema stvarnog iskustva da je otkupljen, to jest da je stvarno preporođen u Kristu i da je tako uskrsnuo na novost života, brzo će povjerovati napastima. Pogotovo jer je đavao stručnjak za religiju i, kako kaže sv. Makarije Egipatski, hrabrom predlaže hrabre misli za njegov religiozni pothvat, pobožnome i predanome pobožne i predane misli, a bojažljivome zna sramežljivost predstaviti kao religioznu krepost, itd.

Filokalija je puna svjedočanstava i savjeta kako ostati u Isusu Kristu. Krist kaže: „Ostanite u meni i ja u vama. Kao što loza ne može donijeti roda sama od sebe, ako ne ostane na trsu, tako ni vi ako ne ostanete u meni“ (Iv 15,4). Crkveni oci kažu da misao o ostajanju u Kristu može lako podleći mašti i idealizmu. Nesporni znak da ostajemo u Kristu jest kada ljubimo. Zato najprije preporučuju da pazimo kako Božja ljubav može prodrijeti u sve što jesmo, kako bi se mogla očitovati kroz nas – kroz naš način razmišljanja, htijenja i djelovanja. Ljubav, kakvu je Krist ostvario u povijesti, nezamjenjiva je. Krist sam kaže: „Kao što je Otac ljubio mene tako sam i ja ljubio vas; ostanite u mojoj ljubavi“ (Iv 15,9). Tu je vrlo mala mogućnost da se zavaravamo.

Krist jasno kaže da prvi koji ljubi jest Otac. On nas ljubi istom ljubavlju kojom je Otac ljubio njega (usp. Iv 15,9). Ta ljubav ulazi u ljubljenu osobu tek kad kroz nju prođe i očituje se prema vani te dopre do drugih. Krist tako kaže da on ljubi na isti način kao i Otac.

Ljubav je uvijek osobna, jer je to način postojanja osobe u teološkom smislu. Osoba se rađa iz odnosa. Kad kažemo sin, istovremeno mislimo na oca i majku. A kad kažeš žena, kažeš istovremeno i muž. Zato ljubav određuje osobu kao biće odnosa.

Ljubav čini svakog čovjeka jedinstvenim, iako on radi mnoge stvari potpuno isto kao i drugi. Naime, način ljubavi je potpuno izvan svakog protagonizma, svakog uspoređivanja ili afirmacije pojedinca, upravo zato jer je način zajedništva.

„Zaista, zaista, kažem vam: Sin ne može sam od sebe činiti ništa, doli što vidi da čini Otac; što on čini, to jednako i Sin čini“ (Iv 5,19).

Tipično je kršćanski biti nanovo rođen i ne prihvaćati Krista samo na izvanjski način, da bismo ga potom počeli promovirati – što često znači  nametati – kako to lijepo objašnjava  Solovjov u svojim Predavanjima o bogočovještvu. I upravo zato danas, nakon stoljeća razočaravajuće suhoće, gotovo da i nema nikoga koga bi ozbiljno zanimalo pitanje: što trebamo činiti da bismo živjeli po Božju?

Danas je to pitanje doista ozbiljno! Kako spoznati dar? Kako otkriti sakramente koji mi omogućuju da s Kristom umrem jednom obliku postojanja i uskrsnem u Njemu na novost života? Jer novost znači sudjelovanje u Očevoj ljubavi, koju Duh Sveti izlijeva u naša srca (Rim 5,5), kako bismo mogli živjeti svoju ljudsku narav u Isusu Kristu, tj. kao što ju je On, ljubljeni od Oca, živio.

Jer je „isti Bog, koji čini sve u svima“ (1 Kor 12,6). A to se djelovanje ostvaruje po daru Duha Svetoga koji prebiva u nama, kako sveti Pavao više puta naglašava.

Naša je pozornost stoga usmjerena na onaj život koji – dok ga prihvaćamo – u naša srca ulijeva sadržaj ljubavi između Oca i Sina. Tako nam postaje familijarno da dademo prostora prihvaćanju. Počinjemo opažati radost i mir koji su znakovi besplatne ljubavi. Više nas ne brine savršenstvo oblika, jer Pasha postaje najvlastitiji način prihvaćanja – budući da se upravo u tome ostvaruje besplatna ljubav. A raspeće nesumnjivo otkriva prazninu svih naših idealnih i klasičnih ideja o savršenstvu oblika.

Tako počinjemo shvaćati volju Boga Oca kao naum ljubavi. Tada je kršćaninu jedino važno to da je poput korita rijeke: što je ono čišće, to čišći po njemu protječe život kao zōē, dar Duha Svetoga. I kao što voda dok protječe, uglađuje kamenje, tako život kao zōē preobražava ljudsku narav u besplatnu ljubav, u to da se ne brinemo za sebe, već da se predajemo.

Zato, kako kaže sveti Maksim Ispovjedalac, onaj tko se obazire na mišljenje drugih, još se nije pronašao u Isusu Kristu.

 

SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.

 

POLSKI

Paweł zaleca Tymoteuszowi, aby ożywił dar Boży, który otrzymał poprzez nałożenie rąk.

Dar ten jest darem Ducha, czyli darem życia, który wyraża się w agape, która jest jednocześnie silna i mądra, rozważna, czyli nie wpada w pułapkę zła. Taką pułapką może być również pewnego rodzaju nieśmiałość.  A ożywianie tego daru oznacza w praktyce nieustanne zwracanie uwagi na życie, które Duch Święty wlewa w nas. Strzeżenie oznacza dawanie przestrzeni darowi i dbanie o niego. Otrzymany dar skupia w ten sposób naszą główną uwagę.

Tutaj otwiera się jeden z najważniejszych rozdziałów życia duchowego: strzec życia, czyli pozostawać zawsze w strumieniu Ducha Świętego, który działa w nas.

Przez wieki byliśmy uczeni „tego, co musimy robić, aby żyć zgodnie z Bogiem”. A to oznaczało „wierzyć w objawione prawdy i przestrzegać Jego przykazań z pomocą Jego łaski, którą otrzymuje się poprzez sakramenty i modlitwy”. Chodziło o to, aby nauczyć się doktryny, a następnie wprowadzić ją w życie. Nawet Jezus był łatwo rozumiany jako ten, „który uczy nas przykładem i słowem, jak żyć zgodnie z Bogiem”.

Ale to oznacza, że pozostajemy przed Chrystusem i, jeśli jesteśmy dobrzy, kontemplujemy Go i słuchamy. W rzeczywistości sztuka w kościołach od pięciu wieków świadczy o tym, że człowiek wyszedł z Chrystusa i powrócił do stworzenia. Nie jesteśmy już oświeceni boskim życiem, które w nas mieszka i które jest światłem, ale jesteśmy oświeceni słońcem lub księżycem, czyli światłem tego świata, który przeminie. A droga wiary jest kwestią jak zbliżyć się do Chrystusa, jak wznieść się blisko ku Bogu.

Wystarczy pomyśleć, że w ostatnich stuleciach rzadko mówiło się, tak jak Paweł w swoich listach, o życiu „w Chrystusie”. W katechizmie doktryny chrześcijańskiej (zwanym katechizmem Piusa X) wyrażenie to pojawia się tylko raz, ale w odniesieniu do tekstu liturgii mszy świętej, w „memento dei morti” („pamięć o zmarłych”): „ci, którzy spoczywają w Chrystusie”.

Natomiast, jeśli spojrzymy na listy św. Pawła, znajdziemy dziesiątki razy powtórzone stwierdzenie, że my, ochrzczeni, jesteśmy w Chrystusie, że zostaliśmy przeniesieni z tego świata do Chrystusa Jezusa, ponieważ zostaliśmy odrodzeni przez Ojca w Chrystusie. Jesteśmy Jego ciałem. Ojciec sprawia, że uczestniczymy w Chrystusie Jezusie w Jego własnym życiu. Dlatego oczywiste jest, że fundamentalnym pytaniem jest to, jak pozostać w Chrystusie Jezusie. Homiletyka i katechizmy minionych stuleci stawiają natomiast jako fundamentalne pytanie, co musimy zrobić, aby żyć zgodnie z wiarą. Nie jest to różnica bez znaczenia.

Chociaż mówi się, że istnieje pomoc łaski, z pewnością nie jest to to samo, co bycie w Chrystusie Jezusie, gdzie łaska w tym przypadku pomaga pozostać w Chrystusie i żyć Jego życiem. Również dlatego, że jeśli znajduję się przed Chrystusem i nie oddycham Jego życiem, to ja pozostaję bohaterem życia duchowego. W tym przypadku kusiciel może łatwo mnie oszukać. W rzeczywistości ten, kto jest bohaterem dzieła i nie ma prawdziwego doświadczenia bycia odkupionym, to znaczy prawdziwego odrodzenia się w Chrystusie, a zatem zmartwychwstania do nowego życia, łatwo uwierzy w pokusy, które się przed nim pojawiają. Zwłaszcza, że diabeł jest ekspertem w dziedzinie religii i, jak mówi św. Makary Egipcjanin, podpowiada odważnym odważne myśli dotyczące ich religijnych przedsięwzięć, pobożnym i oddanym pobożne i oddane myśli, a nieśmiałym osobom pokazuje, jak postrzegać nieśmiałość jako cnotę religijną itp.

Filokalia jest pełna wskazówek, jak trwać w Chrystusie Jezusie. Chrystus mówi: „Wytrwajcie we Mnie, a Ja [będę trwał] w was. Podobnie jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie – jeśli nie trwa w winnym krzewie – tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie” (J 15,4). Jednak Ojcowie Kościoła mówią nam, że myślenie o trwaniu w Chrystusie jest czymś, co nadal łatwo podlega wyobrażeniom i idealizmom.

Niepodważalnym dowodem na to, że trwamy w Chrystusie, jest miłość. Dlatego zalecają oni przede wszystkim zwracanie uwagi na to, jak sprawić, by miłość Boża przeniknęła całą naszą istotę, aby mogła objawiać się poprzez nas, poprzez nasz sposób myślenia, pragnienia i działania. Miłość, tak jak została ona urzeczywistniona przez Chrystusa w historii, jest niepowtarzalna. Chrystus sam bowiem mówi nam: „Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i Ja was umiłowałem. Wytrwajcie w miłości mojej!” (J 15,9). I tutaj możliwość złudzeń jest bardzo mała.

Chrystus jasno stwierdza, że pierwszym, który kocha, jest Ojciec. On kocha nas miłością, jaką Ojciec Go umiłował (por. J 15,9). Miłość ta wchodzi w ukochaną osobę tylko wtedy, gdy ją przenika i objawia się na zewnątrz, docierając do innych. Chrystus mówi w ten sposób, że Jego sposób kochania jest taki sam jak Ojca.

Miłość jest zawsze osobista, ponieważ jest sposobem bycia osobą w sensie teologicznym. Osoba rodzi się z relacji. Kiedy mówimy „dziecko”, mówimy również „ojciec” i „matka”. A kiedy mówimy „żona”, mówimy jednocześnie „mąż”. Dlatego miłość konstytuuje osobę jako istnienie relacyjne.

Miłość sprawia, że każda osoba jest wyjątkowa, nawet jeśli robi wiele rzeczy takich samych jak inni. Miłość jest bowiem całkowicie pozbawiona wszelkiego protagonizmu, wszelkich porównań i wszelkich afirmacji jednostki, właśnie dlatego, że istnieje na sposób komunii.

„Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Syn nie mógłby niczego czynić sam od siebie, gdyby nie widział Ojca czyniącego. Albowiem to samo, co On czyni, podobnie i Syn czyni” (J 5,19).

Typowo chrześcijańskie jest bycie odrodzonym a nie tylko zewnętrzne przyjęcie Chrystusa, aby następnie rozpocząć Jego propagowanie, co w rzeczywistości jest raczej próbą narzucenia Go innym, jak dobrze wyjaśnia to Sołowjow w swoich “Wykładach o Bogoczłowieczeństwie”. Jest to tak prawdziwe, że po wiekach pewnej frustrującej posuchy, dziś nie ma już nikogo, kto byłby zainteresowany tym, jak żyć zgodnie z wolą Boga.

Dzisiaj kwestia ta jest naprawdę poważna! Jak poznać ten dar? Jak odkryć sakramenty, które sprawiają, że wraz z Chrystusem umieram dla pewnej formy egzystencji i zmartwychwstaję w Nim do nowego życia? Nowość ta polega bowiem na uczestnictwie w miłości Ojca, którą Duch Święty wlewa w nasze serca (por. Rz 5,5), abyśmy mogli żyć naszą ludzką naturą w Chrystusie Jezusie, tak jak On ją przeżył, kochany przez Ojca.

W rzeczywistości istnieje „jeden Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich” (por. 1 Kor 12,6). A dzieło to przechodzi poprzez dar Ducha Świętego, który w nas mieszka, jak wielokrotnie podkreśla św. Paweł.

Wtedy nasza uwaga skupia się na tym życiu, które, gdy je przyjmujemy, wlewa w nasze serca miłość między Ojcem a Synem. W ten sposób dawanie przestrzeni na przyjmowanie zaczynamy odczuwać jako coś bardzo naturalnego. Zaczynamy odczuwać radość i pokój, które są świadectwem agape. Nie martwimy się już o doskonałość formy, ponieważ Pascha staje się najwłaściwszym sposobem przyjmowania, ponieważ w ten sposób realizuje się agape. A ukrzyżowanie z pewnością zaprzecza wszelkim naszym wyobrażeniom o idealnej, klasycznej doskonałości formy.

Zaczynamy więc postrzegać wolę Boga Ojca jako plan miłości. Wtedy jedyną rzeczą, na której zależy chrześcijaninowi, jest bycie jak koryto rzeki: im jest czystsze, tym bardziej przejrzysta jest woda, która po nim płynie, jak woda, zōē, dar Ducha Świętego. I tak jak woda wygładza kamienie, tak zōē zużywa ludzką naturę w agape, w nie zwracaniu uwagi na siebie, ale w oddaniu się.

Dlatego, jak mówi św. Maksym Wyznawca, kto zwraca uwagę na opinie innych, nie znalazł się jeszcze w Chrystusie Jezusie.

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej